Fota: Maćij Bulank
N a 21. swětowym dnju šulerskeho dźiwadła, 28. měr­ca w Budyši­nje, móža­chu šulerki a šu­lerjo skónčnje na jewi­šću pokazać, što su sej wšitko wumyslili a na­zwučowali. Cyłe šulske lěto běchu pilnje za to zwučowali. Tak su šulerjo 4. lětnika Wo­jerowskeje zakładneje šule „Handrij Zejler“ po času pućowali a so prašeli: „Zejler w šuli – oder wer ist Zejler?“ Jako běchu bože słónčka, mjetelčki a pawki na je­wi­šću widźeć, rěkaše: Bože­mje! Holcy a hólcy dorosto­we­je rejwanskeje skupiny Serbskeho ludoweho ansambla „Łužičanka“ su rejujo program w Budyskim Němsko-Serb­skim ludowym dźiwadle zhromadnje z dalšimi skupinami zakónčili. Milenka Rječcyna

fota: © MDR/diane betties, gabriela suschke (1) Katka Pöpelec

W mini-seriji Straight Outta Crostwitz su hustohdy tež serbske, znate mje­zwo­ča widźeć. Wosebje husto ­jewitej so Katka Pöpelec a Sofija Hejduškec. Wonej přewzaštej takrjec najhłownišej pódlanskej róli. Jurij Bjeńš je so skrótka z Katku Pöplec, kotraž tučasnje w Romje studuje, wo filmje rozmołwjał.

Kak sy k róli w filmje přišła?

K. Pöpelec: Ja wšak sym raz w dźiwadle hrała a Sofija w ansamblu, a tam tež hdys a hdys režiser Andreas Nowak sej předstajenja wob­hladaše a naju tež w pomjatku měješe. Tuž je na naju zazwonił a wšo skrótka rozkładł. Namaj je so ideja wězo jara lubiła. Po krótkim castingu w Nowakec zahrodźe w Budyšinje smój potom připra­jenje za pódlan­sku rólu dóstałoj.

Na kelko dnjach sće to natočili?

K. Pöpelec: To bě dohromady jedyn tydźeń. Mój ze Sofiju mějachmoj jedyn dźeń swobodny, hewak běchmoj přeco pódla.

Hdźe sće wšudźe nahrawali?

Jewišćowa poezija we Wotrowje

pjatk, 01. apryla 2022 spisane wot:
Poetry
Pjatk, 1. apryla 2022
 SERBSKE NOWINY – KÓNCTYDŹENSKA PŘIŁOHA

W ně­hdyšej Wo­trowskej šuli so před połdra tydźenjom chětro wjele rěčeše – nic pak w publikumje, ale na jewišću. Pjeć poetow něhdźe 40 do 50 připosłucharjam wotměnjawy poetry-slam-wječor wo­bradźichu.

Mjez rěčacymi běše tež serbski młodostny Jonas Pjetaš. Před lětomaj započa młody ­Pan­čičan swoje teksty na jewišću přednošo­­wać – najhusćišo wšak w městach. Nětko pak wón ze swojimi „koleginami a kolegami“ tež raz na wsy wustupi. We Wotrowje přednošowaše Jonas ru­nja tamnym poetam němsce. Tučasnje pak pisa tež serbske teksty. Nimo njeho stejachu Jessy Jame LaFleur ze Zhorjelca, Ruben Jonathan Kröber z Halle, Pauline Puhze z Frankobroda nad Mohanom a Matti Linke z Hannovera na jewišću.

Přichodny poetry-slam wotměje so 18. meje znowa we Wotrowje. Tekst a foto: Jonas Rjeda

Nowa Doba dale produkuje

pjatk, 01. apryla 2022 spisane wot:

Štyri spěwy móža sej lubowarjo serbskeho hip-hopa tučasnje na Spotify naposkać. Su to Serbska lyrika, Krabat, Schwientek G a Straight Outta Łužica. Tři dalše spěwy za swoju EP „Budy­ski Bounce“ Lil Handrij, FloJ a SMAN runje produkuja. ­Bórze tak daloko budźe, zo tute lubowarjam prezen­tuja.

Tekst a foto: Pětr Dźisławk

Nowe předsydstwo w klubje

pjatk, 01. apryla 2022 spisane wot:
Foto: Judith PjetašecMłodźinski klub w Pančicach-Ku­kowje je jedyn z najaktiwnišich w serb­skej wokolinje. Mło­dostni ze wsy w běhu lěta tójšto na nohi sta­je­­ja. Hač mejemje­tanje abo dźěłowe akcije­ – za wšo stej kóždy raz orga­nizacija a čestno­hamtske dźěło trěbnej. Zo by stajnje wšitko po planje běžało, ma předsyd­stwo ­kluba wotežki w rukomaj. Nje­dawno w Pan­čičanskim klubje ­nowe­ před­sydstwo wolachu. Lukas Hoge, Lea Opitzec a Johannes Cyž (wotlěwa) staraja so wot­nětka wo nawod kluba. Judith Pjetašec

Honja zaso za bulom

pjatk, 01. apryla 2022 spisane wot:

Koparjo ST 1922 Radwor (nalěwo) a druheho mustwa SJ Chrósćicy (naprawo) do serbskeho derbyja minjenu njedźelu w Radworju  Foto: Jörg Stephan


Na poslednimaj kóncomaj tydźenja smaleše kulowata koža po połlětnej přestawce po trawnikach. Prěnja hra we wokrjesnej lize běše zdobom hnydom serbski derby mjez ST Ra­dworjom a rezerwu SJ Chrósćicy. Bojownisku hru domjacy hakle poměrnje pozdźe z 3:0 dobychu, podšmórnychu pak hnydom hišće raz, zo su w tutej stafli najwjetši faworit na postup do wokrjesneje wyšeje ligi.

