Bamž Franciskus Bidena přijał

pjatk, 29. oktobera 2021 spisane wot:
Rom (dpa/SN). Bamž Franciskus je dźensa prezidenta USA Joewa Bidena na priwatnu awdiencu witał. Při zetkanju Bidena a toho mandźelskeje Jill we Vatikanje chcychu po informacijach Běłeho domu mjez druhim wo boju přećiwo koronapandemiji, wo změnje klimy a wo wšón swět wopřijacym boju přećiwo chudobje rěčeć. Njejasne bě, hač rěča na awdiency tež wo wjele diskutowanym prawje na wotehnaće. Bidenowe knježerstwo prawo na wotehnaće podpěruje, štož pak so po­ziciji katolskeje cyrkwje w tymle prašenju spjećuje. W běhu dnja běchu rozmołwy Bidena z italskim knježerstwom planowane. Po tym steješe zet­kanje z francoskim prezidentom Emmanuelom Macronom na programje.

Merz z najlěpšimi wuhladami

pjatk, 29. oktobera 2021 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Wobydlerjo Němskeje maja Friedricha Merza po najnowšim woprašowanju za najlěpšeho kandidata za předsydu CDU. 23 procentow ludźi hospodarskemu politikarjej tole přicpěwa, 19 procentow ma wonkowneho politikarja Norberta Röttgena za skerje kmaneho. Jědnaće procentow wupraji so za strowotniskeho ministra Jensa Spahna, šěsć procentow za frakciskeho předsydu Ralpha Brinkhausa a pjeć proc. za hospodarskeho fachowca CDU Carstena Linnemanna. To je slědźenski institut Infratest dimap při swojim naprašowanju w nadawku sćelaka ARD zwěsćił. Dobra třećina ludźi (36 procentow) nima žane jasne měnjenje. Mjez přiwisnikami CDU/CSU je předskok Merza ze 36 procentami hišće wjetši, 25 procentow ma Röttgena za kmaneho, 14 procentow Spahna, dźewjeć procentow Linnemanna a šěsć procentow Brinkhausa. CDU chce po historiskej wólbnej poražce swoje předsydstwo kompletnje znowa wuzwolić. Předsyda Armin Laschet chce swoje ambicije wróćo stajić.

Rybarska zwada so přiwótřa

pjatk, 29. oktobera 2021 spisane wot:

London (dpa/SN). W zwadźe mjez Londonom a Parisom nastupajo prawa łójenja rybow w Doverskim přeliwje je bri­tiske knježerstwo francosku wulkopósłanču do wonkowneho ministerstwa skazało. Wulkopósłanča ma „přesłapjace a nadměrne hroženja přećiwo Wulkej Britaniskej rozkłasć, zdźěli britiska wonkowna ministerka Liz Truss. Do toho bě Francoska britisku rybarsku łódź pozdatnje pobrachowaceje licency dla sćazała.

Zwada rybarstwa dla traje hižo dosć dołho. Prašenje je, kelko wukrajnych ry­ba­rjow smě po brexitće hišće w britiskich mórskich kónčinach ryby łójić. Tole bě jedne z najwobćežnišich prašenjow při jednanjach wo wikowanske zrěčenje mjez Britami a EU. Temu wobjednawaja chětro emocionalnje, wužiwajo prastare předsudki druhemu krajej napřećo.

Francoske knježerstwo bě w tym zwisku­ připowědźiło, zo njesmědźa wot 2. nowembra britiske rybarske łódźe wšelake francoske přistawy wjace wu­žiwać. Nimo toho chce Francoska wěstotu britiskich rybarskich čołmow pruwować. Tež britiske nakładne awta chcedźa krućišo kontrolować hač dotal.

To a tamne (29.10.21)

pjatk, 29. oktobera 2021 spisane wot:

Samlutki z měšćanskej železnicu po puću był je dakl w Mnichowje. Pos steješe w Grafingu pola Mnichowa sam na nastupišću a zalěze do ćaha, kiž jědźeše do směra na nutřkowne město. Pasažěram dakl napadny. Woni zawołachu policiju. Zastojnicy psa z picu zastarachu. Kaž so wukopa, bě sej 49lětny wobsedźer w ćahu wusnył. Tuž bě psyk sam z ćaha wustupił a z druhim dale jěł. Po dlěšim pytanju muž psa pola policije namaka.

Z pomocu interneta dźěćo porodźiła je 17lětna młodostna w Indiskej, po tym zo bě sej pola Youtube informaciski widejo wobhladała. Samodruhosć bě před staršimaj zatajić móhła. Wonaj zhoništaj wo wnučku hakle, jako słyšachu ze stwy dźowki žałosćenje ćěšenka. Policija je mjeztym 21lětneho nana dźěsća zajała, dokelž měješe seks z njepołnolětnej, štož je w Indiskej zakazane.

Debatuja wo zakazu LGBT

štwórtk, 28. oktobera 2021 spisane wot:

Waršawa (dpa/SN). Pólski sejm zaběra so dźensa wječor prěni króć z naćiskom zakonja, kiž demonstracije za runosta­jenje homoseksualnych zakazuje. Naćisk za změnu zakonja wo zhromadźowanju zapodałoj stej aktiwistka organizacije pro-life­ Kaja Godek a Załožba za žiwjenje a swójbu. Změna předwidźi, zo njesmědźa zjawne zarjadowanja zaměr měć, „mandźelstwo jako zwjazk muža a žony do prašenja stajeć“. Zakazać chcedźa demonstracije hibanja LGBT – lesbow, homoseksualnych, biseksualnych a dźenderow.

Wadźa so rybarjenja dla

London/Paris (dpa/SN). Zwada mjez Francoskej a Wulkej Britaniskej wo ry­barjenju w Doverskim přeliwje so dale přiwótřa. Francoska mórska straža je briti­sku rybarsku łódź pobrachowaceje licency dla sćazała a do přistawa přewodźała. Wobsadce hrozy pjenježna pokuta a sćazanje nałójenych rybow. Po brexiće bě Francoska připowědźiła, zo trjebaja britiscy rybarjo wosebitu licencu za rybarjenje w potrjechenej kónčinje.

Meier přećiwo namjeznej muri

Při protestach přećiwo wysokim płaćiznam bencina a diesela je w Ekuadorje k namócnosćam mjez demonstrantami a policiju dóšło. Kaž tule w stolicy Quito natwarichu demonstranća barikady a mjetachu kamjenje na policistow. Tući reagowachu ze sylzopłunom a retlemi. Dźěłarnicy běchu do generalneho stawka namołwjeli a wjacore dróhi blokowali. Foto: pa/Carlos Noriega

Ruska sćele wjace płuna

štwórtk, 28. oktobera 2021 spisane wot:
Moskwa (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin je k wotputanju energijoweje krizy w Europje wukazał, wjace zemskeho płuna do Němskeje a Awstriskeje słać, ručež su podzemske płunowe składy w Ruskej napjelnjene. Šef płunoweho koncerna Gazprom Aleksej Miller rjekny, zo móhło předewzaće z tym po 8. nowembru započinać. Putin je hladajo na rekordne płaćizny płuna stajnje zaso na to pokazał, zo Ruska wjace płuna do Europy transportuje hač w zrěčenjach dojednane. Kritikarjo Putinej wumjetuja, zo njeje dotal na zwyšenu potrjebu w Europje reagował, zo by sej wotewrjenje noweho płunowoda Nord Stream II wunuzował. Ruska strona tute wumjetowa­nja wotpokazuje. Wona kritizuje, zo je Europska unija po krutej zymje 2020/21 zapasła, składy zemskeho płuna w prawym času zaso napjelnić.

Biden po puću

štwórtk, 28. oktobera 2021 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Prezident USA Joe Biden chcyše so dźensa na wjacore dny trajacy wopyt do Europy na puć po­dać. Katolika Bidena wočakuja jutře na awdiencu pola bamža Franciskusa kaž tež k bilateralnym rozmołwam z italskim knježerstwom. Wot soboty chce so Biden na dwaj dnjej trajacym wjerškowym zetkanju 20 wodźacych industrijnych krajow w Romje wobdźělić. Póndźelu planuje Biden wopyt swětoweho klimoweho wjerška w šotiskim Glasgowje. Je to druha wukrajna jězba Bidena po nastupje prezidentskeho zastojnstwa w januaru. Ze swojim wosobinskim wobdźělenjom w Glasgowje chce prezident wuznam boja přećiwo změnje klimy podšmórnyć.

Bamž planuje jězbu do Kanady

štwórtk, 28. oktobera 2021 spisane wot:

Rom (dpa/SN). Bamž Franciskus wo tym rozmysluje, přichodne lěta Kanadu wopytać. Kanadiska biskopska konferenca jeho přeprošuje, zo by proces wujednanja z indigenymi wobydlerjemi sewjeroameriskeho kraja pohonjował. Bamž je na to swoju zwólniwosć signalizował do Kanady přijěć, „na terminje, kiž ma pak so hakle namakać“, wčera we Vatikanje zdźělichu.

W Kanadźe běchu minjene měsacy wospjet powostanki dźěćacych ćěłow a njewoznamjenjene pohrjebnišća w susodstwje bywšich internatow za dźěći indi­genych ludow namakali. Tójšto z tutych institucijow bě swój čas w nošer­stwje katolskeje cyrkwje. Namakanki běchu­ zludanje a rozhorjenosć zbudźili. Fachowcy UNO za čłowjeske prawa běchu­ sej na to wot Kanady a Vatikana wobšěrne wujasnjenje žadali. Ministerski prezident Justin Trudeau bě bamža namoł­wjał, do Kanady přińć a so za­mołwić. Kanadiscy katolscy biskopja su hladajo na wočiwidne njeskutki hakle njedawno zjawnje wo wodaće prosyli.

„Pandemija njeje hišće nimo“

štwórtk, 28. oktobera 2021 spisane wot:

Sakski ministerski prezident přećiwo zběhnjenju nuzoweho stawa

Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) je sej wěsty, zo njeje pandemiske połoženje narodneho rozměra hišće nimo. „Nawopak, wone so runje zaso sylnišo a straš­nišo wuwiwa“, rjekny knježerstwowy šef powěsćerni dpa, spřećiwjejo so tak zwjazkowemu ministrej za strowotnistwo Jensej Spahnej (CDU). Tón bě so minje­ne dny za to wuprajił, po 25. nowembru wšoněmske nuzowe połoženje dale njepodlěšić.

„Hižo w nalěću je so tutón zmylk stał. Politika bě přećiwo radźe wědomosće škitne naprawy najebać přiběraceje ličby infekcijow zběhnyła. Sćěh toho běštej zwjazkowe nuzowe borzdźidło a lock­down w nalěću. Štóž chcył sej normalitu wunu­zować, jej snano samo zadźěwa“, Kretsch­mer argumentowaše. Tele dny móhli snano hišće wo tym rozmyslować, na­prawy na rizikowu skupinu nješćěpjenych wobmjezować. Za něšto tydźenjow tež tuta móžnosć wjace njewobsteji.

nowostki LND