Z Afghanistana přilećeli

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:

Lipsk (dpa/SN). Wot zwjazkoweho knježerstwa skazane pasažěrske lětadło z ludźimi z Afghanistana je wčera wječor na lětanišću w Lipsku přizemiło. W mašinje bě cyłkownje 138 wosobow. Po informacijach wonkowneho ministerstwa jedna so wo wosoby, kotřiž maja ze stron Němskeje zawjazowace přilubjenje, zo jich tule přiwozmu, dokelž su w Afghanistanje přesćěhowani. Kaž nutřkowne ministerstwo zdźěla, je mjez nimi 45 młodostnych.

Meloni rěči z Trumpom

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump wočakuje dźensa wječor italsku ministersku prezidentku Giorgiu Meloni na wopyt w Běłym domje. Hłowna tema rozmołwy budźe bjez dwěla zwada wo cła mjez USA a Europu. Meloni słuša ke kritikarjam cłowneje politiki USA. Předsydka prawicarskeje strony Fratelli d‘Italia je mjez europskimi politikarjemi nimale jenička, kotruž Trump jako rozmołwnu partnerku akceptuje.

Prěnje demonstracije za měr

Po wšěm swěće su wěriwi křesćenjo dźensa dojutrowne wobrjady zahajili. Čłonojo bratstwa La Columna su wčera w měsće ­Ronda na juhu Španiskeje tradicionalny procesion Trono přewjedli, w kotrymž předstajeja ćerpjenje a smjerć Jězusa Chrystusa. Skalne město Ronda je mjez turistami woblubowane wulětnišćo. Foto: dpa/Jon Nazca

Spahn wobara so wumjetowanjam

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Čłon prezidija CDU Jens Spahn wobara so wumjetowanjam, zo chcył wobchadźenje z AfD normalizować. „Wuraz normalizowanje njejsym ženje wužiwał“, rjekny Spahn w sćelaku ZDF. Wón dožiwja sam hidu a šćuwańcu kaž tež parole přećiwo homoseksualnym, hdyž nimo frakcije AfD dźe. „Mi njetrjeba nichtó powědać, kajke typy tam sedźa. To wěm sam“, tak Spahn.

Spahn bě ze swojim namjetom, zo ­měło so z AfD w organizatoriskich prašenjach w zwjazkowym sejmje runje tak wobchadźeć, kaž z kóždej druhej opoziciskej stronu, raznu debatu zbudźił. Spahn chcył AfD po tutym puću z róle wopora storhnyć. W rjadach SPD a Zelenych běchu na to rozhorjeni reagowali.

Merz: Naladu w kraju polěpšić

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Prawdźepodobnje přichodny zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) chce so bjezposrědnje po nastupje noweho knježerstwa do zastojnstwa ze spěšnymi naprawami wo to postarać, zo so nalada mjez wobydlerjemi polěpši. „Změjemy prěnje tydźenje dźěłowy program knježerstwa. Prěnje naprawy, kotrež chcemy zwoprawdźić, budu razniše pomjezne kontrole a wotpokazanja, ale tež kročele za wottwar běrokratije a zawjedźenje aktiwneje renty“, šef CDU nowinarjam přeradźi.

„Wažne je, zo hač do lěća naladu w kraju polěpšimy. Ludźo dyrbja pytnyć, zo je z nowym knježerstwom hinak hač dotal.“ Přiwšěm je sej wón toho wědomy, zo dyrbi hišće mnohich přeswědčić.

Po dotalnym planowanju chcedźa Friedricha Merza 6. meje za zwjazko­weho kanclera wuzwolić. Wuměnjenje je, zo wšitke tři strony CDU, CSU a SPD ­koaliciskemu zrěčenju přihłosuja.

Rada studiji znapřećiwja

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:
Podstupim (SN). Rada za naležnosće Serbow w Braniborskej je na swojej internetnej stronje pozicisku papjeru k studiji Sabine Asmus a Tilla Wojta z Lipšćanskeho institua za sorabistiku wozjewiła. Wonaj staj jako wuslědk přepytowanja twjerdźiłoj, zo je jenož 50 do 100 kompetentnych delnjoserbsce rěčacych (Serbske Nowiny su rozprawjeli). Rada na to skedźbnja, zo stari Delnjoserbja, kotřiž móžachu rěč jeničce ertnje nawuknyć, kriterijam studije wotpowědować njemóža. Nimo toho njeje po měnjenju rady za wuwiwanje rěčneje politiki relewantne, kelko kompetentnje rěčacych „w zmysle Lipšćanskeho debatoweho přinoška“ je. Rada so pak zwěsćenju přizamkuje, zo je delnjoserbšćina jako komunikaciski srědk wohrožena.

Zaso rozumne ćežišća w ratarstwje

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski minister za wobswět a ratarstwo Georg-Ludwig von Breitenbuch (CDU) je sej wěsty, zo je swobodny stat tež w jeho wobłuku pjenježne mjezy docpěł. „Běch dołho dosć etatowy politikar. Hdyž je lutowarnička prózdna a pjenježne rezerwy tež wjace njejsu, dyrbiš z mjenje pjenjezami wuńć. Časy wurjadnych přećow su nimo“, rjekny wón powěsćerni dpa. Zrozumjenje za tute połoženje je wšelako rozdźělene. Sakska je pak nětko we woprawdźitosći dóšła. „Nimamy wjace telko pjenjez k dispoziciji, kaž smy minjenych pjeć lět we wobłuku wobswěta a ratarstwa za wosebite nadawki wudać móhli“, wón rjekny. Wšelake naležnosći chcył wón hinak zrjadować. „Tuž sym tež dźakowny, zo sadźamy zaso rozumne ćežišća. To je tež šansa.“

W nowym etaće 2025/2026 změje ratarske ministerstwo 500 milionow eurow mjenje k dispoziciji hač do toho. Skrótšić chce von Breitenbuch wosebje pola personala a wěcnych kóštow. Myto přichoda w hódnoće 2,5 milionow eurow za inowatiwne projekty wotpadnje.

Łužiske podawki w Opolu předstajił

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:
Stawiznar Benedikt Cyž z Lejna je wčera w pólskim Opolu swoje nowe dopóznaća wo krawnych wojowanjach mjez jednotkami pólskeje armeje a němskeje wehrmachty 26. a 27. apryla 1945 mjez Lejnom a Kukowom předstajił. To činješe na mjezynarodnym wědomostnym sympoziju Šleskeho instituta, kotryž bě pólsko-serbske towarstwo Pro Lusatia pod nawodom dr. Piotra Pałysa wuhotowało. Składnostnje 80. róčnicy zakónčenja Druheje swětoweje wójny wěnowachu so serbscy, pólscy a čěscy stawiznarjo tež bojam we Łužicy. Podawki su zakład dokumentarneho filma MDR, kiž změje 28. apryla w Chrósćicach swoju premjeru. Foto: Syman Pětr Cyž

Přepytuja pospyt wobšudnistwa

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:

Nürnberg (dpa/SN). Po pospyće wobšudnistwa na onlinowych kontach Zwjazkoweje agentury za dźěło je statne rěčnistwo přepytowanja zahajiło. Centrala za internetnu kriminalitu w Bayerskej tuka tuchwilu na wuskušowanje datow, kompjuterowu sabotažu a kompjuterowe wobšudnistwo, rěčnik Bambergskeho ­generalneho statneho rěčnistwa zdźěli. Dalše informacije zarjad podać nochce, powołujo so na tuchwilne přepytowanja kriminalneje policije. Tole rozprawjeja nowiny w Kölnje.

Pozadk je nadpad na kompjutery a konta wjacorych ludźi, kotřiž su pola Zwjazkoweje agentury za dźěło zapisani. Pospyty wobšudnistwa pak su poměrnje zahe zwěsćili, tak zo njejsu skućićeljo po dotalnych dopóznaćach žane pjenjezy wotknihować móhli. Agentura je po po­dawku kónc měrca funkciju k změnje kontowych datow a adresow nachwilnje wotpinyła. Tole ma konta zapisanych klientow agentury škitać, rěčnik zdźěli.

Zwjazkowa agentura prosy ludźi, swoje daty w regionalnej agenturje za dźěło zapisać dać. Wobmjezowanje chcedźa přichodny tydźeń zaso zběhnyć.

Spěchowarjo kultury so zeńdu

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:

Wittenberg (dpa/SN). Kulturu spěchowace towarstwa wuchodneje Němskeje zetkaja so 9. a 10. meje na wulke zeńdźenje we Wittenbergu. Zaměr prěnjeho zetkanja tajkich wažnych towarstwow je, čestnohamtske dźěło w městach a wjesnych kónčinach w zjawnosći widźomniše sčinić a wuměnu mjez zamołwitymi spěchować, kaž zarjadowarjo zdźěleja.

„Kulturu spěchowace towarstwa staraja so ze swojimi kulturnymi projektami wo zhromadnosć a sylnja wosobinski angažement hač do najmjeńšich wjeskow“, rjekny amtěrowacy społnomócnjeny zwjazkoweho knježerstwa za wuchodne zwjazkowe kraje Carsten Schneider (SPD), kiž je zdobom patronatstwo zarjadowanja přewzał.

Na programje steja mjez druhim widejowe portrety wuzwolenych towarstwow z wuchodnych krajow kaž tež dźěłarnički k prawniskim prašenjam towarstwoweho dźěła abo k próstwam wo spěchowanske srědki. Tež rozmołwy z politikarjemi a zastupnikami hospodarstwa su pla­nowane. Na wuchodźe Němskeje mamy 4 100 kulturu spěchowacych towarstwow, po wšej Němskej je jich 20 500.

To a tamne (17.04.25)

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:

Venedig žada sej zaso zastup, lětsa pak telko kaž hišće nihdy. Wot kónca tydźenja dyrbja turisća dźesać eurow wob dźeń zapłaćić, hdyž chcedźa po lagunowym měsće dundać. Při zawjedźenju popłatka loni bě to runje połojca. Hač do spočatka meje maja hosćo popłatk wšědnje zapłaćić, po tym hač do awgusta jenož wěste dny. Cyłkownje zběraja popłatk lětsa na 54 dnjach, tež to je dwójce telko kaž loni.

Mnóstwo mikroplasty we wobswěće spochi přiběra. Hač do lěta 2026 móhło wone wo wjacore króć rozrosć. Tole płaći tež potom, hdyž so poradźi, njedostatki we wobchadźenju z plastowymi wotpadkami wotstronić, rozprawjeja slědźerjo fachoweho magacina „Science Advances“. Po jich wěšćenju docpěje mnóstwo plastowych wotpadkow w morjach swěta ­lěta 2045 swój wjeršk: Cyłkownje 23 milionow tonow.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND