Angažement młodych sej bóle wažić
Myto za angažement młodźiny w Budyskim wokrjesu tele dny přepodadźa. Milenka Rječcyna je so z Bernadett Zellerowej ze Syće za dźěći a młodźinu (KiJu) w Biskopicach rozmołwjała.
Što je zmysł tohole myta?
B. Zellerowa: Hódnota myta je , zo steji angažement młodych ludźi w srjedźišću. To je naše měnjenje jako nošer. Čestnohamtsce skutkowacy, kotrež wokrjes počesći, su wosebje ludźi staršeje generacije abo ći, kotřiž su hižo dołho w towarstwach aktiwne.
Je woprawdźe trjeba wosebje młodźinu na tele wašnje do fokusa stajić?
B. Zellerowa: Haj. Młodźi ludźo nazhonja husto kritiku, zo zastupuja jenož za swoje zajimy. Tomu pak tak njeje. Jich angažement we wólnym času, zwonka šule, wukubłanja, studija a dźěła přinošuje husto cyłej towaršnosći. To je wažne zwuraznić, to mamy zjawnje připóznać.
Kak hódnoćiće wobdźělenje w mjeztym štwórtym lěće wubědźowanja?
Mnozy starši pomhaja
Worklečanska wyša šula „Michał Hórnik“ ma so wobnowić. Milenka Rječcyna je so ze šulskej nawodnicu Dianu Šołćinej rozmołwjała.
Přichodne tydźenje maja so twarske dźěła w šuli zahajić. Kak daloko sće z přećahom?
D. Šołćina: Tuchwilu wšitko rumujemy a zapakujemy. Posledni tydźeń do zymskich prózdnin přećehnjemy do rumnosćow zakładneje šule, kotraž je mjeztym w horće zaměstnjena.
Dyrbiće přećah sami zmištrować abo maće pomocnikow?
D. Šołćina: Wězo hlada 20 wučerjam a 160 šulerjam tójšto dźěła do rukow. Tola smy přewšo zbožowni, zo nam mnozy starši pomhaja. Worklečanski wjesnjanosta Clemens Poldrack je tež dobrowólnu wohnjowu woboru a młodźinski klub wo podpěru prosył, kotřiž su nam poboku.
Kotre wosebite wužadanja Was w zwisku z wobnowjenjom šule wočakuja?
Po sydlenskim rumje pućowali
Towarstwo Dwórnišćo inkluzije Radwor z.t. přeprošuje na wotewrjenje wustajeńcy „Dwórnišćo pisanosće“. Vanessa Žurec je so z předsydku towarstwa Rafaelu Wićazowej, wo pozadkach wustajeńcy rozmołwjała.
Kak je ideja za wustajeńcu nastała?
R. Wićazowa: Zarjadowanje je w kooperaciji ze spěchowanskim kruhom za ludowu kulturu nastało. Tutón organizuje lětnje molerske dźěłarnički za lajske wuměłcy. Pod nawodom wuměłče Maje Nageloweje zetkaja so wobdźělnicy kónc tydźenja, zo bychu zhromadnje molowali a po serbskim sydlenskim rumje tak rjec „pućowali“. W lěće 2023 wužiwaše skupina wuměłcow rumnosće Radworskeho dwórnišća, zo by we wokolinje kreatiwnje skutkowała. Ja chcych twórby z našeje regiony na kóždy pad tež jónu pola nas w dwórnišću pokazać. Tak rozsudźichmy so za to, dźěl tuteje wustajeńcy na městnje prezentować.
Kak budźe wotběh zarjadowanja?
Euro móžeš jenož jónu wudać
Před dobrym lětom je Njeswačanska kupnica REWE swoje wobchodnistwo zahajiła. Wobhospodar Lars Gottschling pak zhladuje starosćiwje do přichoda, dokelž ma susodna Rakečanska gmejna wotpohlad, nowy nakupowanski centrum natwarić. Milan Pawlik je so z nim rozmołwjał.
