Mortwi při nadpadźe na bus

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Dnipro (dpa/SN). W ukrainskej industrijnej kónčinje Dnipropetrowsk je dźensa po informacijach zamołwitych znajmjeńša dźewjeć ludźi žiwjenje přisadźiło, jako ruski trut w měsće Marhanez do busa dźěłaćerjow zrazy. Něhdźe 30 ludźi je so zraniło. Marhanez leži njedaloko ­fronty nad rěku Dnipro. W podkopkach wudobywaja wažnu rudu mangana. Tohodla so ruske wójsko stajnje zaso na tutón kónčinu měri.

Humanitarna katastrofa w Gazy

Gaza/Tel Aviv (dpa/SN). Gazaske pasmo dožiwja po informacijach UNO tuchwilu najhóršu humanitarnu katastrofu po spočatku wójny před połdra lětom. Nowych israelskich nadpadow a blokady pomocnych posyłkow dla je pomoc na dobro ciwilneje ludnosće w dalokej měrje přetorhnjena. W pasmje maja lědma hišće pitnu wodu, po tym zo je Israel milinu wotpinył. Nuzowe agregaty pobrachowaceho bencina dla njedźěłaja.

Hegseth so wobara

W swjatočnym procesionje su dźensa dopołdnja we Vatikanje ćěło zemrěteho bamža Franciskusa do katedrale swjateho Pětra donjesli. Wěriwi na Pětrowym naměsće ceremoniju sćěhowachu. Hač do pjatka maja ludźo składnosć, so z Franciskusom ­rozžohnować. 88lětny je předwčerawšim, póndźelu, zemrěł. Sobotu jeho w Romje pochowaja. Foto: dpa/Emilio Morenatti

Rěča wo Ukrainje

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:
London (dpa/SN). Wjacori podpěraćeljo Ukrainy su so dźensa w Londonje zešli, zo bychu wo měrowym rozrisanju na dobro wot Ruskeje nadpadnjeneho kraja wuradźowali. Hinak hač su to připowědźili, njeje so wonkowny minister USA Marco Rubio wobdźělił. Město njeho je sej tam wurjadny pósłanc Keith Kellog dojěł. Němsku zastupujetaj poradźowar zwjazkoweho kanclera we wěstotnych prašenjach Jens Plötner a politiski direktor wonkowneho ministerstwa Günter Sautter. We Washingtonje wočakuja reakciju Ukrainy na namjety Ruskeje. Moskwa žada sej mjez druhim neutralnu Ukrainu zwonka NATO.

Musk so wotsali

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:
Austin (dpa/SN). Šef awtotwarca Tesla Elon Musk chce wot meje krok po kroku jako poradźowar prezidenta USA Donalda Trumpa wotstupić. Město toho wě­nuje so wón sylnišo swojim nadawkam w nawodnistwje koncerna, kotryž twari elektriske awta. To je Musk po wozjewjenju najnowšich bilancow Tesle připo­wědźił. Zawod bědźi so z masiwnymi stratami. Dobytk koncerna je přirunujo z lońšom lětom wo 71 procentow spadował. Trump bě Muska jako poradźowarja přistajił, kotryž měješe razne lutowanja w ministerstwach přesadźić. To je nahladnosći Muska zeškodźało.

SPD hrozy minimalneje mzdy dla

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). SPD hrozy, zo chcyła zwyšenja minimalneje mzdy dla zakońsce zasahnyć, njedyrbjała-li komisija ze swojeje strony zwyšenje na 15 eurow wot lěta 2026 namjetować. „Wuchadźam z toho, zo komisija woprawdźe zwěsći, zo je zwyšenje minimalneje mzdy na 15 eurow trěbne“, rjekny generalny sekretar SPD Matthias Miersch nowinarjam. Tež nowy zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) z toho wuchadźa. „Smy hižo w druhich padach dopokazali, zo móžemy zakonsce zasahnyć, jeli komisija wotpowědnje njejedna“, Miersch rjekny. Wón poćahowaše so na lěto 2022, jako je te­hdyša amplowa koalicija SPD, Zelenych a FDP minimalnu mzdu njewočakujo wot 1. oktobra 2022 na dwanaće eurow zwyšiła. Hospodarstwo měješe tole za škódne a tehdyša opoziciska strona CDU/CSU bě rozhorjena.

W koaliciskim zrěčenju unije a SPD su so na to dojednali, zo ma wot dźěłodawarjow a dźěławych wobsadźena komisija njewotwisnje wot politiki dźěłać. Hač wona nowu mzdu wobzamknje, njeje wěste.

Njerjany són?

