Na něhdyši, dawno spotorhany hosćenc dopominatej jenož hišće ...
Pohladnicy powědaja wo dawnych časach, swědča wo podawkach a ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy w minjenych lětach nimale pozabyli.
Dźensa předstajena pohladnica dopomina nas na stawizny Hórkow a pokazuje na wšelke městnosće, kotrež spožčichu wsy swojorazny napohlad.
Hdyž přijědźeš z Chrósćic do bywšeje skałarskeje wsy, widźiš před sobu kaž před něhdźe dźewjeć lětdźesatkami w dole mjeztym tež nimo wšěch rjenje hladanych starych domow wjacore nowotwary. A kaž nam něhdyši wid z Hórkow do daliny pokazuje, su tež lětsa při rjanym wjedrje hladajo do sewjera za holu znazdala widźeć wěže milinarnje Čorna Pumpa a dale hišće te Hamorskeje milinarnje.
„Jeći nochcychu, njemóžachu čakać“
Prawiznikaj Gerda Queißerowa a Handrij Suchy zhladujetaj na swoju rólu posrědkowarja w stawku jatych 1989 w Budyšinje
Do podawkow politiskeho přewróta 1989/1990 w Budyšinje słuša zběžk jatych w jastwje, „Žołta běda“ mjenowanym. Stražnicy wuhladachu 30. nowembra 1989 wjacore namołwy k stawkej. Jeći so spjećowachu dźěło w produkciskich halach nastupić. Wobkrućichu stawk z njewupłaćenej mzdu. W rozmołwje z nawodu jastwa přepodachu katalog žadanjow, w kotrymž wusahowaše hnydomna amnestija. Dźeń na to, 1. decembra, wutworichu prowizoriske swójske zastupnistwo, tak mjenowany stawkowy komitej. Połoženje pak so dale přiwótřeše.
Pomoc wotwonka bu přiwołana, wo kotruž staj so dźensa 89lětna Budyska prawiznica Gerda Queißerowa a Handrij Suchy (nětko 61), tehdy prawiznik w Lubiju, starałoj. W rozmołwje ze Serbskimi Nowinami zhladujetaj Serbowka a Serb na wichorojte dny před 30 lětami:
Wulke zetkanje na gymnaziju
Poprawom je to kaž wulki swójbny swjedźeń. Dźeń wotewrjenych duri na Budyskim Serbskim gymnaziju je wulke zetkanje ludźi. Tak přińdu ći, kotřiž su tam jónu wuknyli, a nětčiši šulerjo. Wosebje pak wobhladuja sej gymnazij ći, kotřiž chcedźa tam jónu wuknyć. Michelle Meltke, Florentine Kahl a Clara Rauschmaier šulski dom hižo cyle derje znaja. Wone su nětko šulerki 5. lětnika gymnazija a su do toho hižo do Serbskeje zakładneje šule Budyšin chodźili. Tak njemějachu daloko na gymnazij, ale jenož runu smuhu přez šulski dwór. Holcy powědaja, zo su dotal wšitcy jara přećelni a zdwórliwi, wosebje wučerjo. Serbšćinu wone dale wuknu a hižo tójšto rozumja. Nětko chcedźa ju lěpje rěčeć nawuknyć. Wulke je wjeselo, zo wuknu nětko zhromadnje z přećelemi, kotrychž hižo z pěstowarnje znaja. A nowych přećelow su tež namakali. Po šuli hraja inline-hokej abo zwučuja z dźesać porstami na tastaturje pisać.
Nowa kniha so dźěćom spodoba
Hódanski kućik
Slědowace słowa z 3–11 pismikami dyrbiće tak zapisać, zo dospołna křižowka nastanje. Jako pomoc su někotre pismiki hižo podate. 3 pismiki: akt, bur, juh, Lea, one, RTL 4 pismiki: twar 5 pismikow: arena, całta, darmo, depot, drama,
Gorki, mjeza, nomen, pasle, sotra,
wrota, žonop 6 pismikow: antena, nalika, wobjed 7 pismikow: element, kosćiki, martrar, nablaku,
paradiz, patrona, přistaw 8 pismikow: łahodnje, narodowc 9 pismikow: samowrota, potrjebna 11 pismikow: gratulacija
Twori torty ze swójskim rukopisom
W Njechorńskej kuzłarni tortow nastawaja tykancy k najwšelakorišim přiležnosćam
Z wulkej zahoritosću kuzła Ingrid Tschipke najrjeńše torty a dźiwa na to, měć so po indiwidualnych přećach kupcow. W lěće 2006 bě wona w Njechornju swójsku konditarnju wotewrěła. Štyristronski statok běštaj sej z mandźelskim kupiłoj a přetwariłoj. Nětko błyšći so hłowny dom w módrej barbje, a w tam zaměstnjenej dźěłarni skići Ingrid Tschipke ludźom zajimawy dohlad do swojeho wuměłstwa. Předawarnja je mjenujcy tak koncipowana, zo móžeš konditarce přihladować, kak kreatiwne wudźěłki twori.
Fitnes je wjace hač jenožpo wodźe štapać
Clemens Eckert z Lipska je personalny trenar a mentalny přewodźer
Hač w lěću abo zymje, hač při słónčnym abo pancatym wjedrje, mnohim je w dźensnišim digitalnym swěće wažne, so prawidłownje a pod wěcywustojnym nawodom pohibować. Moderne nastroje staršim kaž tež młódšim, haj samo dźěćom, za žiwjenje trěbne dźěła w domjacnosćach dźeń a bóle wolóžeja. Dorosćacy při telewizorach a handyjach lěpja, tež jich maćerje a nanojo so na dźěle často wulce z křesła njepozběhnu. Tak so dźensa wjele ludźi, hač w městach abo na wsach, za móžnosćemi rozhladuje, kak móhli z wotpowědnymi pohibami a prawidłownym treningom fit wostać. Mnohim je prawe a strowe zežiwjenje wažne, wosebje zo bychu figuru po swojim přeću měli.
600 lět Sernjany – zajimawe stawizniske powěsće wo delanskej wsy 18
Sernjany swjeća lětsa 600. róčnicu prěnjeho pisomneho naspomnjenja. Rodźeny Sernjančan a dobry znajer stawiznow delanskich wsow Pawoł Rota je někotre stawizniske zajimawostki wo wsy zestajał, kotrež čitarjam Serbskich Nowin we wjacorych dźělach spřistupnjamy:
„Kozace mloko“
Słowaksku ludowu wjeselohru w třoch jednanjach spisa Jan Skalka. W njej dźe wo socialistiske přetworjenje ratarstwa, kotrež so za čas předstajenja pola nas w Němskej demokratiskej republice ze wšěm wotmachom předobywaše.
Wot pózdnjeho lěća 1959 so młodźi dźiwadźelnicy ze Sernjan a z Róžanta z rólemi zaběrachu. Něhdźe 50 wječorow běchu ze swojim nawodu Jurjom Wowčerjom zwučowali. Jurij Kostorž jako swěrny kmót wjesnych lajskich hrajerjow jich pilnje podpěrowaše.
Trójce naši dźěławi dźiwadźelnicy z „Kozacym mlokom“ wustupichu: na župnej delegatnej konferency Domowiny w Pančicach, 25. februara 1960, kaž tež póstnicy njedźelu a póndźelu, 28. a 29. februara 1960, w Sernjanach před dohromady něhdźe 460 wopytowarjemi.
Přeco hišće samsny lóšt k piskanju
Kapała Horjany pola Dinarjec w Nowoslicach slěborny jubilej swjećiła
Wšitcy lubowarjo dujerskeje hudźby dožiwichu spočatk nowembra wosebity dźeń. Serbska dujerska kapała Horjany přeprosy na njedźelne rańše piwko k Dinarjecom do Nowoslic, zo by zhromadnje z přiwisnikami, přećelemi a přiwuznymi 25. róčnicu swojeho załoženja swjećiła.
Kaž je dawno hižo z dobrym wašnjom, njestrowješe fanowy klub kapału jeno ze swojimi chorhojemi w serbskich barbach, ale tež z mócnym aplawsom. Uwe Macka a Jan Neter witaštaj hosći na kopatej połnej žurli a wjedźeštaj na lóštne wašnje dwurěčnje po programje.
Spočatnje spominachu na wšěch tych, kotřiž su hudźbnikow w dźěćacych lětach k hudźbje wjedli, kaž běchu to Chróšćanski kantor Handrij Wjenk, komponist Alfons Janca abo šulski direktor Jurij Kurfürst. Bjez jich zapala a zahoritosće njeby zawěsće škrička lubosće k dujerskej hudźbje přeskočiła. Wšako njebě tež tehdy w NDR we wosomdźesatych lětach samozrozumliwe, zo so dźěći a młodostni za dujersku hudźbu horja.
Spomóžne skutkowanišćo za přichodnych inženjerow Zhladowanje na lěta přewróta – 7
„Znowazjednoćenje Němskeje – són a woprawdźitosć“ rěka kapsna kniha z pjera Waltera Leonharda. Rodźeny Durinčan je 40 lět we Wětrowskej šamotowni dźěłał. Serbske Nowiny wozjewjeja jeho trochu wudospołnjene, wot Arnda Zoby a Friedharda Krawca z přećelnej dowolnosću nakładnistwa DeBehr zeserbšćene dopomnjenki.
Stawizny a staćanowědu podawaše naš rjadowniski wučer. Wučbu złožowaše wón na swoje nazhonjenja jako wójnski zranjeny, jeho wotwołajomnu faktowu wědu a zo bě zwiski spěšnje spóznał. Ja sym sposrědkowanu wědu nastupajo wuklukowanje a potłóčowanje, přičiny wójny a měra, hódnoty swoboda, bratrowstwo a runosć Francoskeje rewolucije, puć Američanow k wodźacemu narodej swěta abo tež njepředstajomne wuklukowanje ruskeho ludu hač do lěta 1917 z wulkim wosobinskim přihłosowanjom do so srěbał.
