Nochcedźa ničo změnić

srjeda, 07. septembera 2016 spisane wot:

Mnichow (dpa/SN). W rozkorje wo namrěwstwowy dawk wostanje zwjazkowa CSU kruta a žada sej wot SPD podwo­lenje. Do jutřišich­ wuradźowanjow po­srědkowanskeho wuběrka zwjazkoweho sejma a Zwjazkoweje rady zwurazni bayerski financny­ minister Markus Söder (CSU), zo nochcedźa w Mnichowje žane zwyšenje dawka. SPD a krajni šefojo-Zeleni pak prócuja so wo změnu zakonja.

Tež Bosch pod ćišćom

Hamburg (dpa/SN). Nastupajo wotpłunowy skandal jězdźidłoweho koncerna Volkswagen dóstawa so tež dodawaćel Bosch pod ćišć. Kaž rešerše rozhłosoweju sćelakow NDR, WDR a nowiny Süddeutsche Zeitung wujewjeja, bě Bosch masiwnje do wotpłunoweje afery splećeny. Tak su jeho inženjerojo na wobšudniskej software sobu dźěłali. Dodawarjej měło jasne być, zo je to zakazane. Medije po­ćahuja swoje informacije z dotal njespó­znajomnych čornych wotrězkow wobskóržby USA, kotrež su nětko přistupne.

Na agrarnej konferency

Womłodźeja wuwozny móst

srjeda, 07. septembera 2016 spisane wot:

Po ponowjenju móža z nim dalše 40 lět we wuhlowej jamje dźěłać

Wochozy (dpa/SN/JaW). Energijowy koncern Vattenfall je dźensa nowe machace pjerowanje (Große Schwinge) na wuwo­z­nym mosće F 60 we Wochožanskej brunicowej jamje montować započał. Hakle wčera su 315 tonow ćežki kolos přiwjezli, a wulkej kranaj stej jón skónčnje na jeho poprawne městno stajiłoj. Hromadu stwarili běchu hoberski mašinowy dźěl dwaj kilometraj wot F 60 zdalene. Z modulom za ćežkotransporty dowjezechu jón hač do jamy, za čož trjebachu nimale połdra hodźiny, wšako při spěšnosći šěsć kilometrow na hodźinu jenož pomału doprědka dźe. Při­wšěm su sobudźěła­ćerjo specialneho wozydłownistwa tak spěšnje jěli kaž bě jim móžno, rjekny šofer­ René Wermke.

Serbske mjena

srjeda, 07. septembera 2016 spisane wot:

Berlin (SN/JaW). Wot wčerawšeho wuradźuje w Berlinje Němska mjeńšinowa rada. Gremij, wobstejacy ze zastupjerjow Danow, Frizow, Sintow a Romow kaž tež Serbow, wěnowaše so wčera anticyganizmej, diskriminaciji a róli politikarjow w boju přećiwo rasizmej, namocy a hidźe napřećo zhromadźenstwam Sintow a Romow. Zaměr bě, so z přiběracym rasizmom rozestajeć a zhromadne dźěło nawodnych politikarjow zesylnić, zo bychu diskriminaciji zadźěwali. „Rasizm, předsudki a namóc přećiwo Sintam a Romam su stajnje hišće hłuboko w towaršnosći zakótwjene. Dyrbimy přećiwo tejle stigmatizaciji a wumjezowanju najwjetšeje narodneje mjeńšiny Europy wojować: Městno Sintow a Romow je wo­srjedź našeje towaršnosće, nic na jeje kromje“, rjekny europski statny minister Michael Roth na wotewrjenju zarjadowanja.

Generalna debata

srjeda, 07. septembera 2016 spisane wot:
Berlin (dpa/K/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa dale wo etaće 2017 wuradźował. Tradicionalnje to opozicija z generalnej debatu z politiku zwjazkoweho knježerstwa wotliča. W tym zwisku jemu Lěwica wumjetowaše, zo wohroža w Němskej socialnu wzajomnosć. Kanclerka Angela Merkel (CDU) wotpokaza kritiku, zo je knježerstwo nastupajo přewinjenje migraciskeje krizy zaprajiło.

Dźěći na ćěkańcy

srjeda, 07. septembera 2016 spisane wot:
New York (dpa/K/SN). Něhdźe 50 milionow dźěći je po cyłym swěće na ćěkańcy abo je, pytajo lěpše žiwjenje, domiznu wopušćiło. Tole zdźěla pomocny skutk UNO za dźěći. Při tym su wone wjele stracham wustajene: zatepjenju, hłodej, znjewužiwanju hač k wumocowanju a dalšim. 28 milionow dźěći ćěka před wójnu, 17 milionow pyta škit w swójskim kraju, jědnaće­ milionow we wukraju.

Signal Turkowskeje?

srjeda, 07. septembera 2016 spisane wot:
Strasbourg (dpa/K/SN). Generalny sekretar Europskeje rady Thorbjørn Jagland ma za to, zo móhła Turkowska wuwzaćny staw bórze zaso zběhnyć, kotryž bě prezident Recep Tayyip Erdoğan po zwrěšćenym pospyće puča na tři měsacy postajił. Za wažny signal do tohole směra ma Jagland wopyt turkowskeho wonkowneho ministra Mevlüta Çavuşoğluwa pola organow EU w Strasbourgu.

To a tamne (07.09.16)

srjeda, 07. septembera 2016 spisane wot:

Chětro nastróžił je so muž z Italskeje, jako dósta milinowu zličbowanku za 65 500 eurow. Daniele Cametti Aspri z Roma pak je stajnje swoje zličbowanki płaćił, kaž rjekny. Energijowe předewzaće Acea wšak jemu zdźěli, zo jedna so wo nachwatane płaćenja minjenych dźesać lět, a tuž na žadanju wobstawa. Zadwě­lowany je Italčan mjeztym na swojej Facebook­-stronje k tak mjenowanemu crowd­fundingej namołwjał, zo by pje­njezy za mega-zličbowanku někak hromadu dóstał.

Štyri kófry połne žiwych reptilijow su cłownicy na Amsterdamskim lětanišću našli. 259 hadow, ješćelcow a nopawow su tam sćazali. Dźesać zwěrjatow bě mjeztym hižo zahinyło. Třo Španičenjo chcychu reptilije, mjez nimi žadne leguany, z Mexika do Španiskeje pašować. Hódnota reptilijow je 80 000 eurow.

Biskop tež delnjoněmsce rěči

wutora, 06. septembera 2016 spisane wot:

Drježdźany (B/SN). Nowy Drježdźansko-Mišnjanski biskop, Heinrich Timmerevers je so z knižku z radijowymi nyšporami w delnjoněmčinje z dotalneho skutkowanišća, Oldenburgskeho kraja, roz­žohnował. Tute nyšpory je wón lětsa měł w tydźenju po jutrach w rjedźe „Dat kannst’ miglöven“ na sćelaku NDR. 64­lětny pochadźa z Garrela-Nikolausdorfa pola­ Cloppenburga a je z delnjoněmčinu jako maćeršćinu wotrostł. Dokelž jemu tale rěč na wutrobje leži, je wón přez lě­ta delnjoněmske nyšpory w radiju dźeržał.

Ajatollah dźakuje so bamžej

Rom (B/SN). Iranski wulkoajatollah Nasa Makarem Shirazi je bamžej dźakowany, zo mjez islamom a terorizmom rozeznawa. „Islam njeje runja terorizm“ rěka w lisće Shirazija swjatemu wótcej.

Ničenje mawsolejow přiznał

Nadpad wotwobarali

wutora, 06. septembera 2016 spisane wot:

Kabul (dpa/SN). Afghaniske wěstotne mocy su nadpad na pomocnu organizaciju Care w Kabulu po jědnaće hodźinach skónčnje wotwobarali. Kaž rěčnik nutřkowneho ministerstwa Sedik Sedikki wozjewi, buchu wšitcy třo atentatnicy morjeni. Nimo toho zahiny ciwilist, šěsć wosobow so zrani. 42 ludźi, mjez nimi dźesać wukrajnikow, bu wuchowanych. Care dźěła wot lěta 1961 w Afghanistanje, hdźež stara so wosebje wo kubłanje.

Šefojo Asean so schadźuja

Vientiane (dpa/SN). Wot dźensnišeho wuradźuja statni šefojo juhoaziskich krajow (Asean). Tež rozmołwy z prezidentom USA Barackom Obamu a dalšimi zastupjerjemi z Chiny a Ruskeje su předwidźane. Hłowne temy su teritorialna rozkora w Juhochinskim morju, demokra­tija a čło­wjeske prawa, rozestajenja mjez Chinu a USA kaž tež wohroženja islamskich ekstremistow dla. Wěstotni fachowcy boja so přiběraceho radikalizowanja muslimow.

Wjac pjenjez za İncirlik

Sta wohnjowych wobornikow su rozpřestrěću wulkeho lěsneho wohenja pola Marseillea zadźěwali. Woheń bě 390 hektarow płoniny w kónčinje Clanques juho­wuchodnje francoskeje metropole zničił. Na hašenju bě 860 wobornikow z 250 jězdźidłami­ zasadźenych. Dźens w nocy je so jim skónčnje poradźiło, zo so płomjenja dale do směra na morjo njerozpřestrěchu. Zranił so na zbožo nichtó njeje. Woheń­ bu po wšěm zdaću zamiškrjeny. Foto: dpa/Frédéric Speich

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND