Foće: Štefan Paška„Hody bjez wowki ...“ ...
„Hali-halo, tu je naša talentowa show!“
Takle postrowištaj Milenka a Preston z 3. lětnika swojich sobušulerjow do hód na Radworskej zakładnej šuli. Moderatoraj witaštaj šulerjow 1. do 4. lětnika a jich wučerki na zhromadnu hodźinu w sportowej hali, zo bychu sej mjez sobu swoje talenty předstajili. A tajkich maja mjez šulerjemi, kaž su hižo při planowanju eventa zwěsćili, zawěrno dosć a nadosć. Mamy z wulkej wěstosću prawych wuměłcow w akrobatice, w rěčenju cuzych rěčow, w rejowanju, w hraću na wšelakich instrumentach, we wjacorych sportowych družinach a spěwanju.
„Tež serbskemu ludej nowy lěpši přichod hišće skhadźa.“
Prócowanja Arnošta Barta wo swójski serbski stat 1919 (2. dźěl a kónc)
5. februara 1919 wuradźowachu na měrowym kongresu wo teritorialnych žadanjach Čěskosłowakskeje republiki (ČSR) a wobjednawachu tak tež „serbske prašenje“. Přitomnaj běštaj mjez druhim jendźelski premierminister David Lloyd George a ameriski prezident Woodrow Wilson.
Po třihodźinskim přednošku čěskeho wonkowneho ministra Edvarda Beneša móžeše Arnošt Bart-Brězynčanski, kiž bě spočatk lěta přez Prahu do Parisa přišoł, žadanja Serbskeho narodneho wuběrka předstajić. Bart rozłožowaše, zo su Serbja posledni powostank wulkeho bywšeho połobskosłowjanskeho ludu a běchu w zašłym lěttysacu wot němskich knježićelow wobstajnje politisce, hospodarsce a narodnje potłóčowani.
Z husycu a njedźelnym brunchom do noweho lěta
Z kuchnje powabliwje wonja. Tež hdyž je po hodźoch, poskićataj Kathleen a Rainer Klümpel pječenu husycu přichodne njedźele w hosćencu na knježim statoku w Bóšicach.
Tak mjenowany njedźelny brunch z husycu je woblubowana alternatiwa za hospozy, kotrež nochcedźa po warjenju mjez hodami a Nowym lětom wospjet w kuchni stać, ale chcedźa so tež raz zapleńčić dać. Mějićelej Bóščanskeho hosćenca „Knježi statok“ Kathleen a Rainer Klümpel z pječenku wopytowarjow pohosćataj. Kuchar pjelni husycu z pječenymi slowkami, rózynkami, oranžemi, jahodami jałorca, jabłukom a dalšimi dodawkami. „Wšitko pak njepřeradźu, trochu potajnstwa dyrbi być. Přihotuju husycu skerje po tradicionalnym wašnju“, wjelelětny kuchar powěda. Předchadźace lěta pasechu so w adwentnym času wupožčene husy na zelenišćach ležownosće a přiwabichu wosebje dźěći. Loni pak husy pobrachowachu. Škitarjo zwěriny běchu sej přeli, zo husy na swojim domjacym ladku wostanu.
Studij w prěnich štyrjoch semestrach ćeši był hač myslenyZhladowanje na lěta přewróta – 8
„Znowazjednoćenje Němskeje – són a woprawdźitosć“ rěka kapsna kniha z pjera Waltera Leonharda. Rodźeny Durinčan je 40 lět we Wětrowskej šamotowni dźěłał. Serbske Nowiny wozjewjeja jeho trochu wudospołnjene, wot Arnda Zoby a Friedharda Krawca z přećelnej dowolnosću nakładnistwa DeBehr zeserbšćene dopomnjenki.