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:
Wosobinski kontakt lěkarja k pacientej njemóžeš narunać – tež nic z telemedicinu. Tak wupraji so łužiska lěkarka hladajo na nowe puće mediciniskeho zastaranja, po kotrychž tuchwilu w Sakskej kročić spytamy. W komunikaciji z pacientom – tež w nonwerbalnej – zdoby sej lěkar mnoho přidatnych wažnych informacijow, kotrež su za rozsud dalšeho lěkowanja trěbne. Nimo toho matej wotewrjene wucho a sobučuće ­lěkarja za wosobinsku nuzu choreho tež wažny psychosomatiski efekt. Ale: Hladajo na nuzu mediciniskeho dorosta we wjesnych kónčinach dla je nowy model mediciniskich zastaraćelskich centrumow – kotrež dźensa Medical Cubes rěkaja – lěpje hač ničo. To měni tež lěkarka. Hdyž předstaju sej lěto a bóle dehumanizowane mediciniske zastaranje, je to za mnje wosobinsce njerjany són. Specifiska, na kwalifikowany fachowy personal wusměrjena migraciska politika – mjez druhim tež ze spěšnišim a jednorišim spožčenjom němskeho staćanstwa – móhła tomu zadźěwać. Milan Pawlik

Porjedźenka

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Šestku Hančikec křižerjow Radworskeho jutrowneho procesiona njeje Bosćij Handrik na Baćońskim kěrchowje zapopadnył – kaž smy wčera mylnje pisali – ale na Radworskim. Prosymy wo wodaće.

Redakcija SN

Dźěławi Němskeje njespokojom

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Tójšto ludźi w Němskej su njespokojom a začuja sylny ćišć. Tole wuchadźa z naprašowanja poradźowanskeho předewzaća Gallup, kotryž powěsćerni dpa předleži. Tak zhladuje mjenje hač połojca ludźi (45 procentow) spokojom a optimistisce do přichoda. Z tym su wuslědki na samsnym niskim niwowje kaž loni. Po wšej Europje je Němska ­hladajo na žiwjensku spokojnosć na 21. městnje. Mjez cyłkownje 38 krajemi zhladuja Finska (81 proc.), Islandska (77 proc.), Danska (69 proc.), Šwedska (69 proc.) a Nižozemska (69 proc.) najspokojnišo do přichoda.

„Politiske a hospodarske wuwiće kaž tež přiběrace kóšty žiwjenja wuskutkuja so negatiwnje na naladu ludźi“, zwěsća fachowc Gallup Marco Nink. „Tuchwilnje knježi wočiwidnje rezignacija město rozmacha“, wón doda.

Niwow stresa wostanje ze 14. městnom w Europje dale wysoki. Něhdźe 40 procentow wšěch wobdźělnikow čuješe so na dnju naprašowanja stresowany. Dale nječuje so wulki dźěl ludźi w Němskej ze swojim dźěłom zwjazany. 39 procentow přeja sej druhe dźěło.

To a tamne (23.04.25)

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Šěsć metrow dołhu holču wopušku naplesć dyrbja dobrowólni pomocnicy, zo móhli 7. junija w hessenskim Hanauwje swjedźenske hry na česć Grimmec bratrow z bajku „Rapunzel“ zahajić. Po njej ma princ k swojeje lubowanej zalězć. Na wšěch 1 200 pomocnikow je so na namołwu nawodnistwa festiwala za nadawk splećenja wopuški přizjewiło. 50 z nich su wulosowali. Plećerki zhotowja jednotliwe powjazy z wołmy, kotrež do tołsteje wopuše zwjazuja.

Wjace hač 70 milionow dolarow wočakuje na awkciji w New Yorku za skulpturu šwicarskeho wuměłca Alberta Giacomettija (1901–1966). Lěta 1955 zhotowjena bronzowa figura zwobraznja bratra wuměłca. Ju su wjele lět zjawnje wustajili. We wobłuku nalětnjeje awkcije w New Yorku chcedźa postawu 13. meje přesadźować. Zamołwići wočakuja wulki nawal.

Jutrowna swěčka

wutora, 22. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (B/SN). Jutrowna swěčka je z pčolaceho wóska a so po liturgiji zapadnych cyrkwjow, romsko-katolskej, starokatolskej, anglikanskej, ortodoksnej a lutherskej w jutrownej nocy při jutrownym wohenju zaswěći. Swětło swěcy a křiž wo­znamjenjatej přewinjenje smjerće a zrowastanjenje Jězusa, pismikaj alfa a omega na spočatk a kónc Jězu Chrysta. Pjeć hozdźikow z wóska symbolizuje rany skřižowaneho.

Kulturne herbstwo

Karlsruhe (B/SN). Leće a hudźba zwonow stej po wobzamknjenju konferency kultusowych ministrow Němskeje do lisćiny imaterielneho kulturneho herbstwa přiwzatej, potwjerdźi zamołwita zwjazka za kulturu a medije Claudia Roth. „Wažny aspekt připóznaća je, zo zwony a jich zwuk domiznu symbolizuja“, praji Michael Kaufmann, čłon wuradźowanskeho wuběrka za zwony.

Wjace katolikow w Estiskej

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND