Kwota přiběra

wutora, 28. apryla 2020 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Kwota natyknjenjow z koronawirusom w Němskej po informacijach Roberta Kochoweho instituta (RKI) zaso přiběra. Po wčera wječor wozjewjenej statistice instituta kóždy z wirusom natyknjeny dalšeho čłowjeka natyknje. Tak mjenowana reprodukciska kwota tuž znowa 1,0 wučinja. To rěka, zo ličba nowych schorjenjow wjace njewoteběra kaž w minjenych dnjach.

RKI bě stajnje zaso potwjerdźał, zo dyrbjała kwota dołhodobnje niša hač 1,0 być. Hakle potom móhli z toho wuchadźeć, zo epidemija woteběra. Po trochowanju instituta je w zwjazkowej republice něhdźe 114 000 ludźi infekciju z wirusom přetrało. Kaž w druhich krajach liča fachowcy tež w Němskej z wulkej ličbu padow korony, kotrež njejsu spóznali.

Chłostanja nětko razniše

wutora, 28. apryla 2020 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). W nadróžnym wobchadźe płaća wot dźensnišeho někotre nowe prawidła a nowy katalog chłostanjow. Tak chcedźa kolesowarjow a pěškow lěpje škitać a na tamnym boku smalerjow raznišo chłostać.

Hdyž kolesowarjow, pěškow a elektriske rolery přesćahnu, dyrbja šoferojo awtow wotnětka w sydlišćach wotstawk połdra metra dodźeržeć, zwonka nich samo dweju metrow. Dotal bě jeničce „dosa­hacy wotstawk“ předpisany.

Na kedźbu brać dyrbja so tež wšitcy, kotřiž rady spěšnišo jězdźa hač dowolene. Nětko dosaha hižo 21 km/h wjace hač dowolene we wsy/měsće, zo dóstanješ 80 eurow pokuty a dypk w Flensburgu a zo dyrbiš jězbnu dowolnosć na měsac wotedać (dotal 31 km/h). Zwonka sydlišćow je nowa hranica 26 km/h.

Hinak hač dotal móža jězbnu dowolnosć hižo při prěnim překročenju sćazać. Štóž spěšnosć wo 20 km/h překroči, wšojedne hač w sydlišćach abo zwonka nich, dyrbi wotnětka dwójce tak wysoku pokutu płaćić kaž dotal. Raznišo chłostać chcedźa mjez druhim tež parkowanje na kolesowanskich šćežkach.

Rjadowanja přiwzać

wutora, 28. apryla 2020 spisane wot:
Kolesowarjow lěpje škitać – tónle narok wot dźensnišeho płaćiwych raznišich směrnicow a chłostanjow w nadróžnym wobchadźe drje kóždy naležnje wita a wosebje tón, kiž dyrbi wšědnu jězbu z kolesom z Radworja do Chelna „přežiwić“. Dokelž njeje tam žana kolesowanska šćežka, móžeš so jenož nadźijeć, zo šoferojo awtow, kotřiž so z wulkej spěšnosću wotzady bliža, zadnju swěcu kolesa hišće w prawym wokomiku widźa. Nětko dyrbja znajmjeńša po zakonju pobóčny wotstawk dweju metrow dodźeržeć, štož drje na poměrnje wuskej dróze ani tak lochko njebudźe. Wćipny tež sym, kak smalerjo na nowe rjadowanja reaguja. Nětko su papjery hižo měsac preč, hdyž će błyskač w Pančicach-Kukowje z 75 km/h lepi. Byrnjež chłostanja porno druhim krajam přeco hišće moderatne byłe, budźemy so na nje zwučić dyrbjeć. Štó drje by sej před tydźenjemi myslił, zo raz ze škitom před hubu a nosom nakupować póńdźemy ... Marko Wjeńka

To a tamne (28.04.20)

wutora, 28. apryla 2020 spisane wot:

Z wulkimi a nadměrnymi kłobukami na hłowje chcedźa wuknjacy zakładneje šule w chinskim měsće Hangzhou socialny wotstawk dodźeržeć pomhać. Pisane, meter wulke kłobuki běchu sej dźěći z pomocu staršich doma same zhotowili. We wuchodochinskim měsće z dźewjeć milionami wobydlerjow su po 99 dnjow trajacej přestawce koronawirusa dla šule zaso wotewrjene.

Hišće hač do lěća chcedźa Lipšćanske dźiwadłowe dźěłarnje škit za hubu a nós produkować. Hač do julija móhło jich tak 46 000 hromadu přińć, přiwšěm so šwalče nadźijeja, zo móža so potom zaso swojemu poprawnemu dźěłu wěnować a kostimy za přichodnu hrajnu dobu šić. Dźěłarnje běchu w měrcu po zawrjenju hrajnišćow koronapandemije dla započeli tajke škitne srědki zhotowjeć.

Etikowy kodeks wozjewili

póndźela, 27. apryla 2020 spisane wot:

Vatikan (B/SN). Bamž Franciskus žada sej etiske měritka za nowe medije. Toho­dla je kónc februara etikowy kodeks ke kumštnej inteligency wozjewił. Zapisane su w nim zasady, kotrež maja zaručić wužiwanje digitalneje technologije na dobro čłowjestwa. Tak měli systemy transparentne, njestronske, spušćomne a wěste być. K prěnim podpisarjam słuša prezident předewzaća Microsoft Brad Smith.

Hospodarstwo wuchować

Dortmund (B/SN). Předsyda banki cyr­kwje a diakonije (KD) Ekkehard Thiesler žada sej wuchowanski škit za socialne hospodarstwo. Mnohe wobłuki hospodarstwa koronakriza wohroža, dokelž njejsu aktualnje pod wuchowanskim škitom. Podpěruja so jeno socialne słužby. „Tuchwilu mnohe wukubłanske a kwalifikaciske naprawy, poskitki za socialne kupnicy abo zetkanišća a wažne ambulantne poskitki móžne njejsu. KD-banka je drustwowa banka ze 4 200 sobustawami, kotraž je za potrěbnych wosebite financowanje w času korony zarjadowała. Tak přewostaja po jednorym puću a krótkodobnje kredity hač do miliona eurow.

Pozbudźa k zmužitosći

Minister Piwarz spokojom

póndźela, 27. apryla 2020 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Do nowych wuradźowanjow wo dalšim wotewrjenju šulow w tuchwilnej koronakrizy je sakski kultusowy minister Christian Piwarz pozitiwny facit dźělneho znowazahajenja šulskeje wučby sćahnył. „Sym jara spokojom, kak je prěni tydźeń tu w Sakskej wotběžał, rjekny politikar CDU dźensa w rańšim magacinje telewizije ARD. Maturu nastupajo njeje so porno lětu 2018/2019 ničo změniło, wón rjekny. Njejedna so tuž wo „nuzowy abi“.

Hoberske wudawki za brónje

Stockholm (dpa/SN). Nawjedowane wot najsylnišeje wojerskeje mocy USA su kraje swěta loni nimale dwaj bilionaj dolarow do zakitowanskich systemow inwestowali, kaž šwedski institut za měrowe slědźenje Sipri zwěsća. Po jeho trochowanju su kraje po wšěm swěće na wšě 1,917 bilionow dolarow (1,77 bilionow eurow) za brónjenje wudali, štož je 3,6 procentow wjace hač w lěće 2018. To wotpowěduje 2,2 procentomaj wšoswětoweho nutřkokrajneho bruttoprodukta a 230 eurow na wobydlerja swěta.

Italska naprawy zběhnje

We wšěch třoch twornjach čěskeho awtotwarca Škoda – kaž tule we Vrchlabí – wot dźensnišeho zaso produkuja. Fabriki čěskeje wotnožki němskeho koncerna Volkswagen běchu wot 18. měrca koronawirusa dla zawrjene. Dźěłaćerjo noša při dźěle škit ­za hubu a nós. Tež w Mladej Boleslavje a Kvasinach je produkcija awtow zaso zaběžała. Foto: dpa/David Tanaček

Genf (dpa/SN). Wjacore knježerstwa po měnjenju UNO nuzowe wukazy koronapandemije dla znjewužiwaja, zo bychu žurnalistow nadběhowali a kritiku po­dusyli. Komisarka UNO za čłowjeske prawa Michelle Bachelet je alarmowana, kaž jeje běrow w Genfje zdźěla. Žurnalistow su zatrašili a zdźěla samo zajeli. „Swobodne medije su stajnje njeparujomne. Njeběchmy pak nihdy tak jara na nje pokazani kaž nětko w pandemiji, hdyž je tójšto ludźi izolowanych a so wo swoju strowotu a žiwjenski zakład starosći“, Bachelet wuswětla. Někotři politikarjo ze swojimi wuprajenjemi wěstotu žurnalistow wohrožeja. Jako přikład mjenuje komisarka prezidenta USA Donalda Trumpa, kiž na swojich nowinarskich konferencach koronakrizy dla prawidłownje žurnalistow nadběhuje a rani. Bachelet skedźbnja na Mjezynarodny nowinarski institut, hdźež su dotal 130 nadběhow na žurnalistow registrowali. Nimale 40 žurnalistow su zajeli abo wobskoržili, dokelž běchu na wuprajenjach knježerstwow ke koronakrizy dwělowali.

Zawrjena mjeza wulka běda

póndźela, 27. apryla 2020 spisane wot:

Halle/Podstupim (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) so zawrjeneje němskeje-pólskeje mjezy dla jara starosći. „Je to wulka běda, kotraž so tam stawa. Sym sej wěsty, zo pólske knježerstwo přehnawa. EU je docpěła, zo njejsu mjezy kónc hospodarskeho a žiwjenskeho ruma. Na to su so ludźo w regionje zwučili a jězdźa tam a sem, zo bychu tu dźěłali a bydlili. Rigorozne zawrjenje mjezow koronakrizy dla pak wulku nuzu zawinuje“, rjekny Kretsch­mer powěsćerni dpa.

Kretschmerowy braniborski kolega w zastojnstwje Dietmar Woidke (SPD) je Pólsku tohorunja prosył, „zběhnyć razne wobmjezowanja za powołanskich dojězdźowarjow, kotřiž w Němskej dźěłaja. To dyrbjało tež w zajimje Pólskeje być, přetož jeje staćenjo zawrjeneje mjezy dla najbóle ćerpja.“ Pólska bě srjedź měrca swoju mjezu zawrěła. Dojězdźowarjo dyrbja po nawróće do dwutydźenskeje karanteny. W Zhorjelcu su minjeny pjatk na woběmaj bokomaj mjezy přećiwo jeje zawrěću protestowali.

Regionalne rozdźěle korony

póndźela, 27. apryla 2020 spisane wot:

Šef kanclerskeho zarjada ćehnje mjezybilancu nastupajo pandemiju

Berlin (dpa/SN). Kanclerski zarjad je so wuraznje za to wuprajił, na koronakrizu po regionach rozdźělnje reagować. Při přepruwowanju naprawow w krajach „dyrbjeli wobkedźbować, zo so pandemija w Němskej runostajnje njerozšěrja, ale zo móže połoženje regionalnje jara rozdźělne być“, piše šef kanclerskeho zarjada Helge Braun (CDU) w mjezybilancy naprawow přećiwo koronawirusej zapósłancam wulkeje koalicije CDU/CSU a SPD. Dokument powěsćerni dpa předleži. „To móže rěkać, zo dyrbja wobmjezowanja wšědneho žiwjenja we wěstych kónčinach dale wobstać abo so po nachwilnym wolóženju samo hišće přiwótřić“, piše Braun, kiž je sam lěkar. Něšto dnjow do přichodneje telefoniskeje konferency zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU) z ministerskimi prezidentami zwjazkowych krajow přichodny štwórtk Braun potwjerdźi, zo epidemimija dale traje. „Zo bychmy w zajimje wšeho wobydlerstwa přećeženju strowotniskeho systema dołhodobnje zadźěwali, je hišće přezahe kontaktne wobmjezowanja zaso zběhnyć.“

nowostki LND