Hodowne štomiki z ćěsta
Spočatk adwentneho časa mějachu dźěći Blunjanskeje pěstowarnje dožiwjenjowpołny dźeń. Zhromadnje z kubłarkami smědźachu štyri do šěsćlětne dźěći pola pjekarki Marion Klammer poprjančki pjec. Tak podachu so wone do susodneje wsy Terpje, hdźež maja pjekarnju. Njejsu pak tam runu smuhu jěli, ale wotbočichu najprjedy raz k alpakam na Klammerec statoku. Ale na to dachu so do dźěła, zo bychu poprjančki w formje hodowneho štoma přihotowali. Z moderneje pjecy zwućahawši je rjenje wudebichu, cyle kaž hodowne štomiki. Wězo smědźachu sej dźěći chłóšćenki sobu domoj wzać. „To ma pedagogiski pozadk“, su sej pjekarka a kubłarki přezjedne. Tak zeznajomjeja so dźěći z tradicionalnym rjemjesłom, smědźa kreatiwne być a wuknu, kak pječwo nastawa. Tekst a foto: Jost Schmidtchen
W centeru poprjančki pjekli
Adwentny čas je stajnje połny překwapjenkow. Tež w pěstowarnjach su zaso wjele dožiwili, zwotkelž nam tu hišće raz rozprawjeja.
Foće: Lenka JeškecNa adwentny čas běchu tež dźěći Budyskeje Serbskeje pěstowarnje „Jan Radyserb-Wjela“ z kubłarku Lenku Ješkec njesćerpnje čakali. Skupina „wódny muž“ je sej tuž do Centera na Žitnych wikach wulećała. Pola pjekarja Brězana smědźachu dźěći poprjančki pjec. Najprjedy pak stajichu sej čapku a zwjazachu sej falku. Tak běchu derje přihotowane. Z ćěsta wukałachu štomiki, hwězdźički, sorniki a měsački. Hmmm, druhdy wšak pućowaše małki kusk ćěsta tež do chłóšćeje huby. Po tym je pjekar poprjancy do pjecy sunył a je wopjekł. Hišće ćopłe poprjančki smy hnydom sobu do pěstowarnje wzali a sej je tam zesłodźeć dali. Dźakujemy so Brězanec pjekarni za jara rjane adwentne dopołdnjo! Lenka JeškecDohodowna překwapjenka
Swjateho Mikławša witali
Foto: Lydija ŠołćinaPřekwapjenku dožiwili su tež w pěstowarni „Chróšćan kołća“ jako wopyta jich 6. decembra swjaty Mikławš. Hižo do toho sej dźěći mjez sobu powědachu, što bě jim swj. Mikławš doma do škórnička tyknył. „Hač drje tež do pěstowarnje přińdźe?“, so prašachu. Tež někotři wobydlerjo z Domu „swj. Ludmile“ su so ze swojimi hladarkami přidružili, zo bychu swjateho Mikławša witali. Pěstowarnju sej wobhladać a dźěći tu dožiwić je jich jara zwjeseliło. Wšako maja zwiski k dźěćom a z nimi tež swjedźenje abo zaběru přewjeduja. Tak powita wjednica „Chróšćan kołća“ Kerstin Šołćina wosadneho fararja Měrćina Deleńka, wobydlerjow starownje a jich hladarki, kaž tež naše dźěći a kubłarjow. Wšitcy zhomadnje zanjesechu spěwaj „Prěnju swěčku zaswěću“ a „Mikławš, swjaty biskopje“. Knjez farar Deleńk zwoblěka so před nami kaž jako swj. Mikławš a rozłoži na zajimawe wašnje kóždy jednotliwy dźěl drasty. Dźěći jeho z wulkimi wočemi sćěhowachu. Jako swj. Mikławš powědaše knjez farar stawiznu wo swójbje, kotraž měješe tři holcy, a jim bě mać zemrěła.
W u h l a d yn al ě t o2 0 2 0
Američenjo wuzwola 3. nowembra 2020 Donalda Trumpa na dalše štyri lěta do zastojnstwa prezidenta. Jednanje k jeho wotsadźenju je so hižo spočatk lěta nimokuliło. Na to měješe Trump cyłe lěto chwile so jako wopor suroweho přesćěhanja ze stron demokratow inscenować. Tući běchu we wólbnym boju z nimale 80lětnym kandidatom nastupili a pod- leželi. Jenički tróšt: Po přichodnych štyrjoch lětach dyrbi wón Běły dom wopušćić, hač chce abo nic.
Njepowalnje šulerjo hibanja Fridays for future kóždy pjatk za lěpšu klimu demonstruja. Greta Thunberg je přeco hišće jich wulki idol. Přiwšěm pak sami tak prawje njewědźa, što chcedźa sej wot politikarjow žadać.