Kak zhladujeće na prěnje wobchodniske lěto nakupowanišća? Kajka je rezonanca mjez kupcami?
L. Gottschling: Tuchwilu je naš hospodarski wunošk hišće snadny. Hladajo na to, zo trjeba něhdźe tři lěta, zo by so nowy wobchod etablěrował a hospodarsce stabilizował, je to normalne a sym tuž z wuwićom nakupnišća w prěnim lěće spokojom. Wjeseli mje, zo su kupcy naš na region wusměrjeny předawanski koncept, do kotrehož tež dwurěčnosć słuša, derje přiwzali.
Što Was hladajo na nowy nakupowanski centrum w Rakecach konkretnje starosći?
Kruty zdónk a přidatna wonina
Pod hesłom „Klangwege der Via Regia – Swjedźeń hudźby a słowow“ wotměje so wot 24. do 26. januara w Budyskim Serbskim muzeju druhi raz festiwal „Klasika w zymje“. Bosćan Nawka je so z iniciatorku, organizatorku a hudźbnicu Franzisku Pietsch rozmołwjał.
Knjeni Pietsch, kak zhladujeće dźensa na lońšu premjeru festiwala?
F. Pietsch: Bjezposrědni wothłós bě jara dobry a zdźěla přewšo emocionalny, a wjeselu so, zo wobsteji nadal zajim na našim festiwalu. Wšako bě dosć njewěste, hač a kak so nowy format w na kulturu wšo druhe hač chudym měsće a regionje přiwozmje. Ćim bóle běch překwapjena, zo su loni nimo wopytowarjow wottud tež hosćo na přikład ze Zhorjelca a z Drježdźan na njón přichwatali, byrnjež tam docyła njewabili.
Loni sće tři dny festiwala tematisce rozrjadowała. Što čaka lětsa na publikum?
Zahroda jako zakład kubłanja
Pěstowarnja „Chróšćan kołć“ planuje tuchwilu tak mjenowanu „lěsnu zahrodu“. 7. januara chcedźa projekt zjawnosći předstajić. Maximilian Gruber je so hižo z Kerstin Šołčinej, nawodnicu kubłanišća, rozmołwjał.
Što chowa so za projektom „lěsneje zahrody?“
K. Šołćina: Lěsna zahroda ze swojim wjaceworštowym natwarom je podobna młodemu swětłemu lěsej. Wona je zdobom wulkotny element škita klimy, ale tež mikroklima je w lěsnej zahrodźe wosebje w lěću přijomniši a chłódniši hač we wokolinje. Nimo toho přinošuja lěsne zahrody k škitej družin a nic naposledk je tajka lěsna zahroda tež městno zetkawanja a wosebje tež kubłanja.
Čehodla wobdźěli so „Chróšćan kołć“ na projekće?
Tři lětdźesatki, sto premjerow
Rjad „Wosebity koncert na spočatku lěta“ słuša ke krutym wjerškam serbskeje kultury. Pod hesłom „Music of One“ wotměje so wot 3. do 19. januara 2025. Bosćan Nawka je so z organizatorku a pianistku Heidemarju Wiesnerec rozmołwjał.
Knjeni Wiesnerec, wuhotujeće rjad mjeztym 30 lět. Kak tónle dobu wosobinsce pohódnoćiće?
H. Wiesnerec: „Koncert na spočatku lěta“ je so wuwił na format, kotryž kaž lědma druhi nowu serbsku hudźbu wupłodźuje a šěri. Dohromady smy něhdźe sto kruchow prěni raz zaklinčeć dali. To njebě wotwidźeć, jako před třomi lětdźesatkami započinachmy. Wuchadźišćo bě, zo tehdy dźakowano Detlefej Kobjeli dalšich serbskich komponistow zeznach, kotřiž bychu sej po mojim měnjenju wjace widźomnosće zasłužili. Wjacori z nich su do dźensnišeho z kompozicijemi w nadawku na programach wobdźěleni.
W jubilejnym lěće njepředstajiće koncert jenož w zwučenych městach, ale tež na nowymaj jewišćomaj. Što za tym tči?
Tež na krajnej runinje wuspěšna
Johana Wjeselic je tuchwilu čłonka krajneje wubranki Sakskeje. W nowembrje wobsadźi při turněrje Sewjerowuchodneho koparskeho zwjazka NOFV w Lindowje ze Sakskej wubranku starobneje klasy U16 třeće městno. Vanessa Žurec je so z njej wo jeje koparskej karjerje rozmołwjała.
Kak dołho hižo kopańcu hraješ a čehodla?
J. Wjeselic: Hižo ze štyrjomi lětami započach, potajkim hraju mjeztym 11 lět kopańcu. Swoje prěnje kročele na hrajnišću činjach pola Bambinijow w Radworju. W běhu dźěćatstwa sym spóznała, kelko wjesela mi tutón sport wobradźa, z kelko rozpalitosću sym pódla a zo chcu swój puć w kopańcy dale wutwarić.
Kak wotmě so twoja koparska karjera a kotry wuznam to za tebje ma, za Serbsku koparsku wubranku hrać?
„Chcu šulu ‚hinak činić‘ – bjeze ćišća, stracha a ...
32lětna Anja Nowakowa je po studiju wučerstwa za zakładnu šulu w Lipsku wot lěta 2015 na serbskich zakładnych šulach w Ralbicach, Pančicach-Kukowje, Worklecach a w Chrósćicach dźěłała. Wot lětušeje nazymy skutkuje na Swobodnej šuli Hornja Łužica w Budyšinje. Milan Pawlik chcyše wo přičinach zhonić, z kotrychž je na swobodnu šulu šła.
Što běše nastork, zo sće so na swobodnej šuli požadała? Kak dołho sće so z mysličku nosyła?
A. Nowakowa: Myslička je mje hižo z časa mojeho referendariata přewodźała. Tehdy sym na ewangelskej swobodnej šuli w Radebeulu a na Montessori-šuli w Budyšinje hospitowała. Z wosobinskich přičin pak so tehdy za wučerjenje na tajkej šuli rozsudźiła njejsym. Hakle mojeho syna w předšulskej starobje dla, započach so chutnišo z temu zaběrać. Tak sym so wot spočatka lěta 2024 za swobodnymi šulemi rozhladowała. Hospitacija na swobodnej „Kulturwerkschule“ w Drježdźanach je mje w mojim měnjenju posylniła, zo nochcu wjace w statnym šulskim systemje dźěłać.
Kotre konkretne wosobinske a powołanske naroki maće?
„Kak to je Serb być“
„Smy! Bin ich?“ rěka nowa produkcija Serbskeho ludoweho ansambla, kotraž změje 30. nowembra swoju prapremjeru. Na čo so publikum wjeselić smě, wo tym je so Maximilian Gruber z choreografku Gundulu Peuthert rozmołwjał.
Identita hraje w nowym kruchu wulku rólu. Kak sće so tematice přibližiła?
G. Peuthert: Zhromadnje z Hellu Stoleccyc smój so z Hornjo- a Delnjoserbami a Němcami wo serbskich temach rozmołwjeli. Kak to je Serb być? Što je to serbske? Při tym sym tež wjele wo sebi nazhoniła, wo swojich korjenjach. Pochadźam z Delnjeje Łužicy, mam serbskich prjedownikow, ale w swójbje njejsmy ženje serbskosć pěstowali; ani rěč ani druhe wěcy. Potom je mi napadnyło, zo z rejowarkow a rejowarjow SLA ani jenički serbskeho pochada njeje. Woni pochadźeja ze wšěch kóncow swěta. To sym swoje spočatnje prašenje rozšěriła. Tema krucha je so potom pospochi na identitu wusměriła. Sym za něčim pytała, štož kultury zwjazuje. To namakaš jara derje w reji. Nastał je wječor z dwěmaj, kompletnje rozdźělnymaj dźělomaj.
Z čim so druhi dźěl wječora potom rozestaji?
