„Serbski adwent“ w sakskej stolicy

Dienstag, 12. Dezember 2023 geschrieben von:
Spěwna skupina Přezpólni a dorostowy orchester Konserwatorija Heinricha Schützeho Drježdźany stej minjeny pjatk pod hesłom „Serbski adwent“ zhromadny koncert w sakskej stolicy wuhotowałoj. W nimale wupředatej Drježdźanskej Cyrkwi třoch kralow zamóštej publikum ze serbskimi ludowymi a hodownymi spěwami pohnuć. Kaž moderatoraj Fabian Kaulfürst a Milko Kersten wuzběhnyštaj, bu program přewažnje z pěsnjow zestajany, kotrež „w historiskich žórłach drěmotaja“. Tajkele „zasypanki“ takrjec wožiwić a je předstajiwši připosłucharjam dobru naladu wobradźić je Přezpólnym z „dušinej naležnosću“. Foto: Jürgen Männel

Pawoł Fryco Broniš

Dienstag, 12. Dezember 2023 geschrieben von:
11. hodownika 1898 zemrě w Choćebuzu delnjoserbski farar a narodny prócowar Pawoł Fryco Broniš. Wón bě wot lěta 1873 hač do smjerće archidiakon serbskeje cyrkwje w bywšim klóštrje delnjołužiskeje metropole. Narodźi so 9. smažnika 1830 jako syn serbskeho fararja w Jasenje. Po studiju teologije w Berlinje započa swoju cyrkwinsku słužbu 1855 w Picnju jako diakon. Štyri lěta po tym bu w Lutolu blisko Choćebuza jako farar zapokazany. Najdlěši čas fararješe potom w Choćebuzu. Jako student a diakon w Picnju basnješe a přełoži Johanna Wolfganga Goethowu baladu „Der Erlenkönig“ do delnjoserbskeje rěče. W Lutolu přełoži z dalšimi duchownymi bibliju do delnjoserbšćiny. W Choćebuskim času bě Pawoł Fryco Broniš wosebje aktiwny, wuda 1876 „Kjarliže k spěwanju“ a spisa „Na šesty maj“. Wón bě předsyda Towarstwa serbskich stu­dentow. 1880 załoži sobu delnjoserbsku Maśicu Serbsku a bě čłon jeje předsydstwa. Na Choćebuskim gymnaziju wuwučowaše něšto lět serbšćinu, doniž pruske kultusowe ministerstwo serbsku wučbu njezakaza. Wón žadaše sej w zjawnosći a před statnymi institucijemi nałožowanje serbskeje rěče.

Wulět nakładnistwa do Drježdźan

Montag, 11. Dezember 2023 geschrieben von:
Dobra nalada knježeše na wulěće sobudźěłaćerjow Ludoweho nakładnistwa Domowina pod nawodom jednaćela Symana Pětra Cyža pjatk do Drježdźan. Prěnja stacija běše krajny sejm, hdźež so po plenarnej žurli rozhladowachu a šefredaktor Serbskich Nowin swoje bywše dźěłowe městno pokaza. Potom dachu sej atmosferu na srjedźowěkowskich adwentnych wikach na dworje hrodu lubić, doniž na łódźi na Łobju při rjanej bjesadźe w kruhu kolegowkow a kolegow njewječerjachu. Jednaćel so wšěm za dobre zhromadne dźěło dźakowaše. Přiwšěm mějachu zbožo: Ćah z Budyšina njebě wot stawkowanja lokomotiwnikow potrjecheny. Foto: SN/Bojan Benić

Přehlad serbskeje litratury minjenych 30 lět

Freitag, 08. Dezember 2023 geschrieben von:
Budyšin (SN/bn). „Wie ein Mittelpunkt entsteht“ rěka najnowša w Ludowym nakładnistwje Domowina wušły zwjazk rjadu „Sorbische Bibliothek“. Zběrka wopřijima cyłkownje 22 prozowych tekstow dohromady 14 awtorkow a awtorow. „Zaměr tohole rjadu bě a je, literaturu serbskich spisowaćelow spřistupnić němskemu čitarstwu. Z nowej zběrku, kotraž je zdobom prěnja antologija rjadu, podawamy dohlad do tudyšeje prozy, nastateje w minjenych třoch lětdźesatkach. Wuběrajcy teksty – klasiske powědančka, ale tež literariske portrety, eseje a tak dale – wukopachu so prašenja za identitu, pochadom a změnu jako centralne ćežišća. Serbskim awtoram bě dźensa wšudźe jewjaca so ‚změna strukturow‘ w mjenowanej dobje z wobstajnej temu“, wudawaćelka nowinki Marka Maćijowa na wčerawšej knižnej premjerje w Smolerjec kniharni rozłoži. Dźewjeć přinoškow „wozjewja so prěni raz w němčinje“, wjacore z nich buchu ekstra za zběrku zněmčene.
Spěwar, producent a entertainer Felix Räuber prezentuje swój program „Kak klinča hody“, nawjazowacy na multimedialny wulkoprojekt „Kak klinči domizna“, tele dny we wobłuku turneje po wuchodnej Němskej. Mjez druhim budźe dźensa za tydźeń z hosćom w Zhorjelcu a dźeń po tym we Wojerecach. Foto: Madlen Krippendorf

„Mosty přez morjo“ – putaca basniska zběrka

Donnerstag, 07. Dezember 2023 geschrieben von:

Lětacej tonušce na módrojtej knižnej wobalce bližitej so titulej. „Mosty přez morjo“ rěka prěnička Sylwije Šěnoweje. Jako awtorka prozowych tekstow je nam hižo dlěje znata z antologijow, kaž na přikład „Paternoster“, „Hodownikowanje“, „Susodźa“ abo „Mlóče“. Tež w njedawno wušłej zběrce za młodostnych „Prěni raz“ je z powědančkom zastupjena. W lěće 2009 wudoby sej wona druhe myto Literarneho wubědźowanja Ludoweho nakładnistwa Domowina a Załožby za serbski lud. Marka Maćijowa je zběrku jako lektorka ze zwučenej profesionelnosću přewo­dźała.

Prěnja swójska kniha Sylwije Šěnoweje wobsahuje basnje wot 2013 do 2023. Zapřijate su zdobom přebasnjenja štyrjoch lyriskich twórbow Wisławy Szymborskeje. Wone dótkaja so prašenjow žiwjenskeho byća. Přichilnosće, wahanja, sony, žadosće abo zhubjene kupy su temy, kotrež namakamy tež w tekstach Sylwije Šěnoweje.

Z knižneho titula jewi so w jeje basnjach wjacekróć słowo „morjo“. Wobraz morja bjez mjezow a začuće daliny – to wabi, změruje a animěruje.

„Je pjeć do dwanaćich. Nětko dyrbja wšitcy zajimcy hromadźe dźěłać, zo bychu we Łužicy hišće wukonjane stare rjemjesło módroćišća za přichodne generacije zachowali“, rjekny zamołwity za spěchowanje serbskeho kreatiwneho hospodarstwa Daniel Häfner na derje wopytanym zarjadowanju „Modl, papp a indigo“ njedawno we Wojerowskim wobydlerskim centrumje. Tale technika je nadal trěbna, dokelž zhotowjeja so w njej tež dźensa hišće tójšto kabatow a falow za najwšelakoriše (narodne) drasty, a to wot Błótow hač do Žitawy. Wone buchu hač do 1960ych lět wšudźe we Łužicy w manufakturach zhotowjene. Mjeztym eksistujetej we wuchodnej Sakskej jenož hišće dwě dźěłarni w Połčnicy a Coswigu, kotrejž papp (barbu njepušćaca specielna pasta, kotraž so we wodźe njerozpušća) z drjewjanymi modlemi (formy-šablony za ćišć) na płat znosytej, tutón sušitej a potom módrje pobarbitej.

Chróšćanske bratstwo wobsteji hižo z lěta 1420 a zbudźa tež zwonka Łužicy zajim: Dwurěčna kniha z fotami přeswědča

Hižo prěni zaćišć knihi wokoło swjatočnosćow jubileja wobstaća bratstwa je wulkotny: Rjana kruta wjazba leži derje w rukach, wysoka kwalita papjery a jasne barby wobkuzłuja. Skulptura swj. Bosćana srjedź hrajerjow dźiwadłoweje hry wokoło swjatočnosćow je titul, tema a wězo tež srjedźišćo wot čitarjow dosć woblubowaneje publikacije, wudawaneje wot Towarstwa Cyrila a Metoda kaž tež Chróšćanskeho pasionskeho zjednoćenstwa.

Přiležna poezija

Dienstag, 05. Dezember 2023 geschrieben von:
Budyšin (SN). Narod dźěsća, zastup do šule, dźeń maćerje, kulowate narodniny, kwas a mandźelske jubileje abo žarowanje – je wjele składnosćow, za kotrež trjebamy hodźace so wjerše. Silwija Wjeńcyna je něhdźe 170 pozbudźowacych, lóštnych, dźaknych a tróštowacych basnjow a hrónčkow zestajiła. Pod titulom „Składnostne hrónčka“ w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła kniha hodźi so jako wulkotny hodowne dar do kóždeho serbskeho domu. Wona wopřijima twórby mjez druhim Michała Nawki, Marje Brězanoweje, Bena Budarja, Moniki Kochoweje a zestajerki sameje.

Šwjelu z wustajeńcu počesćeja

Montag, 04. Dezember 2023 geschrieben von:
Składnostnje 150. narodnin Bogumiła Šwjele wěnuje Serbski muzej w Choćebuzu jemu wosebitu wustajeńcu pod titulom „Darjena wěda“. Tutu su pjatk ze swjatočnosću a zhromadnym spěwanjom adwentnych spěwow wotewrěli. We wustajeńcy pokazuja fotografije, spisy, knihi a dalše objekty z jeho zawostajenstwa. Wulki dźěl eksponatow dari Šwjelojc swójba, mjez druhim wnuk dr. Dieter Šwjela, muzejej w zašłych lětach. Tute so nětko prěni raz zjawnosći pokazuja. Objekty ze Serbskeho kulturneho archiwa, Serbskeho muzeja w Budyšinje a Domizniskeho muzeja Dešno kaž tež z priwatneho wobsydstwa přehladku wudospołnjeja. Foto: Michael Helbig

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND