Aus der aktuellen Ausgabe vom Montag, 22 Januar 2018

Serbski dźeń w Lěšćach

Podstupim/Drježdźany. 13. serbski dźeń frakcijow Lěwicy w sejmomaj Braniborskeje a Sakskeje budźe 1. měrca w Lěšćach, město Grodk. Hromadźe ze zajimcami chcedźa zapósłancy pod hesłom „Kubłanje – rěč je přichod“ mjez druhim temy zhromadna zamołwitosć kraja a komunow za „Witaj“, trěbne wobłukowe wuměnjenja za serbsku a bilingualnu wučbu na šulach a wuměnjenja za wukubłanje wučerjow rozjimać.

Znowa mjenje mortwych na dróze

Wiesbaden. Dźeń a mjenje ludźi žiwjenje w nadróžnym wobchadźe přisadźa. Wot januara hač do nowembra 2017 je Zwjazkowy statistiski zarjad tam 2 942 mortwych zličił. To bě 48 mjenje hač w samsnej dobje 2016, kaž zarjad dźensa we Wiesbadenje rozprawja. Trochuja, zo móhła Němska loni z 3 170 znowa mjenje wobchadnych mortwych docpěć.

Pytaja nóclěhi za wobdźělnikow

Załožba a LND štyrnaće młodych awtorkow a awtorow mytowałoj

Budyšin (SN/bn). Na mytowanskim zarjadowanju Literarneho wubědźowanja Ludoweho nakładnistwa Domowina a Załožby za serbski lud minjeny pjatk w Budyskim „Wjelbiku“ spožčichu 14 mytow w třoch kategorijach. Tak su wjace hač połojcu zapodatych přinoškow wu­znamjenili. Cyłkownje bě so 22 awtorkow a awtorow w starobje 13 do 35 lět z dohromady 39 basnjemi a krótkopowědančkami wobdźěliło.

Radwor (CK/SN). Štabik so žehleše a so lochce zapali. Z eksperimentom dopokaza Carl Henka, zo při spalenju kaliumpermanganata kislik nastawa. W dalšim pospyće demonstrowaštaj wón a Chantal Hobke nastaće praskateho płuna (Knallgas). Šulerjej 10. lětnika Radworskeje wyšeje šule mataj chemiju rady a tež hižo dokładne předstawy wo swojim přichodźe. Carl chce so z klimowym technikarjom stać, Chantal chce na dale wjeducu šulu hić. Na dnju wotewrjenych duri na swojej šuli minjeny pjatk běštaj wonaj wobstajnje woblěhowanaj. „Njewočakowano wjele zajimcow“ zwěsći wučerka biologije Andrea Jurkowa w swojim fachowym kabineće. Runje tak tež diplomowa socialna pedagogowka Edith Šurowa někotre rumnosće dale. Wona chce staršim wuswětlić, zo su šulerjo 5. lětnika najebać wjetšu samostatnosć přeco hišće dźěći. Wjeseleše so tuž, zo starši jeje mały naprašnik pilnje wupjelnjachu. Šulske socialne dźěło maja w Radworskej šuli wot lěta 2011.

Třeći raz zarjaduje lětsa Budyska wo­krjesna lutowarnja wubědźowanje talentow „Lampenfieber“. Pod hesłom „Měr je ...“ móža dźěći a młodostni w cyłkownje štyrjoch kategorijach namjety­ a přinoški zapodać.

Budyšin (SN/bn). Třeće bienalne wubědźowanje talentow „Lampenfieber“, kotrež­ Budyska wokrjesna lutowarnja w kooperaciji z towarstwom Kamjentny dom a ze Załožbu lutowarnje wokrjesa Budyšin přewjeduje, steji lětsa pod hesłom „Měr je ...“. Za tym tči mysl, zo „nochcemy tak jenož na 1 000. róčnicu Budyskeho měra, kotruž kónc měsaca swjećimy, pokazać, ale zdobom temu narěčeć, kotraž je nažel zaso aktualna: Što woznamjenja měr, a kak wobwliwuje nas wón tu w bikulturnym regionje wosrjedź třikrajoweho róžka“, rozłoži předsyda towarstwa Torsten Wiegel pjatk na nowinarskej konferency. Projektny koordinator Paul Schneider doda: „Sujet skići wulki spektrum. Wobdźělnicy wubědźowa­- nja móža so na najwšelakoriše wašnje kreatiwnje z ćežišćom rozestajeć.“

Choćebuz (SN/JaW). Dźěłanišćo za serbske kubłanske wuwiwanje (ABC) w Choćebuzu je njedawno druhi dźěl kompjuteroweje wuknjenskeje hry „To jo kócka wuwlakła II“ wudało. Kaž ABC w medijowym wozjewjenju zdźěla, poskićeja tak šulerkam a šulerjam interaktiwne zwučowanske móžnosće. Awtor hry Marko Měškank powěda ze žiwjenja dweju kóčkow. Fota a małe filmy je Měškank sam wuzwolił a natočił.