Z dobyćom wostanu Radworčenjo dale suwereny načolnik, Chróšćenjo steja wěsće w srjedźnym polu tabulki. Prěnje mustwo SJ Chrósćicy starto­waše dwě lize wyše chětro derje. Z dweju hrow wudobychu sej wažne štyri dypki přećiwo zestupej. Klóšterscy a delanscy bulkoparjo startuja ­hakle přichodny kónc tydźenja do noweje sezony, Njebjelčenjo wočakuja zaju­tři­šim Radwor­skich bulkoparjow na přichodny serbski derby.

Jurij Bjeńš

Wukrajnysemesterw Kanadze

pjatk, 01. apryla 2022 spisane wot:
´
W

ot awgusta do decembra 2021 podach so na wu­­kraj­ny semester do Kanady. Na zapa­dźe kraja, w měsće Edmonton, studowach štyri měsacy jendźelšćinu. Wšako je to mój druhi před­mjet studija wučerstwa za powołanske šule. Mój přećel Jakub, kiž mje tu wopyta, je hižo w minjenymaj ­wu­da­ćomaj wo přebytku w Kanadźe rozprawjał. Dokelž mějach tež ja za čas swojeho přebytka trochu swobodneho časa, móžach sej wjacore městnosće druheho najwjetšeho ­kraja swěta wot­kryć. Wo wosebitym tydźenju wam tule skrótka rozprawjam.

Duchowne dźěło widźomne

pjatk, 25. měrca 2022 spisane wot:

Serbski muzejownik Werner Měškank so na wuměnk podał

Sym sej k serbskemu žurnalistej, muzejownikej, awtorej a basnikej do domskeho swójby w Zaspach (Saspow) dojěła. Anekdotow wě dźensa 66lětny Werner Měškank tójšto powědać a chce je jednoho dnja publikować.

W Měškankec swójbje su stajnje hornjoserbsce rěčeli, tež hdyž w Delnjej Łužicy bydlachu; nan dźě pochadźeše z Droždźija, mać z Rownoho. Na Serbskej roz­šěrjenej wyšej šuli w Choćebuzu, kotruž běštaj staršej 1952 sobu załožiłoj, je wón štyri lěta B-delnjoserbšćinu wuknył. „Sym za čas na SRWŠ jónu w delnjoserbskej rozhłosowej hrě Ingridy Nagloweje sobu hrał. W lěće 1972, po pruwowanjach w dźesatce, so mje Jurij Koch wopraša, hač njebych zajim za rozhłós měł. Wšako mějach jara dobre šulske wukony a wobě serbskej rěči rozumjach. Roz­su­dźich so tuž po maturje, wolontariaće a času we wójsku žurnalistiku studować.“

Rentnar a što potom – wuměn­karsku swobodu wužiwać abo wuža­danje přiwzać (36)

Hačrunjež běchu přez koronapandemiju nabrěmjenjene ćeže a postajene trěbne wobmjezowanja tež za Židźinski chór bolostne, zhladuje něhdźe 30 čłonow pod wuměłskim nawodom Kerstin Liederoweje sebjewědomje na přichodne wužadanja. Stajnje w juliju přewjedowane wječorne spěwanje pod měrowym dubom wo­srjedź wsy, loni by to 34. raz było, dyrbješe kaž mnohe dalše planowane wustupy wupa­dnyć. Zo pak bychu swěrni přiwisnicy a lubowarjo chóroweho spěwanja swojich lajskich wuměłcow dožiwić móhli su na tym dnju zjawnu probu přewjedli.

W prědnim rynku chóra naprawo předposlednja njenapadnje jeno ze swojim jasnym altowym hłosom, ale tež z tym, zo serbske teksty wosebje jasnje spěwa. Je to Helga Nazdalina z Wojerec, kotraž mjeztym štwórć lětstotka chór bytost­nje skruća.

Hriby su mnohim přewšo słódna dobrota. Štóž wustojny hribar njeje, pak ma hustohdy swoju lubu nuzu, prawy a wopačny hrib rozeznawać. Wo prócy, hriby pytajo po lěsu chodźić, ani njerěčo. Tomu wšemu móže zawod Annetty­ und Hagena Brecka w Dubrawce, wsy w Malešanskej gmejnje, wotpomhać: firma „Hribowčik“, němsce „Pilzmännchen“.

Započało je so wšitko lěta 2003. Tehdy dyrbješe sej na komunikaciskeho elektronikarja překubłany muler Hagen Breck z přičin strowoty nowu dźěłowu perspektiwu pytać. Załoži sej tak mje­nowanu ja-AG. „Konkretny, wuspěch lubjacy plan ani měł njejsym“, so 50lětny dźensa dopomina. „We hłowje mi chodźeše plahowanje pocpulow abo farma hadow chiba tež party-serwis. Jako so potom w dowolu na Kanariskich kupach w parku reptilijow z plahowarnju hribow zeznajomich, běše ideja za moje přede­wzaće jasna.“

nowostki LND