Z wudaća: pjatk, 11 meje 2018

Serbska dźiwadźelnica Petra-Maria Bulankec-Wencelowa steji hižo 30 lět – połojcu swojeho žiwjenja – na jewišću

Jutře, 12. róžownika, swjeći znata serbska dźiwadźelnica a režiserka Petra-Maria Bulankec-Wencelowa 60. narodniny. Jubilarka skutkuje hižo 30 lět na jewišću, wjace hač połojcu z nich w Budyskim Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle. Nimo toho nawjeduje Serbske dźěćace dźiwadło a lajsku dźiwadłowu skupinu Konjecy-Šunow.

Hižo wot dźěćatstwa zajimowaše so za hraće, a tak njezadźiwa, zo činješe 1966 swoje prěnje kroki na sławnych „deskach swěta“ runje w tym ćělesu, za kotrež dźensa kruchi wupytuje a je inscenuje – byrnjež wone tehdy hišće „Serbske pioněrske dźiwadło“ rěkało a w nošer­stwje Ludoweho nakładnistwa Domowina było.

Je-li rěč wo „domizniskim muzeju“, drje mysli někotryžkuli na starožitnosće a stare kuchinske graty. W Njeswačidle su na wjele wyšim niwowje a waža sej tež serbske stawizny gmejny.

Njeswačanski domizniski muzej na nawsy njedaloko cyrkwje a historiskeho hosćenca je na kóždy pad wobhladanjahódny. Tamniše kulturne a domizniske towarstwo, kotrež zarjadnišćo wobhospodarja, běchu hižo 1961 załožili. Wjele lět čłonojo na to za prawymi rumnosćemi pytachu, zo móhli sej swójski muzej zarjadować. W lěće 2004 gmejna towarstwu něhdyši wobchod srjedź wsy jako nowy domicil poskići. Tak dachu so do dźěła a rumnosće přetwarichu, byrnjež we wsy tež diskusije byli, hač je to scyła trjeba. Po runje pjeć měsacach, hody 2004, móžachu swój domizniski muzej wotewrěć. Při tym njestejachu z prózdnymi rukami. Wšelake eksponaty hižo mějachu, na přikład model mjeztym wottorhaneho stareho třistronskeho burskeho statoka, natwarjeny wot šulerjow Rakečanskeje srjedźneje šule pod nawodom Njeswačanskeho wučerja Hansa-Wernera Heinkeho.

Kak mać wulkeje serbskeje swójby wužadanja wšědneho dnja zmištruje

Druha njedźela róžownika je zdawna rezerwowana za dźeń maćerje. Tón dźeń steja žony w srjedźišću, kotrež zamóža na najwšelakoriše wašnje dźěći, swójbu, wšědne dźěło a často tež hišće towaršnostny angažement zjednoćić. Jedna, kotraž to na wobdźiwajomne wašnje zmištruje, je Antje Bobcyna we Worklecach.

Štóž dokładnje njewě, hdźe we Worklecach Bobkecy bydla, statok w Nuliku hnydom při Don Boskowym domje poměrnje lochko namaka. Tam dźě so z dźěćimi mjerwi a tuž je tež dru­hdy trochu wótřišo. „Naš nan doma njeje, ale naša mać“, mi jedyn z hólcow přiwoła. A hižo stupi Antje Bobcyna z chě­žinych durjow. Runje hišće je dźěćacu drastu rjadowała a pola młódšich za domjacymi nadawkami hladała. Nětko prosy mje do běrowa tepjenskeje firmy swojeho mandźelskeho Rolfa, hdźež wšak ma tež wona swoje pisanske blido. „Tu změjemoj najlěpši měr“, so wona po­směwknje. Wokomiki měra su pola Bobkec popołdnju rědke. Nic jenož jich dźěći so na dworje zabawjeja, ale tež hišće hóstny šuler z Bretoniskeje.

Pohladnicy powědaja wo dawnych časach, swědča wo podawkach a ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy w minjenych lětach nimale pozabyli.

Na dotal předstajenych pohladnicach widźachmy hosćency w Bušence, Lejnje a Lejpoldźe. Wjesne korčmy na pohladnicach běchu před sto lětami jara prašany motiw. Wone mějachu nimo toho wabjenski nadawk za cyłu wjes kaž tež za korčmarja samoho.

Korčma na dźensnišej pohladnicy steješe we Łomsku pola Njeswačidła. Lědma štó wě so na nju hišće dopominać. Wšako bu za čas Druheje swětoweje wójny 1940 zawrjena. Wjace hač dwaceći ludźi widźimy na pohladnicy, a wšitcy su swjedźensce zdrasćeni. Bě to po kehelowanskim swjedźenju 1904, na čož němsce popisana tafla, kehele a kule pokazuja.