Hrajerjo dyrbja hladać, što kóčka čini, a runočasnje prawu činitosć nakliknyć, za čož podawa kompjuter tři móžnosće. Je-li wotmołwa prawa, słyši hrajer wotpowědnu sadu, kotruž ma wospjetować. Jako bonus je CDji přidata hra „To jo kócka­ wuwlakła I“. Nowostka je mjez druhim w Choćebuskej Lodce na předań.

Davos (dpa/SN). Do zahajenja swětoweho hospodarskeho foruma w šwicarskim Davosu warnuje organizacija Oxfam před přiběracej hospodarskej njesprawnosću na swěće. Ta wohroža towaršnosće a demokratije. Štóž je chudy, so na politiskich procesach njewobdźěla abo woli protestne strony, rjekny fachowča organizacije Ellen Ehmke powěsćerni dpa. Po zwěsćenju Oxfam wobsedźi 42 wosobow na swěće runje telko kaž 3,7 miliardow chudych ludźi. Najbohatši jedyn procent wobsedźi wjace hač zbywace 99 procentow ludźi.

Kardinal bamža kritizował

Rom/Boston (dpa/SN). Jedyn z najwažnišich społnomócnjenych bamža za škit dźěći před znjewužiwanjom je Franciskusa toho wuprajenjow w zwisku ze znjewužiwanjom w Chile kritizował. Kardinal Sean O’Malley, nawoda bamžowskeje komisije za škit dźěći, rjekny, zo su wšelake wuprajenja swjateho wótca za čas jězby po Chile woporam splažneho znjewužiwanja „žórło wulkeje bolosće“. Bamž je wumjetowanja, zo bě chilski biskop Juan Barros pedofilneho duchowneho škitał, jako „wočornjenje“ wotpokazał.

„Shutdown“ dale traje

Berlin (dpa/SN). Po snadnym rozsudźe wurjadneho zjězda SPD za zahajenje koaliciskich jednanjow z CDU a CSU chcedźa so wšitcy wobdźěleni spěšnje do rozmołwow dać, zo bychu knježerstwo wutworili. Hižo dźensa wječor je rozmołwa zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU) a předsydy CSU Horsta Seehofera z předsydu SPD Martinom Schulzom planowana. Při tym chcedźa nawodźa stron najprjedy raz organizatoriske prašenja za jednanja rozrisać a časowy plan wobzamknyć.

Dopołdnja je frakcija SPD w zwjazkowym sejmje wurjadne posedźenje wotměła. CDU a CSU stej so tohorunja schadźowałoj a zhromadnu strategiju wothłosowałoj. Merkel a Seehofer wura­dźowaštaj z frakciskimaj nawodomaj a generalnymaj sekretaromaj. Koaliciske jednanja maja so hišće tónle tydźeń zahajić,­ byrnjež dokładny čas spočatnje znaty njebył.

Drježdźany (dpa/SN). Wulka spokojnosć sakskich pacientow z chorownjemi w swobodnym staće je po słowach ministerki za strowotnistwo Barbary Klepsch wuslědk dobreho zhromadneho dźěła wšěch wobdźělenych. Rozsudne za najlěpši wuslědk po wšej Němskej su „chorownje ze swojim wulkim zasadźenjom, chorowniske a zarjadniske towaršnosće z mudrym postupowanjom a Swobodny stat Sakska ze swojim planom klinikow, kotryž so na pacientow a zdobom na eficientnu syć chorownjow orientuje“, rjekny politikarka CDU w Drježdźanach. Wona na to dopominaše, zo je Sakska wot lěta 1991 wjace hač pjeć miliardow eurow­ do chorownjow inwestowała.

Po najnowšim woprašowanju Bertelsmannoweje załožby, kotrež su kónc tydźenja wozjewili, chcyło 81,7 procentow wšitkich sakskich pacientow chorownju, w kotrejž su přebywali, dale poručić. To je najlěpši cyłozwjazkowy wuslědk, kaž załožba zdźěla. „Na to móžemy woprawdźe jara hordźi być“, Barbara Klepsch wuzběhny.

Jubilejne wiki „Karrierestart 2018“ jako dobra adresa so wopokazali

Drježdźany (JK/SN). Jedne z bytostnych wuměnjenjow za stabilne a rosćace hospodarstwo su derje wukubłani dźěławi a fachowcy z mnohostronskimi zamóžnosćemi. Nimo industrije a rjemjesła płaći to wosebje za socialny a posłužbowy wobłuk našeje towaršnosće.

To pokazachu na jara nazorne wašnje lětuše jubilejne 20. wiki „Karrierestart“ w Drježdźanach. Na třoch dnjach su tam wosebje ći, kotřiž maja so rozsudźić za prawe powołanje a wukubłanje, kaž tež ći, kiž so z myslu noša so zesamostatnić, składnosć měli so wobšěrnje poradźować dać a so wo wulkim poskitku móžnosćow informować.