Budyšin (SN). Jeli ćěkańcy z Ukrainy do Němskeje přichadźeja, maja zwjetša jenož pjenježnu měnu swojeje domizny hrywnju w móšni. Dotal njebě w EU móžno pjenjezy na euro změnić. Nětko pak su so zastupjerjo EU, zwjazkoweho knježerstwa, Němskeje zwjazkoweje banki kaž tež němske kreditne hospodarstwo wothłosowali a rozrisanje našli. Wot dźensnišeho móža połnolětni ukrainscy wobydlerjo hač do 10 000 hrywnjow (UAH) pola lutowarnje přez swójski němski girokonto měnić. Tole je najprjedy raz hač do 19. awgusta móžno. „Wjeselimy so, zo bu jednora a spěšna móžnosć namakana, tak zo móža tež w našim wobchodniskim teritoriju bydlace ćěkancy pjenjezy měnjeć“, zwurazni nawoda předsydstwa Budyskeje wokrjesneje lutowarnje Dirk Albers.

Chrjebja-Nowa Wjes (CS/SN). Wokoło Chrjebje-Noweje (Kreba-Neudorf) Wsy móža zajimcy wšelakorosć domjaceje přirody derje dožiwić. Škoda tuž, zo su tam wobstejacu wučbnu šćežku 2014 wotstronili. Čłonojo Domizniskeho towarstwa pak zesydachu so 2015 z dalšimi zajimcami za kulojte blido, a rozmyslowachu kak dožiwjensku šćežku zaso zwoprawdźić. Wot minjeneje soboty přeprošuje nětko nowa „Přirodna a dožiwjenska šćežka biologiska wšelakorosć a domizniske stawizny Chrjebja-Nowa Wjes“ pućowarjow na wotkrywanske tury.

Wulka ličba nawrótnikow

wutora, 24. meje 2022 spisane wot:
Waršawa (dpa/SN). Wot spočatka přez ruski nadpad zawinowaneje žołmy ćěkancow je so wjace hač 1,5 miliony ludźi ze susodneho kraja Pólskeje zaso do Ukrainy nawróćiło. To wozjewi pólski hraničny škit wčera na socialnej syći Twitter. Ličba wot spočatka wójny registrowanych přestupow z Ukrainy do Pólskeje bě kónc minjeneho tydźenja hižo 3,5 milionow ludźi překročiła. Naposledk pak je ličba do Ukrainy so wróćacych ludźi dźeń a wjetša hač ličba do Pólskeje přichadźacych. Zawčerawšim bě ličba nawrótnikow ze 31 700 samo wo połdra króć tak wysoka kaž ličba z Ukrainy do Pólskeje zapućowacych na samsnym dnju (něhdźe 20 000). Po wuprajenjach Zjednoćenych narodow je wot spočatka ruskeho nadpada na Ukrainu wjace hač 6,4 miliony ludźi do wukraja ćeknyło. ­Nimo toho je w Ukrainje wjace hač wosom milionow ludźi, kotřiž su swoje domske zhubili a buchu wuhnaći. Do spočatka wójny bydleše w Ukrainje ně­hdźe 44 milionow ludźi.

Zwjazk je management jězoriny

wutora, 24. meje 2022 spisane wot:

Na turistiskim dnju dźěławosć bilancowali a do přichoda zhladowali

Hórnikecy (AK/SN). W aprylu 2012 załoženy mjezy přesahowacy turistiski zwjazk Łužiska jězorina je k zwičnjenju poskitkow kónčiny njeparujomny. Tole podšmórny jednaćelka Kathrin Winkler minjeny štwórtk na turistiskim dnju ­Łužiska jězorina, kotryž so w Hórnikečanskej Energijowej fabrice pod hesłom „Dale myslić, ćežišća sej stajeć, zhromadnje wuhotować“ wotmě. Něhdźe 60 zastupjerjow z wobłukow turizm, politika, hospodarstwo a kultura so wobdźěli. ­Turistiski zwjazk je tohorunja swoju dźěławosć bilancował a poda wuhlady do přichoda.

Štož rosće trjeba tež dešć

štwórtk, 19. meje 2022 spisane wot:

Hromak a truskalcy, kórki a tomaty – płody za kupcow zrawja

Budyšin (SN/MiR). W Sćijecach/Ratarjecach na kromje Budyšina njesteji drjewjana chěžka na roli njedaloko jězdnje, kotraž wjedźe do Hodźija a Biskopic, hižo samotna. Zašłe dny su sobudźěłaćerjo Domanic ratarskeho předewzaća w Hózku na dosć wulkopłoninowych truskalcowych polach wokoło njeje dźěłać za­počeli a su hnojiwo do rjadkow sypali. „Truskalcy trjebaja podpěru“, rjekny na naprašowanje něhdyši mějićel firmy ­Michał Domanja, kiž bě ju z mandźelskej w lěće 2004 swojemu synej Matthiasej přepodał, „hnojili smy z wapnom, kotrež rostliny za wuwiće trjebaja; amoniakom, kotryž jim pozdźišo móc dawa a hnydom skutkowacym salpeterom.“ Štož pak pobrachuje, zo by skutkownosć přirodnje sucheho hnojiwa wulka była, je dešć, a tón ratarjam pobrachuje.

