Z wudaća: pjatk, 08 junija 2018

Zwjazk serbskich wuměłcow je wčera na druhe rozmołwne koło rjadu trac­Tare přeprosył. Ćežišćo bě w Ludowym nakładnistwje Domowina wušły kriminalny roman Lubiny Hajduk-Veljkovićoweje „Módre buny“.

Budyšin (SN/at). Zwjazkowy kabinet je zawčerawšim 31 čłonow wopřijacy gremij „rozrost, strukturna změna a dźěło“ za planowanje kónca wudobywanja brunicy powołał. Tam zastupjeni su tež za­stu­pjerjo wobswětowych zwjazkow, dźěłarnistwow, hospodarstwa a wědomosće. Mjez třomi parlamentownikami je sakski čłon zwjazkoweho sejma Andreas Lämmel (CDU), z opozicije nichtó pódla njeje. Grodkowska měšćanostka Christine Herntier (njestronjanka) a Hannelore Wodtke z Wjelceje stej dalšej čłonce. Po wěstym dlijenju zasadźena wuhlowa komisija, kotraž ma so 26. junija prěni raz schadźować, je we Łužicy rozdźělny wothłós zbudźiła.

Zelena liga Braniborskeje wočakuje spěšne postupowanje. „Za Łužicu su prěnje kroki centralne: Bjez bórzomneho wotpinjenja starych a za klimu wosebje škódnych milinarnjowych blokow w Janšojcach a Hamorje njemóžeš škit klimy w Němskej zwoprawdźić“, podšmórny Renej Šuster. „Wuměnjenja, kónc wu­dobywanja brunicy strukturelnje znjesć, njejsu we Łužicy ženje lěpše byli hač dźensa.“

Stuttgart/Frankfurt n. M. (dpa/SN). Na juhozapadźe Hessenskeje a Sewjerorynsko-Westfalskeje su wčera ćežke njewjedra howrili, w nocy pak wosłabili. Hižo dźensa warnuje Němska wjedrowa słužba před dalšimi zliwkami a njewjedrami. Na Stuttgartskim lětanišću njemóžachu wčera wječor wjacore hodźiny pasažěrow posłužować, dyrbjachu samo wjacore lěty anulować. Jedyn 35lětny sobudźěłaćer lětanišća so błyska dla zrani. Jeho dowjezechu do chorownje.

Facebook pod ćišćom

Menlo Park (dpa/SN). Nowe njedostatki pola Facebooka su tomu dopomhali, zo su so daty milionow wužiwarjow po cyłym swěće rozšěrjeli. Po informacijach online-syće móhło wot toho 14 milionow wužiwarjow potrjechenych być. Softwarowy zmylk w meji su hakle po dźesać dnjach sporjedźeli. Stał bě so njedostatk runje we wobłuku prócowanjow, sej dowěru wužiwarjow a politiki po datowym skandalu wokoło předewzaća Cambridge Analytica wróćo zdobyć.

Wjace smjertnych woporow

K ćežkemu wobchadnemu njezbožu je dźensa rano wokoło 9 hodź. na awtodróze A 4 dóšło. Z dotal njeznateje přičiny bě krótko před awtodróhowym hosćencom Hornja Łužica prózdny bus do nakładneho awta zrazył. Po prěnich informacijach so šofer busa zrani. Wohnjowa wobora bě z wjacorymi jězdźidłami na městnje. Awtodróha bě do směra na Zhorjelc dospołnje zawrjena. Foto: Christian Essler

Québec (dpa/SN). Bjezposrědnje do wjerškoweho zetkanja G 7 w Kanadźe je zwjazkowe knježerstwo swoju kritiku hladajo na wonkopolitiske swojowólnosće prezidenta USA Donalda Trumpa jasnje přiwótřiło. Wonkowny minister Heiko Maas (SPD) rěčeše napřećo nowinarjam wo „diferencach, kotrež njemóžeš hižo zatajić. Trumpowe wupowědźenje atomoweho zrěčenja z Iranom kaž tež wukazane chłostanske cła su rozsudy na škodu Europy.“ Zdobom wšak Maas po­twjerdźi, zo wostanu USA zwonka Europy najwažniši partner Němskeje. Při­wšěm měła so Europa za nowymi zwjazkarjemi rozhladować. „Trěbny je zwjazk tych, kotřiž chcedźa multilateralny swětowy porjad zachować.“ To móhli Ka­nada, Afrika, ale tež Aziska być.

Bronza, slěbro a nětko snano złoto? Studenća Lipšćanskeje Wysokeje šule za techniku wuličeja sej za Robocup 2018 dosć dobre šany na koparski titul. 15. junija wotleća woni do kanadiskeho Montreala. Sobu změja dźewjeć małych roboterow, kotrež potom na kumštnym trawniku kopańcu hraja. Wotpowědnu software běchu studenća sami wuwili. Na dotalnych swětowych mišterstwach su sej hižo bronzowu a slěbornu medalju zawěsćili.

