Jako w lěće 1222 filialna cyrkej w Hućinje (Guttau) Budyskemu tachantstwu podsteješe, je drje sydlišćo hižo sto lět, chibazo dlěje wobstało. Hišće dźensa wužiwane serbske mjeno je pokazka na to, zo móhło so snano wo schowane sydlišćo w hustej łučinje jednać. Byrnjež Mišnjanski biskop Bruno II. w lěće 1222 wopismo wustajił a Hućinu takrjec do stawizniskich knihow zapisał, njeje ze zažneho časa wsy poprawom wjele znate. W lěće 1331 Budyski dekan Friedrich zu Budissin postaji, zo wěsty Johann von Rakil k swojej dušinej zbóžnosći jedyn łan (Hufe) role w Stróži (Wartha) Hućinjanskej cyrkwi wotpowědnemu fararjej na wěčne dari. Kejžor Korla IV. 1350 tute darjenje wobkrući.
Hakle 1416 da so na zakładźe dołžneho wopisma ryćerske sydło w rukomaj knježka Christopha von Baudissina dopokazać. Něšto lět pozdźišo, 1421, knježeše Caspar von Luttitz nad Hućinu, kotryž poddanej z Bukojny (Buchwalde) předań danje Hodźijskej cyrkwi přizwoli.
Njejapcy a na njewočakowane wašnje nańdu sej tu a tam městno, hdźež čuju so zbožowna. Tak je so mi před něšto dnjemi zešło w kniharni. Našła běch přewodnik wo Hornjej Łužicy, kajkiž jón dotal w rukomaj njemějach.
„Městna zboža“ pod tymle hesłom je poskitk němskeho nakładnistwa Drosten z Düsseldorfa mjeztym na 178 knihow rozrostł. „Dojědź sej tam a stań so zbožowny/a“ – jednory to slogan, ale wabjacy – jeli storčiš mjez wulkim wuběrkom přewodnikow na tón z titlom „Městna zboža w Hornjej Łužicy“. Awtorka knihi Antje Kluth, tak zhonimy, je swobodna lektorka a docentka z wutrobu za tule kónčinu. Jeje městno zboža je Budyski Móst měra, z kotrehož ju wid na město a Sprjewju přeco zaso wobkuzłuje. Tekst na wonkownej wobalce powěda wo Hornjej Łužicy, hdźež nahłe skłoniny, běłe přibrjohi, serbske tradicije a historiske chěže ze stołom so wo wokomiki zboža postaraja. Spiš we wjerškach štomow, wudebiš poprjancy a dožiwiš zwěrjata w swobodźe přirody. Hač Mužakowski zahórk, Rakotzowy móst abo Žitawske horiny – krajina dokoławokoło Budyšina a Zhorjelca je jednorje bajkojće rjana.
Zhladuju wróćo na załoženje Johanneuma we Wojerecach před 30 lětami, spominam na woprawdźe rjany čas.
Běše krótko do zahajenja šulskeho lěta 1992/1993, jako mje tehdyši Wojerowski superintendent Friedhart Vogel narěča, hač nochcyła na gymnaziju w priwatnym nošerstwje we Wojerecach serbšćinu podawać. Gymnazij w nošerstwje ewangelskeje cyrkwje měješe za mnje a mnohich, kotřiž běchu w NDR wotrostli, jara njewšědny wuznam. Njeběch sej scyła wěsta, što móhło mje wočakować. Mějach swój čas hišće dźěłowe zrěčenje w statnym šulstwje a tak tež dźěłowe městno.
Wot 3. do 17. julija wotmě so w Kühlhausu – centrumje za sociokulturelne projekty w Zhorjelcu – 2. lěćna filmowa akademija (SFA). Organizatoriski team dźěła čestnohamtsce, pjenježnu podpěru pak dóstawaja mjez druhim wot kulturneje załožby Swobodneho stata Sakska abo fondsa Simul plus.
We wobłuku dwutydźenskeho zetkanja, na kotrymž wobdźěli so něhdźe 45 filmytwórcow, bě zaměr nimo mjezsobneje wuměny myslow, zhromadnje kreatiwne ideje wuwiwać a je zdobom bjezposrědnje filmowje zwoprawdźić. „Sposrědkowar być mjez ludźimi regiona a swětom filma“, to bě zaměr SFA. Při tym so město Zhorjelc wězo wosebje derje za centrum tajkeho kursa poskićuje. Wšako zhladuje wone wróćo na dołhe filmowe stawizny.
