Po přikładźe Alojsa sportować
Lětsa budźe 3. oktobra druhi raz běh wo pokal zbóžneho kapłana Alojsa Andri-ckeho w Radworju. Wo zarjadowanju je so Bianka Šeferowa pola jednoho z organizatorow, předsydu Towarstwa Cyrila a Metoda (TCM) Cyrila Hančika wobhoniła.
Kak je ideja wo běhu nastała?
C. Hančik: Składnostnje 75. posmjertnin zbóžneho Alojsa Andrickeho su běh w lěće 2018 prěni raz přewjedli. Ideja běše přewjesć sportowe zarjadowanje, kotrež steji w zwisku ze zbóžnym Alojsom, wšako běše sam zahority sportowc. Mustwowych wubědźowanjow, kaž stej to kopańca a wolejbul, je hižo dosć we Łužicy. Sportowe wurisanje za jednotliwcow hišće wjele njeje. Tak je so ideja zrodźiła, wuhotować wubědźowanje na polu lochkoatletiki. Při běhu móža so sportowcy wšitkich starobnych skupin wobdźělić.
Štó su iniciatorojo?
C. Hančik: Běh lětsa druhi raz přewjedźemy. Poprawom běše před štyrjomi lětami lětne abo dwulětne wospjetowanje planowane. Koronapandemije dla dyrbjachu je přestorčić. Zarjadowarjo lětušeho běha su Radworske sportowe towarstwo, tamniši młodźinski klub a TCM.
Mjezsobnje so wothłosować
Hač do kónca tydźenja maja požadarjo projektowe ideje za program „Serbska rěč a kultura w strukturnej změnje“ Załožbje za serbski lud zapodać. Přiležnosć to Axelej Arltej, ze załožbowym direktorom Janom Budarjom porěčeć.
Knježe Budarjo, kotry je dotalny wothłós?
J. Budar: Po nazhonjenjach zašłych lět wěmy, zo zapodawaja so próstwy wo spěchowanje zwjetša na poslednim dnju. Widźimy naš nadawk sobu w poradźowanju potencielnych próstwystajerjow, dóstawamy pak tež wšelke naprašowanje a stejimy z někotrymi potencielnymi próstwystajerjemi w běžnej wuměnje.
Je po julijskim prěnim kole zaćišć nastał, zo je nastupajo podobnje zapołožene předewzaće wjetša koordinacija trěbna?
W krizy do noweho časa
Kóžda kriza woznamjenja zdobom wuwiće a postup. Wěčnje w kuće sedźeć, dokelž je so hdy jónu něšto nimo kuliło, ničo njepřinjese. Za to je swět přepisany. Tuž wěm, zo je najlěpje so duchownje hibać a z tym pódla być, hdyž so swět přeměnja, a nic na městnje teptać.
Tak činja to tež starši, jako sylny postronk našeje towaršnosće, wuwiwajo iniciatiwy z wotmysłom, dźěćom najlěpše kubłanje zmóžnić. Dopominam so na tych, kotřiž su před wjace hač 20 lětami w Chrósćicach a pozdźišo w Pančicach-Kukowje stawkowali. Njezabudu na angažement staršich w Delnjej Łužicy, jako wuwojowachu sej prawo na rěčne kubłanje swojich dźěći w delnjoserbšćinje, a to nic jenož w nakromnych hodźinach abo po šuli. Widźu dźensa nanow a maćerje, kotřiž so za to zasadźuja, zo bychu swojim dźěćom zmóžnili serbskorěčne kubłanje wotpowědnje zamóžnosćam kóždeho jednotliweho. Přetož tež wnučki maja a změja z toho wužitk.
Domchowankaa krónowanje
Towarstwo Šulska a domizniska stwa Ptačecy a tamniša wosadna cyrkwinska rada wuhotujetej zajutřišim, njedźelu, drastowe kemše. Po nimi chcedźa „kirbsoweho krala“ Halštrowskeje Hole krónować. Andreas Kirschke je so wo woběmaj podawkomaj z předsydku zarjadowaceho towarstwa Martinu Petschikowej rozmołwjał.