W myjerni awtow tčacy wostał je rentnar w Bochumje. Wohnjowa wobora dyrbješe muža wuswobodźić. Tón bě z awta wulězł, jako připrawa hižo dźěłaše. Tak dósta so muž z nohu do šćětkow, kotrež kolesa awta rjedźachu. Ze železnej žerdźu móžachu wobornicy rentnarja po dźesać minutach wuswobodźić a dowjezechu ­jeho do chorownje.

Berlin (dpa/SN). Po morjenju 14lětneje Susanny we Wiesbadenje žada sej sewjerorynsko-westfalski minister za integraciju Joachim Stamp (FDP) mjez Zwjazkom, krajemi a komunami migraciski wjeršk. „Tajki wjeršk měł so štwórćlětnje zeńć, doniž nimamy situaciju woprawdźe w horšći“, rjekny Stamp dźensa w „rańšim magacinje“ sćelaka ZDF. „Trjebamy mjeztym noworjadowanje politiki připućowarjow a ćěkancow a woprawdźe konsistentny zakoń wo připućowanju a přebywanju.“ Susanna njebě so před dwěmaj njedźelomaj domoj wróćiła. Srjedu su jeje ćěło w zemi zaryte namakali. Podhladny 20lětny irakski ćěkanc Ali B. je po informacijach statneho rěčnistwa wčera tydźenja ze swójbnymi wupućował.

Drježdźany (dpa/SN). Sakska chce 25. róčnicu zrěčenja wo dobrym susod­stwje z Čěskej zhromadnje woswjećić. K tomu wočakuje sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) čěskeho ministerskeho prezidenta Andreja Babiša. Wón přijědźe přichodnu póndźelu do sakskeje statneje kenclije w Drježdźanach. „Ze žanym druhim krajom nima swobodny stat tak wuske a intensiwne styki kaž z Čěskej republiku“, statna kenclija zdźěla. Po informacijach knježerstwa je Čěska druhi najwjetši wikowanski partner. Mjez wysokimi šulemi wobsteji tuchwilu něhdźe 90 kooperacijow. K tomu přińdźe wjace hač 80 šulskich partnerstwow. W 49 dźěćacych přebywanišćach wuknu dźěći rěč susoda w zhromadnych skupinach. Na 38 šulach po­skićeja wučbu čěšćiny. W Pirnje maja dwurěčny gymnazij. Wot lěta 2012 ma Sakska w Praze kontaktny běrow.

Planowane pozběhnjenje pólskeho kardinala zbudźa nowu diskusiju

Waršawa. W Pólskej je nowa debata wo antisemitizmje w towaršnosći a wosebje w cyrkwi wudyriła. Diskusiju nastorčił bě chcyjo nochcyjo bamž Franciskus. Wón bě 21. meje dekret wo „rjekowskich skutkach“ kardinala Augusta Hlonda (1881–1948) wozjewił a zahaji tak proces zbóžnoprajenja duchowneho, kiž bě wěsty čas samo nawoda pólskich biskopow. Pólska biskopska konferenca bě wo zbóžnoprajenje kardinala prosyła a dokumenty wo njesebičnym skutkowanju Hlonda na dobro kraja zapodała.

Jenož dwaj dnjej po wozjewjenju bamžowskeho dekreta je Ameriski židowski kongres z rabbijom Davidom Rosenom na čole oficialny protestny list we Vatikanje zapodał. W dokumenće židowski kongres na to skedźbnja, zo bě August Hlond swój čas wuznawacy antisemit. Tak bě pólski kardinal wěriwych 1936 w pastyrskim lisće namołwjał, židowske wobchody bojkotować. Nimo toho wón twjerdźeše, zo Židźa pornografiju rozšěrjeja a špatny wliw na pólsku młodźinu wukonjeja. List běchu tehdy we wšitkich wosadach wozjewili.

Wulki twarski projekt wosrjedź Serbow je po wšěm zdaću dobry přikład za to, zo je w našim kraju tola hišće móžno twarske dźěła sčasom zakónčić, samo poł měsaca prjedy hač planowane. Nowy móst nad Klóšterskej wodu w Pančicach-Kukowje chcedźa po informacijach na wčerawšim posedźenju gmejnskeje rady hižo 13. julija přepodać, a nic hakle kónc měsaca. Wob­jim projekta je wězo wjele mjeńši hač tón přeco hišće njedotwarjeneho Berlinskeho lětanišća abo Hamburgskeje filharmonije. Wobydlerjo so přiwšěm wjesela, zo budźe bórze kónc wobjězdkow a wulkeho wobchada na pódlanskich pućach. Nadźijomnje pak wuzwoleny termin, pjatk, 13., ­žadyn špatny omen njeje. Dyrbjało-li so mjenujcy wukopać, zo wužiwany asfalt na ponowjenym wotrězku statneje dróhi S 100 prawje změšany njeje, móhło snano tola hišće k časowemu zastatkej dóńć. Marian Wjeńka