Kubłarki najbóle witane
Wot přichodneho šulskeho lěta ma so kruh přidružnikow na zakładnych a dalewjeducych šulach w Sakskej rozšěrić. Tole je sakski kultusowy minister Conrad Clemens wospjet připowědźił. Aktualnje je nimale 1400 wučerskich městnow njewobsadźenych. Za přistajenje jako přidružnik ma w přichodźe w někotrych předmjetach kaž w sporće abo wuměłskim kubłanju wotzamknjene powołanske wukubłanje dosahać. Weronika Žurowa je so z nawodnicu Radworskeje Serbskeje wyšeje šule Dianu Wowčerjowej wo tym rozmołwjała.
Što měniće k namjetej Conrada Clemensa?
Wowčerjowa: Sym połnje za to, wočakuju pak wot zajimcow wotpowědne wukubłanje. Myslu při tym wosebje na kubłarki a kubłarjow, wšako hižo wěmy, zo budźe w pěstowarnjach w přichodnych lětach mjenje dźěći. Wukubłani kubłarjo maja pedagogiske znajomosće a z tym dobry zakład za dźěło ze šulerjemi. Su w swojim wukubłanju na přikład gitaru hrać wuknyli, tuž bych jich w hudźbje bjeze wšeho zasadźić móhła. Ale to njebudźe we wšěch předmjetach móžno.
Kotre nazhonjenja sće z přidružnikami zběrała?
Herbst: Wěsty kraj wostać!
Drježdźanski zapósłanc FDP Torsten Herbst je w rozmołwje z Marcelom Braumanom wothłosowanje wo migraciji w zwjazkowym sejmje wopodstatnił.
Lěwe strony su wothłosowanje wo migraciskej politice zašły tydźeń tak komentowali, zo su byrgarscy politikarjo prěni raz po 1933 fašistam puć rubali. Kak to jako parlamentariski jednaćel FDP začuwaće?
T. Herbst: W Zwjazkowym sejmje smy pjatk wo naćisku zakonja CDU/CSU wothłosowali, zwjazkowej policiji wjac kompetency při wotsuwanju dać a pola ćěkancow, kotrychž pobyt w Němskej je jenož nachwilnje dowoleny, přichad swójbnych wobmjezować. To su ministerscy prezidenća CDU/CSU, SPD a Zelenych w oktobrje wobzamknyli, ale frakcija Zelenych je tomu zadźěwała. Štóž Friedricha Merza do bliskosće nacijow suwa, relatiwizuje złóstnistwa nacionalsocializma.
Sakscy zapósłancy FDP su namjet CDU najebać přihłosowanje AfD podpěrali – što prajiće tym, kotřiž měnja, zo sće wohnjowu murju k prawicarjam spotorhali?
Ně, to nochcu – nihdy nanihdy!
Njemóžu sej domyslić, što so stanje, hdyž sej demokratisce zmysleni ludźo sami myslenje zakazaja. Wosebje pak, hdyž sej praja, zo njeje hižo hódne, po swojich idejach a idealach žiwy być, dokelž so klimy w towaršnosći boja. To dožiwjamy we wólbnym boju na runinje zwjazkoweje politiki mjez politiskimi stronami runje tak kaž w žiwej diskusiji wo poměrje mjez Serbskim sejmom a Domowinu.
Serbski žurnalist w Durinskej
Wot nowembra zašłeho lěta dźěła Jakub Wowčer jako powěsćowy rěčnik Durinskeho žurnala w sćelaku MDR. Vanessa Žurec je so z nim wo nowym powołanskim kroku rozmołwjała.
Kak sy so z rěčnikom Durinskeho žurnala stał?
J. Wowčer: Mějach přeco hižo zajim na tym, so před kameru dale kubłać, so wuspytać a po nowych pućach kročić. Dobra kolegina je mi doporučiła, zo maja casting w Durinskej, w kotrymž pytaja nowe, młode mjezwoča za swójske wobsahi Durinskeho žurnala. Požadach so a dóstach přeprošenje na casting do Erfurta. Po tym mějach hišće krótku požadansku rozmołwu, w kotrejž so mje prašachu, što z Durinskej zwjazam, kotre kmanosće a kotre słabosće mam. W oktobru mi potom připrajichu.
Kotre rozdźěle sy w nětčišim dźěle porno prjedawšej poziciji jako reporter zwěsćił?
Předewzaćeljo na nowych šćežkach
„Trjebamy dorost.“ Z tutej sadu podšmórny předsydka Zwjazka serbskich rjemjeslnikow a předewzaćelow Monika Cyžowa swoju starosć hladajo na lěto wob lěto woteběracu ličbu čłonow w serbskim towarstwje. Generacija załožićelow w Sakskej a Braniborskej po přewróće je w starobje, zo by so na wuměnk podać chcyła – njenamaka pak naslědnikow, kotrymž by swój zawod přepodała. To njeje jenož łužiski problem, skerje cyłoněmski a prawdźepodobnje cyłoeuropski. W času hospodarskeje recesije a politiskich přesuwanjow, w kotrychž wuwiće do přichoda scyła kalkulujomne njeje, mje to njezadźiwa.
Angažement młodych sej bóle wažić
Myto za angažement młodźiny w Budyskim wokrjesu tele dny přepodadźa. Milenka Rječcyna je so z Bernadett Zellerowej ze Syće za dźěći a młodźinu (KiJu) w Biskopicach rozmołwjała.
Što je zmysł tohole myta?
B. Zellerowa: Hódnota myta je , zo steji angažement młodych ludźi w srjedźišću. To je naše měnjenje jako nošer. Čestnohamtsce skutkowacy, kotrež wokrjes počesći, su wosebje ludźi staršeje generacije abo ći, kotřiž su hižo dołho w towarstwach aktiwne.
Je woprawdźe trjeba wosebje młodźinu na tele wašnje do fokusa stajić?
B. Zellerowa: Haj. Młodźi ludźo nazhonja husto kritiku, zo zastupuja jenož za swoje zajimy. Tomu pak tak njeje. Jich angažement we wólnym času, zwonka šule, wukubłanja, studija a dźěła přinošuje husto cyłej towaršnosći. To je wažne zwuraznić, to mamy zjawnje připóznać.
Kak hódnoćiće wobdźělenje w mjeztym štwórtym lěće wubědźowanja?
Mnozy starši pomhaja
Worklečanska wyša šula „Michał Hórnik“ ma so wobnowić. Milenka Rječcyna je so ze šulskej nawodnicu Dianu Šołćinej rozmołwjała.
Přichodne tydźenje maja so twarske dźěła w šuli zahajić. Kak daloko sće z přećahom?
D. Šołćina: Tuchwilu wšitko rumujemy a zapakujemy. Posledni tydźeń do zymskich prózdnin přećehnjemy do rumnosćow zakładneje šule, kotraž je mjeztym w horće zaměstnjena.
Dyrbiće přećah sami zmištrować abo maće pomocnikow?
D. Šołćina: Wězo hlada 20 wučerjam a 160 šulerjam tójšto dźěła do rukow. Tola smy přewšo zbožowni, zo nam mnozy starši pomhaja. Worklečanski wjesnjanosta Clemens Poldrack je tež dobrowólnu wohnjowu woboru a młodźinski klub wo podpěru prosył, kotřiž su nam poboku.
Kotre wosebite wužadanja Was w zwisku z wobnowjenjom šule wočakuja?
Ukrainjenjo najwjetši wopor
Wójna w Ukrainje dźe dale. Tole bě centralne poselstwo, jako zakitowanscy ministrojo Němskeje, Pólskeje, Francoskeje a Wulkeje Britaniskeje tele dny zdźělichu, zo chcedźa natwar zawodow podpěrować, w kotrychž móhła Ukraina swoje brónje za wójnu sama produkować. Ćěrjeni běchu ministrojo wot „stracha“, zo móhł nowy prezident USA Donald Trump wójnu bórze po zapokazanju do zastojnstwa skónčić.
Po sydlenskim rumje pućowali
Towarstwo Dwórnišćo inkluzije Radwor z.t. přeprošuje na wotewrjenje wustajeńcy „Dwórnišćo pisanosće“. Vanessa Žurec je so z předsydku towarstwa Rafaelu Wićazowej, wo pozadkach wustajeńcy rozmołwjała.
Kak je ideja za wustajeńcu nastała?
R. Wićazowa: Zarjadowanje je w kooperaciji ze spěchowanskim kruhom za ludowu kulturu nastało. Tutón organizuje lětnje molerske dźěłarnički za lajske wuměłcy. Pod nawodom wuměłče Maje Nageloweje zetkaja so wobdźělnicy kónc tydźenja, zo bychu zhromadnje molowali a po serbskim sydlenskim rumje tak rjec „pućowali“. W lěće 2023 wužiwaše skupina wuměłcow rumnosće Radworskeho dwórnišća, zo by we wokolinje kreatiwnje skutkowała. Ja chcych twórby z našeje regiony na kóždy pad tež jónu pola nas w dwórnišću pokazać. Tak rozsudźichmy so za to, dźěl tuteje wustajeńcy na městnje prezentować.
Kak budźe wotběh zarjadowanja?
Zhubimy swoju kreatiwitu?
Kumštna inteligenca (KI) so dale wuwiwa a je naše žiwjenje hižo w mnohich nastupanjach změniła. Wona nas podpěruje, wona nas inspiruje a mnozy ju hižo parować njemóža. Tola mjeztym zo lěpšiny tuteje technologije nimale samozrozumliwje wužiwamy, njeměli potencielne rizika, kiž z tutymi móžnosćemi zwisuja, přewidźeć. Jedna z najwjetšich lěpšinow KI je jeje zamóžnosć, nas na dospołnje nowe wašnje podpěrać. W medicinje pomha chorosće sčasom spóznać, w hospodarstwje stopnjuje eficiencu a we wuměłstwje wotewrja njejapke kreatiwne móžnosće. Šulerjo wužiwaja ju za swoje domjace nadawki a nadźěłanje doktorskeho dźěła za studentow bjez pomocy KI scyła žana opcija wjace njeje. Bjezdwěla je to jimace wuwiće, kiž móže naše žiwjenje wobohaćić.