Knjeni Petschikowa, hotujeće so na drastowe kemše. Što Was w tym zwisku inspiruje a motiwuje?
M. Petschikowa: Zakładnu mysličku zrodźichmy w towarstwje hižo w lěće 2004. Chcychmy hordosć na domiznu a na serbske korjenje budźić. K prěnjemu domizniskemu swjedźenjej we wsy bě potom tak daloko. Helmut Kurjo, nazhonity znajer narodneje drasty z Blunja, podpěrowaše nas skutkownje při hotowanju, wšako njemějachmy w tym nastupanju přewjele nazhonjenjow. Tak běchu prěnje drastowe kemše wězo dosć zwažliwa wěcka. Ćim wjetše bě wjeselo nad poradźenjom.
Što maće lětsa dokładnje planowane?
Druhdy jenož poł hodźiny trjebaš
Ležownostny dawk ma so reformować a nětko dyrbja wšitcy, kotřiž chěžu, wobchod, bydlenje abo njewobtwarjenu ležownosć wobsedźa, hač do 31. oktobra deklaraciju ležownostneho dawka wotedać. Bianka Šeferowa je so pola nawodnicy Budyskeho financneho hamta Katje Schimke wobhoniła, što je wšitko trěbne.
Kotre daty trjeba financny zarjad wot wobsedźerjow?
K. Schimke: Njeje scyła trjeba wjele datow podać. Konkretnje trjeba financny zarjad w deklaraciji ležownostneho dawka sćěhowace daty: aktowe znamjo a/ abo dawkowe čisło imobilije, adresu ležownosće, mjeno wobsedźerja, ležownostne čisło, łopjeno a płoninu, bydlensku přestrjeń, twarske lěto kaž tež pódowu směrnicu. Dźěl datow namaka kóždy wobsedźer w swojim ležownostnym wućahu a často w twarskich podłožkach abo w kupnym zrěčenju. Aktowe znamjo je kóždy wobsedźer ležownosće nalěto z připósłanym informaciskim pismom dóstał. Hódnotu zemskich směrnicow namakaja wobydlerjo w portalu ležownostneho dawka pod . Tam su dalše spomóžne pokiwy k wuižiwanju portala ELSTER a informacije.
Rezimej a wuhlad
Budyšin (SN). Na skutkowanje rady Załožby za serbski lud resp. serbskeho zastupjerja w Rozhłosowej radźe RBB pozhladuje Zwjazkowe předsydstwo Domowiny na swojim prěnim posedźenju po prózdninskej přestawce zajutřišim, pjatk, w Choćebuzu. Tak je předwidźane, zo w informaciskim dźělu předsydka Susann Šenkec dźěławosć załožboweje rady w nachilacej so wólbnej dobje 2019-2023 rezimuje a nadawki předstaja, kotrež na nowu radu w lětach 2023-2027 čakaja. Runje tak rozprawi zastupowacy jednaćel Domowiny Marcus Końcaŕ wo dźěle w dohladowanskim gremiju RBB.
Serbskich radźićelow ze Sakskeje je zwjazkowe předsydstwo kónc 2018 woliło. Gremij chce pjatk tež namołwu k zapodaću namjetow a wólbny porjad za wolenje serbskich zastupjerjow ze Sakskeje do přichodneje załožboweje rady wobzamknyć, kaž serbski třěšny zwjazk zdźěli. Nimo toho wobjednaja delegowanje wosoby, kotraž Serbow w Rozhłosowej radźe RBB zastupuje. Naćisk wobzamknjenja předwidźi, zo předsydstwo župy Delnja Łužica prezidijej Domowiny personalny namjet zapoda.
Gymnazijz młodym wobličom
W oktobrje chce Wojerowski Lessingowy gymnazij, w kotrymž tež serbšćinu podawaja, nachwatać lońši stoty jubilej wobstaća. Silke Richter je so z Toralfom Schraderom, wučerjom a čłonom dźěłoweho zjednoćenstwa „Šulske narodniny“ rozmołwjała.
