Wšěm domiznu dać
Wudobywanje litiuma hišće traje
Salzwedel (dpa/SN). Plany za wudobywanje litiuma w Němskej, mjez druhim w Saksko-Anhaltskej, steja hakle na spočatku. Krajny zarjad za geologiju a hórnistwo Saksko-Anhaltskeje je powěsće dementowało, zo je pječa wudobywanje litiuma dowolił. Minjeny tydźeń bě předewzaće Neptune Energy zdźěliło, zo je licency za wudobywanje litiuma a zemskeje ćopłoty dóstało.
Hórniski zarjad zdźěli, zo je jenož tak mjenowane prawo na přiswojenje zemskich pokładow spožčiło. „Ručež chce předewzaće zemske pokłady woprawdźe wudobywać, dyrbi wotpowědny zawodny plan z próstwu wo dowolnosć předpołožić.“ W tym zwisku maja so potrjechene gmejny na procesu wobdźělić.
Litium wužiwaja mjez druhim za baterije elektriskich jězdźidłow. Je to nimo kobalta najwažniša surowizna za baterije. Tole tež w mobilnych telefonach a kompjuterach litium zasadźuja. Wjetše pokłady litiuma maja w Němskej we wjacorych kónčinach, mjez druhim w Rudnych horinach, w porynskej hrjebi a w na sewjeru Saksko-Anhaltskeje. W Porynsko-Pfalcy litium hižo wudobywaja.
To a tamne (18.04.24)
Njewšědny přirodny biologiski spektakl wočakuja prawje bórze w USA: Inwaziju miliardow cikadow. Larwy překasancow wotpočuja hišće w zemi a so wudrapaja, je-li so zemja na 18 stopnjow woćopliła. Lětsa budźe wosebje zlě, dokelž su hnydom dwě hoberskej populaciji na rjedźe. Cikady su njestrašne, šěrja pak njesměrnu haru. Čehodla so cikady hakle po wjele lětach jewja, hišće njewědźa.
Mortweho muža do banki přiwjezła je žona w Brazilskej, zo by kredit dóstała. Muž sedźeše w kolesatym stole, medije rozprawjeja. Na wideju je widźeć, kak žona z mužom rěči a spyta, jeho k podpisanju zrěčenja pohnuć. Sobudźěłaćerjam banki wona rozłoži, zo so mužej strowotnisce derje njeńdźe. Tući wołachu na to lěkarja, kotryž smjerć muža zwěsći. Policija žonu zaja. Ta twjerdźi, zo bě muž hišće žiwy, jako z nim do banki přińdźe.
Dalše sankcije přećiwo Iranej
Washington (dpa/SN). Po iranskim nadpadźe na Israel chcedźa USA nowe sankcije přećiwo Iranej wukazać. Kaž wěstotny poradźowar prezidenta USA Joewa Bidena, Jake Sullivan, rozłoži, měrja so sankcije přećiwo brónjenskemu programej islamskeje republiki nastupajo rakety a truty, přećiwo podpěraćelam iranskich rewoluciskich gardow a přećiwo iranskemu zakitowanskemu ministerstwu. Naprawy su ze zwjazkarjemi USA kaž tež ze statami G7 wotrěčeli.
Zelenskyj žada sej škit powětra
Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj chce radu NATO-Ukrainy a lěpši powětrowy škit swojeho kraja po přikładźe Israela zwołać. Tež ludźo w Ukrainje maja prawo na skutkowny škit před terorom, rjekny Zelenskyj w swojim wšědnym widejowym poselstwje hladajo na israelske powětrowe zakitowanje. Z nim běchu minjeny kónc tydźenja iranske rakety a truty wuspěšnje wotwobarali. Mjeztym je Čěska zdźěliła, zo je we wjacorych krajach 500 000 granatow za ukrainsku artileriju zezběrała.
Lauterbach rěči z krajemi
Spěšnišo hač myslene skónčili su wjele diskutowany wobchadny ...
Tesla šmórnje dźěłowe městna
Baerbock pola prezidenta Israela
Jerusalem (dpa/SN). Zwjazkowa wonkowna ministerka Annalena Baerbock je so na swojim mjeztym sedmym wopyće w Israelu po terorowym nadpadźe islamistiskeje Hamas na Israel ze statnym prezidentom Izchakom Herzogom zetkała. Při rozmołwje dźensa rano w Jerusalemje bě po informacijach wonkowneho ministerstwa tež jeje britiski kolega w zastojnstwje Dawid Cameron přitomny. W běhu dnja wočakowaše Baerbock israelski wonkowny minister Israel Katz. Hłowna tema rozmołwow bě přiběracy strach před hrožacej eskalaciju połoženja, by-li Israel na kónctydźenski iranski nadpad z raznej wojerskej naprawu přećiwo Iranej reagował. Tole steješe tež na dnjowym porjedźe zetkanja z ministerskim prezidentom Benjaminom Netanjahuwom w běhu dnja.
Politikarka Zelenych chcyše tež napjate humanitarne połoženje w Gazaskim pasmje narěčeć. Minjene tydźenje bě wona Israel wospjet namołwjała, wjace pomocnych transportow do Gazaskeho pasma zmóžnić.
Nawrót do feudalizma
Pola Telekom stawkuja
To a tamne (17.04.24)
Blešu wina za šmóratko! Z tutej akciju chce hosćencar w sewjernej italskej Veronje swojich hosći pohnuć, so znajmjeńša wěsty čas mobilneho telefona wzdać. „Njeje žaneje přičiny, stajnje po pjeć sekundach na telefon wudźěrać. Někotrym je to mjeztym kaž droga. Njech sej w tym času radšo dobru kapku wina popřeja.“ Za blešu wina dyrbja hosćo handy při zachodźe do kamora zamknyć dać. Pječa 90 procentow hosći poskitk wužiwa.
Wjace hac 1 100 přizjewjenjow za dohladowarja swětłownje dóšło je na kupje Wangerooge w Sewjernym morju. Zamołwići běchu městno w februaru wupisali. Swětłownju wužiwaja jako wuhladnu wěžu za turistow. Zamołwity ma zastupne lisćiki a suweněry předawać a so wo porjad starać. Najwjetši problem gmejnskeho zarjada nětko je, ze wšěmi požadarjemi personalne rozmołwy wjesć.
