Dźakny narodninski swjedźeń
Składnostnje 30. róčnicy załoženja Smolerjec kniharnje w Budyšinje wuhotuje předawanišćo LND sobotu, 2. oktobra, dźeń wotewrjenych duri. Cordula Ratajczakowa je so z nawodnicu Smolerjec kniharnje Annett Šołćic rozmołwjała.
Hižo wokoło poprawneje róčnicy, 4. měrca, w času lockdowna sće mi přeradźiła, zo planujeće „mały dźakny swjedźeń za čitarjow, kupcow a awtorow“. Tón je so po zdaću k cyłodnjowskemu zarjadowanju wuwił, hdyž na program hladam. Čehodla?
A. Šołćic: Chcemy so tón dźeń wšěm našim kupcam z wosebitymi literarnymi chłóšćenkami dźakować. Tuž poskićamy němskorěčne zarjadowanje runje tak kaž čitanje w serbskej rěči. Tež dźěći móža so na zabawne čitanje wjeselić. A kaž je to na narodninach z wašnjom, chcemy sej připić a tuž witamy kóždeho hosća ze škleńcu sekta, brěčki abo wody.
Kak program konkretnje wupada?
Koncert lětsa dorost postaja
Chór Lipa a Křesćansko-socialny kubłanski skutk Sakska přeprošujetej njedźelu popołdnju na nazymski koncert na zahrodźe Zežiwjenskeho a zeloweho centruma w klóštrje Marijinej hwězdźe w PančicachKukowje. Cordula Ratajczakowa je so z dirigentku Lipjanow Jadwigu Kaulfürstowej rozmołwjała.
Waš tradicionalny nalětni koncert je so koronakrizy dla lětsa na nazymski změnił – je to špatna abo dobra powěsć?
J. Kaulfürstowa: Wjeselimy so, zo móžemy zaso prawje koncertować. Smy lětsa hižo Božu mšu we wobłuku putnikowanja do Róžanta 8. septembra hudźbnje wobrubili runje tak kaž prěnje swjate woprawjenje w klóštrje Marijinej hwězdźe w Pančicach-Kukowje. W zymje běchmy zwučować přestali, wot apryla činjachmy to zaso digitalnje a wot junija smy prawidłownje hromadźe pod hołym njebjom z wulkimi wotstawkami probowali – a to w Jaworje. To bě hinaše zwučowanje hač hewak, ale rjenje, zo bě scyła móžne.
Lipjenjo zajutřišim tež z chórom Worklečanskeje wyšeje šule zhromadnje spěwaja. Kak sće mysličku zrodźili?
Přichodna kročel za UNESCO-titul so bliži
Maja łužiske krajiny po wudobywanju wuhla potencial na titul swětoweho namrěwstwa? Wo tele prašenje dźěše minjeny tydźeń na konferency wědomostnikow w Choćebuzu. Pozadk je projekt „LIL-studija swětowe namrěwstwo Łužica“ Serbskeho instituta (SI), Braniborskeje techniskeje uniwersity Choćebuz-Zły Komorow (BTU) a Institute for Heritage Management (IHM) (SN rozprawjachu). Cordula Ratajczakowa je so ze sobudźěłaćerku projekta Heidi Pinkepank (BTU) rozmołwjała.
Konferenca je so z ekskursiju do łužiskeje jamy zakónčiła. Hdźe sće čehodla byli?
Ze simultanym tołmačenjom
Hłowna wólbna zhromadźizna Domowinskeje župy „Handrij Zejler“ budźe jutře w załoženskim domje narodneje organizacije, na žurli Kulturneje fabriki we Wojerecach. Do toho je so Axel Arlt z rěčnicu župneho předsydstwa Gabrielu Linakowej rozmołwjał.
Wólbna doba ma dwaj wotrězkaj, prěni z wuzwolenym županom, tamny z Wami jako rěčnicu. Bě dźěławosć předsydstwa tohodla wobsahowje wobwliwowana?
G. Linakowa: Smy we wšědnym dźěle župneho předsydstwa kontinuitu zwoprawdźili. Dotalny župan je dale w gremiju sobu dźěłał. Mi jako rěčnicy je wažne, zo jako skupina we wšěch praktiskich prašenjach hromadźe dźěłamy. Tak móžachmy na přikład zahajenje Lěta župow ze swjatočnym zarjadowanjom k stoćinam župow we Wojerowskej radnicy wuspěšnje přihotować.
Što běchu wjerški župneje dźěławosće?
Hłuboke, mało znate teksty
We wobłuku rjadu Serbskeho ludoweho ansambla „Zynki a linki“ wuhotuja fletistka Marie-Luisa Fryčowa, bubnar Benedikt Sauber a dźiwadźelnica Božena Bjaršec jutře, srjedu a zajutřišim hudźbno-literarny wječor w Budyšinje resp. Lejnje. Teksty Jana Larasa měješe poprawom Katka Krygarjec čitać, kotraž pak schorjenja dla krótkodobnje pódla być njemóže. Bosćan Nawka je so z njej rozmołwjał.
Knjeni Krygarjec, što je Was pohnuło program sobu wuhotować?
K. Krygarjec: Přez tři róžki – kaž je to w serbskej Łužicy často z wašnjom – je naprašowanje SLA ke mni dóšło. Njetrjebach scyła rozmyslować a připrajich bjez toho zo bych konkretneje wědźała, kotre teksty dramaturgiski wotrjad domu naposledk wuzwoli.
Studujeće tuchwilu w Zinnowitzu na dźiwadźelnicu. Kak su wam Waše znajomosće, kotrež sće sej dotal přiswojiła, nastupajo program pomhali?
Za wjace sprawnosće
Kak dołho chcedźa zamołwići w našim kraju poprawom hišće twjerdźić, zo njewobsteji winowatosć šćěpjenja pře koronawirus? Hdźežkuli hladaš, so pokazuje, zo dźe wuwiće cyle jasnje do směra t. mj. „3G“- abo „2G“-prawidła, zo ma kónc z darmotnymi testami być, abo nješćěpjenym w karantenje žana mzda njepřisteji, kaž su wčera w Sewjerorynsko-Westfalskej namjetowali a wo čimž je tež rěč w druhich zwjazkowych krajach. Prjedy abo pozdźišo su nješćěpjeni nuzowani so šćěpić dać. Sym za to, ludźom sprawnosć rjec. Město toho so politikarjo dale wija a wurěčuja. Na jednym boku twjerdźa, zo je to dobrowólny rozsud kóždeho jednotliwca, na tamnym boku wótře wo tym rozmysluja, hdźe maja přichodnje jenož hišće šćěpjeni, wustrowjeni abo testowani přistup měć. A najpozdźišo, hdyž dyrbja ludźo za kóždy test 20 eurow a hišće wjace płaćić, je za wulki dźěl ludnosće tež tale móžnosć z blida. Njerěču ani wo tym, zo budu potom wosebje ći ze snadnymi dochodami potrjecheni. To płaći na přikład za tych, kotřiž su wšědnje na ćah abo bus jězby na dźěło dla pokazani.
Poskitki časej wotpowěduja
Zajutřišim, sobotu, přeprosy Statna studijna akademija Budyšin na dźeń wotewrjenych duri. Z direktorku prof. dr. Barbaru Wuttke je so Axel Arlt rozmołwjał.
Kotre poselstwo chce zarjadowanje wosrjedź koronapandemije posrědkować?
B. Wuttke: Dźeń wotewrjenych duri smy minjene połdra lěta dwójce online přewjedli. To pak na přeco njedosaha, zo bychmy potenciale a fasety našeho dualneho studija wobšěrnje předstajili. Dokelž móžemy za studij wokomiknje naše durje zaso realnje wotewrěć, měło tomu tež sobotu, 11. septembra, tak być, a to za tych, kotřiž so za studij zajimuja. Wězo budźemy jako zamołwići jednacy hosćićeljo hygienowe postajenja z našeje strony striktnje nałožować a na nje dźiwać. Wosobinski zaćišć wo studijnej wokolinje pak njemóžeš z ničim narunać.