Kotre tři zapřijeća wopisaja Wojerowski Lessingowy gymnazij najlěpje?
T. Schrader: Su to zhromadnosć, mnohostronskosć a toleranca. Jako wuwučowacy a wuknjacy prócujemy so tež wo kajkosće kaž moderny, inowatiwny a swětej wotewrjeny.
Što jónkrótnosć tohole gymnazija wučinja?
Snano so dalše myslički jewja
Maćica Serbska a redakcija Serbskich Nowin přeprošatej tónle tydźeń štwórtk na diskusijny wječor wo serbskej hymnje. Planowane bě zarjadowanje dawno, nětko so wone w Budyskim Serbskim domje wotměje. Z předsydku Maćicy Serbskeje, dr. Anju Pohončowej, je so Axel Arlt rozmołwjał.
Kak horca je tema serbska hymna spočatk nazymy scyła hišće?
A. Pohončowa: Mój zaćišć je, zo so tuchwilu zjawnje wo serbskej hymnje horco njediskutuje. Tole mam za normalny zjaw, hdyž zaběramy so dlěši čas z wěstej temu. Što so w priwatnym wobłuku a w socialnych medijach w tymle nastupanju wotbłyšćuje, posudźować njemóžu. Po wozjewjenju Maćičneje namołwy lětsa w januarje je so nimo toho wjele druheho stało, tež na wulkim swěće. Je z mojeho wida prosće tak, zo we wěstych fazach zajim stupa abo woteběra.
Jewja so z wida Maćicy Serbskeje nowe aspekty w diskusiji?
Prózdna móšeń, połne dróhi?
Idejow, kak wočakowanu krizu dla wotwidźomnje hoberskich kóštow za energiju najlěpje zmištrować – chiba samo jej zadźěwać –, je dosć a nadosć. Kaž tak často přewahuja nažel utopiske namjety, ničo njeje w tym zwisku přehłupe a/abo přeabstruzne. Samsne płaći za reakcije na nje. Žada-li sej knjez Kretschmann, z lapku so wumyć město so wupryskać, je to snano njelepe a skutkuje arogantne, štož pak njewoznamjenja, zo by so wo njekonstruktiwne a njespjelnjomne poručenje jednało. Knjez Kretschmer chce „konflikt“, kotryž krizu wuskutkuje, „zamjerznyć“ a diplomatiju wožiwić, wo wotpowědnym recepće pak dotal mjelči.
Nawrótz „hoberskim projektom“
„Z nadźiju do přichoda“ rěka nowa inscenacija Serbskeho ludoweho ansambla, kotraž dožiwi jutře, pjatk, na hłownym jewišću Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła w Budyšinje swoju prapremjeru. Aktualnje stej dwě předstajeni kruće planowanej, w „trochu redukowanej, turnejowej wersiji“ maja dalše slědować. Bosćan Nawka je so z režiserom a choreografom produkcije Měrkom Mahrom rozmołwjał.
Knježe Mahro, za Was je inscenacija tajke něšto kaž nawrót. Što začuwaće?
M. Mahr: Něhdy raz projekt ze SLA zwoprawdźić je hižo dołhi čas mój cil. Jako bywši čłon dźěćaceje rejwanskeje skupiny ansambla je mi institucija wšo druhe hač cuza. Tehdyši nawoda ćělesa Dieter Wendisch je mje takrjec wotkrył a naposledk do Lipska ‚delegował‘, hdźež wukmanich so najprjedy jako profesionalny rejowar a na to, potajkim po karjerje w baleće, jako choreograf. Zo směm po telko lětach nětko zaso w Budyšinje skutkować, a to tež hišće w tajkej hoberskej produkciji, je mi wulke wužadanje a zdobom wulke wjeselo.
„Hoberska produkcija“ – Što mamy sej pod tym předstajić?