Zhromadnje wužadanja zmištrować

srjeda, 18. meje 2022 spisane wot:

Najdrohotniša surowizna po cyłym ­swěće je woda. Klimowa změna njeda so hižo zadźeržeć a jeje wuskutki začuwamy. Ćim wažniši je rozumny wobchad z wodu. W hospodarskim wobłuku ­móhli nowe kołoběhi nastać.

Čorna Pumpa (SN/BŠe). Woda je zakład wšeho žiwjenja za rostliny, zwěrjata a tež ludźi. Z tym je woda najdrohotniša surowizna, kotruž čłowjek trjeba. Předewšěm we Łužicy pokazaja so stajnje wulke ćeže nastupajo wodu. Klimowa změna zawostaja swoje slědy, a tež hladajo na strukturnu změnu je resursa trěbna. Tuž chcetej zaměrowy zwjazk industrijoweho parka Čorna Pumpa, kotryž Grodkowske předewzaće za hospodarske wuwiće ASG zastupuje, a Choćebuske předewzaće LWG Łužiska woda wušo hromadźe dźěłać. Tele dny stej kooperaciske zrěčenje podpisałoj. „Naš zaměr je přichodne wodohospodarske změny we wobłuku strukturneje a klimoweje změny zhromadnje zmištrować“, zwurazni techniski jednaćel LWG Marten Eger.

Kónčiny bóle hromadźe wjesć

štwórtk, 12. meje 2022 spisane wot:

Wodowe Hendrichecy (SN/BŠe). W třikrajowym róžku Němska, Čěska a Pólska chcedźa zamołwići kónčiny w zwisku krajinoweho rjadowanja bóle hromadźe dźěłać. Dźensa tydźenja su zamołwići zahajensku dźěłarničku pod hesłom „Tři kraje, jedyn přichod – zhromadne dźěło němskeho, pólskeho a čěskeho ruma“ we Wodowych Hendrichecach wotměli, na kotrejž bě mjez druhim Zhorjelski krajny rada Bernd Lange (CDU) přitomny. Na zarjadowanju předstajichu mjez druhim studiju Wrócławskeho instituta za teritorialne wuwiće. Dopóznaća su nětko dźěłowy zakład za dalše zhromadne dźěło. Zaměr je zhromadnu syć wutworić a kónčiny bóle „splesć“.

Hladajo na analyzu pólskeho instituta diskutowachu wobdźělnicy dźěłarnički wo memorandumje. Bernd Lange wupraji so za tajke zhromadne stejišćo. Na zakładźe memoranduma budźe nětko dźěłowa skupina wutworjena, kotraž měła so wosom króć zetkać a krutu strukturu z prawniskim zakładom zdźěłać. Dokumenty měli zhromadne mjezy přesahowace dźěło zesylnić. Zdobom móhli přikład za tamne regiony być.

Sprjejcy (JoS/SN). Wutwar Małeje Sprjewje mjez Bórkhamorom a wuliwom do Sprjewje w Sprjejcach je nimale dokónčeny. Wot Łužiskeje a srjedźoněmskeje towaršnosće za hórnistwowe zarjadnistwo (LMBV) zrěčensce wjazana firma Hagn Umwelttechnik ze Sulzemoosa je „swoje kófry nimale spakowała“. Nadawk je spjelnjeny, jenož zbytne dźěła maja hišće zdokonjeć. Jedyn z nich je wotstronić ­stary rołowód z přeměrom 1 600 milimetrow, kiž trjebachu za wotwodźenje wody z Wochožanskeje jamy do přitoka bywšeje rjedźernje za jamowu wodu w Nowej Wsy (Burgneudorf). Ćežku techniku zasadźeja, zo bychu přeprěkowanje roła spody rěčnišća wotstronili. Za to po­brjohaj wubagruja, rołu wuryja, wotrězk pod Małej Sprjewju wotrězaja a wotstronja. Na to twarskej wobłukaj zaso z pódu napjelnja a tež tu běh rěki zreguluja. To ma hač do kónca meje trać. „Wšitke dźěła časowemu planej wotpowěduja“, nowinski rěčnik LMBV Uwe Steinhuber zwěsći. „Sobu wupisane zwosadźenja a zawjazowace narunanske naprawy pobrjóžnych wobłukow traja hač do klětušeho.

Wot wčerawšeho wita Monika Lukašowa ze swojimi sobudźěłaćerjemi hosći Budyskeho restawranta Wjelbika nětko tež w přidatnej hosćencowej zahrodźe. Pódla Ekumeniskeho tachantskeho wobchoda móža sej hosćo wot wutory do soboty wobjed abo wječer při rjanym wjedrje zesłodźeć dać a so do ambiente stareho města zanurić. Foto: SN/Božena Šimanec

Burske wiki kaž wulki magnet

srjeda, 11. meje 2022 spisane wot:
Wulke syły ludźi tłóčachu so minjenu njedźelu ma burskich wikach w Koćinskim ­Krabatowym mlokowym swěće. Ratarske předewzaća z blišeje wokoliny tam swoje wudźěłki poskićowachu. Samsny dźeń su w Koćinje nowu połnoawtomatisku hródź přepodali. Do njeje je před tydźenjomaj 240 kruwow zaćahnyło. Hródź je něhdźe pjeć milionow eurow płaćiła. Foto: Gernot Menzel

nowostki LND