Kak je Waše kubłanišćo pandemiju dotal přetrało?
Kóždy z nas ma swójski wid
Kapała Holaski tež w času korony palcy njewjerći. Tuchwilu pytaja pjećo hudźbnicy logo za swoju kapału a w Drježdźanach nahrawaja. Wo čo so dokładnje jedna, wo tym je so Janek Wowčer z Michałom Donatom rozmołwjał.
Pytaće za logom a namołwjeće ludźi, něšto namjetować. Kotre předstawy maće?
M. Donat: Naše předstawy za logo njejsu překonkretne. Mamy faktoraj, na kotrejž móhli zajimcy dźiwać. Sprěnja je to naša serbskosć a zdruha aspekt, zo je nas pjeć hudźbnikow, a štyrjo z nich su bratřa. Zasadnje smy pak wšemu napřećo wotewrjeni a damy so rady překwapić.
Hač do hdy a dokal móža kreatiwni zajimcy namjety zapodać?
M. Donat: Namjety přijimujemy hač do 12. septembra z mejlku na holaski@ web.de abo jako powěsć na našu instagramowu stronu „holaskiii“.
Što zapodawarjo za swoje dźěło resp. swoju ideju loga dóstanu?
M. Donat: Dobyćerjej abo dobyćerce kiwa myto 50 eurow.
Štó logo pod kotrymi kriterijemi wupyta?
Wiki přirody lětsa dwaj dnjej
23. nazymske wiki přirody w biosferowym rezerwaće Hornjołužiska hola a haty na arealu zarjadnistwa w Stróži pola Hućiny budu 11. a 12. septembra. Čehodla, to přeradźa Christina Schmidt, zamołwita za zjawnostne dźěło, w rozmołwje z Axelom Arltom.
Knjeni Schmidt, su wobstejnosće koronapandemije dla nowosći w stawiznach nazymskich wikow přirody polěkowali?
Ch. Schmidt: Na němsko-serbskich přirodowych wikach w Stróži, kotrež zarjadnistwo biosferoweho rezerwata a domizniske towarstwo Radiška organizujetej, mějachmy dotal stajnje něhdźe 4 500 do 5 000 wopytowarjow. Chcemy-li za čas korony tradicionalne zarjadowanje wotměć, trjebamy hygienowy koncept, postajacy, kak wěstotny wotstawk mjez ludźimi zaručić. Tohodla přeprošamy lětsa sobotu a njedźelu na tele wiki, stajnje wot 10 do 17 hodź.
Što to za wikowarjow woznamjenja?
Ch. Schmidt: Smy so jich prašeli, hač chcedźa sobotu abo njedźelu swoje wudźěłki poskićeć. Někotři přijědu wobaj dnjej, wjetšina pak jenož jedyn dźeń. Najebać to sej myslu, zo změjemy dwójce poradźenu měšeńcu.
Tež kulturnje trjebaće dwaj wjerškaj?
Čas we wukraju jako orientaciju wužiwała
Dobrowólnje něšto zeskutkownić móžeš w Němskej kaž tež druhdźe. Młodostni móža so tuž runje tak wo europsku dobrowólnu słužbu (Europäischer Freiwilligendienst) prócować. Tak je tež Melanie Wowčerjec z Prěčec (Prischwitz) někotre měsacy w Bołharskej skutkowała. Dawid Žur a Bianka Šeferowa staj so z njej rozmołwjałoj.
Čehodla sy so za dobrowólne lěto we wukraju rozsudźiła?
M. Wowčerjec: Bě mi hižo zahe jasne, zo nochcu po złoženju matury hnydom studować započeć, nochcych pak cyle jednorje lěto doma wostać. Myslička, wěsty čas do wukraja hić, je mje přeco wabiła a tak sym ideju zwoprawdźiła.
Što běchu hłowne přičiny, zo sy do Bołharskeje a nic na přikład do Italskeje šła?