Prěni prózdninski tydźeń pola nas we Worklečanskim horće steješe pod hesłom
lěs. Spočatk tydźenja pućowachmy po lěsu a wukonjachmy tam wjele nadaw-kow. Na přikład hrajachmy lěsny bingo. Při tym wjele wšelakich wěcow
w lěsu pytachmy a je potom na našej cedlce wothóčkowachmy. Jako to docpěchmy
bě naš nadawk sej wšelake přirodne materialije spomjatkować a wuhódać, kotre
bě naš kubłar preč wzał. Tež raz dwě mjeńšinje cyle ćicho w lěsu być bě jara zaji-
mawe nazhonjenje. Nazběrachmy 18 wšelakich zwukow, kiž smy w ćišinje słyšeli.
Nadawk bosy běhać, zmištrowachu někotři samo přez cyłe 1,5 km do horta. Druhi
dźeń kładźechmy w zahrodźe Jurja Brězana w Hornim Hajnku lěsnu mandalu.
Lěsna mandala wobsteješe z hablow, łopjenow, kwětkow, kijow a mocha. To je
prawje wjele wjesela činiło. Štwórtk a pjatk přewjedźechmy wodowe hry, paslich-
my wodowe bomby a wězo je tež wuspytachmy. Nimo toho zhotowichmy insek-
towy prochsrěbak (Insektenstaubsauger) a so při lěsnej bajce wonka pod štomami
wočerstwichmy. Za naš hort twarichmy z knjezom Žurom potom samo konopej,
We Wjelbiku wotmě so njedawno mały jubilej: Mjeztym hižo 10. króć přewjedźechu
tam warjenski kurs časopisa Płomjo. Dźewjeć hólcow a holcow mjez druhim
z Łaza, Pančic-Kukowa a Wojerec, je w kuchni hosćenca z kucharjom Tomašom
Lukašom při kachlach stało a wariło. Dwě hodźinje su mali kucharjo pilnje dźěłali,
zo móhli swojim hosćom k wječeri słódny meni serwěrować.
Starši abo dźědojo a wowki dachu sej potom pjelnjene kokošace mjaso z rajsom
a ze šampijonkami zesłodźeć. Jako předjědź sydaše běrnjaca solotej z jejkom a jako
dessert su mali kucharjo swojim hosćom pječene lěćne płody z lodom spřihotowali.
Redakcija Płomjenja dźakuje so Lukašec mandźelskimaj wutrobnje za rjany zhro-
madny projekt za čitarjow serbskeho dźěćaceho časopisa. Tekst a foto: Pětr Šołta
Spoken word
– hdźež tekst začuwaš
Pokazowakaj cyrkwinskeho časnika stejachu srjedu, 13. julija, wječor na krótko po napoł wosmich, jako witachu čłonojo Wotrowskeho wjesneho kluba zajimcow na zarjadowanje „Spoken word meets Oberlausitz“ do Wotrowskeje stareje šule. Něhdźe 30 zajimcow bě tam přichwatało. Moderatorka a hłowna organizatorka spoken word-wječora bě Jessy James Lafleur. Młoda wuměłča je w Europje, wosebje pak w Belgiskej, Šwicarskej, Awstriskej a Němskej w poetry slam-scenje znata. Jeje iniciatiwu „ANGEPRANGERT! SPOKEN WORD“ wuznamjenichu ze stipendijom w Zhorjelcu. Tam nastawaja prawidłownje nowe móžnosće za poeziju, workshopy a ideje.
Runje tajka nowa ideja je tučasna hornjołužiska jězba z třomi spoken word wječorami mjez druhim we Wotrowje a dalšimaj w Zhorjelcu a Žitawje.
Wiesenbeats
w Sulšecach
Hižo šesty raz su w Róžeńće za putniskej cyrkwju wosebitu party z mjenom „God is good“ přewjedli. Mjez něhdźe 600 wopytowarjemi njeběchu jenož młodostni, ale wosebje tež wjele dźěći ze swojimi staršimi. Wosebity wjeršk za najmłódšich běše, zo smědźachu mjez druhim při spěwje ameriskeho hudźbnika Joewa Melendreza sobu na jewišću stać.
Wopyt wustajeńcy „Party w 21. lětstotku“ w Budyskim Serbskim muzeju a hižo přewjedźeny workshop „Wot party k borće“ daštaj nastork, dźěłarničku tež za wobydlerjow serbskeho internata w Budyšinje poskićić.