Žanu paniku klěšćow dla
Za Budyski wokrjes zwěsćichu eksperća zwyšeny natyknjenski strach klěšćow dla. Schorjene krejcycaki so dźeń a bóle rozmnožeja. Měrćin Weclich je so za tym w nowinarskim běrowje Budyskeho krajnoradneho zarjada prašał.
Su teritorialne rozdźěle? Jeli, kotre?
Peter Stange: Rizikowe kónčiny su přeco na jedne lěto wupokazane. W Budyskim wokrjesu žane rozdźěle njejsu.
Měli so ludźo, młodźi kaž tež starši, klěšćow dla šćěpić dać?
Peter Stange: Haj, kóžde šćěpjenje je rozumne. A je darmotne.
Su ludźo rozdźělnje wohroženi, su mjez nimi rizikowe skupiny?
Peter Stange: Imunostnje słabi měli wosebje kedźbować.
Kak su ludźo na šćěpjenje přihotowani, su domjacy lěkarjo něčemu připokazani?
Wjacore wjerški na ewangelskim cyrkwinskim dnju
Mjeztym 72. serbski ewangelski cyrkwinski dźeń wotměje so 2. a 3. junija w Hodźiju. Marko Wjeńka je so wo tym z čłonom předsydstwa Serbskeho ewangelskeho towarstwa Měrćinom Wirthom rozmołwjał.
Čehodla je ewangelski cyrkwinski dźeń lětsa w Hodźiju?
M. Wirth: Smy jón lěta 2006 posledni raz w Hodźiju přewjedli. Mjeztym je so wosada derje wuwiła. Z Christophom Rummelom mamy tam duchowneho, kiž so jara za serbske kemše angažuje. Nimo toho prócuje so Hodźijska Bjesada z Geratom Krawcom na čole wo to, serbsku rěč w cyrkwi wožiwić. To chcemy hódnoćić.
Na kotre wjerški smědźa so wopytowarjo wjeselić?
M. Wirth: Prěni tajki budźe bjezdwěla hižo sobotu w 15 hodź. na Hodźijskim kantoraće. Tam přednošuje Trudla Malinkowa pod hesłom „Na serbskich slědach po Hodźijskej wosadźe“. To budźe jara zajimawe, wšako so referentka za serbske pomniki zašłych časow wosebje zajimuje. Přednošk móžu tuž jara doporučić.
Što čaka na hosći cyrkwinskeho dnja njedźelu?
Suchota a twjerda póda hišće problem
Kónc tydźenja wočakuja w Holešowskej Dubrawce znowa wjace hač 300 koni a jich jěcharjow z Němskeje, Čěskeje a Pólskeje. Turněr, kotryž wuhotuje Njeswačanske jěchanske towarstwo, je lětsa zdobom druhi króć europski młodźinski turněr. Betina Wenderothowa je z předsydu towarstwa Frankom Lehderom wo přihotach na turněr rěčała.
Knježe Lehdero, jako towarstwo maće hižo rutinu w přihotach na tajki jěchanski turněr. Kóžde lěto pak čakaja nowe wužadanja. Kak wobchadźeće lětsa z horcotu a suchotu do zarjadowanja?
F. Lehder: Suchota a twjerda póda stej tuchwilu naš hłowny problem. Nimo hłowneho jěchanišća a łuki mamy tež přihotowansku městnosć z pěskom pokryć a krjepić, zo maja jěcharjo kónc tydźenja idealne wuměnjenja. To je wažne, zo bychmy tež w přichodźe dosć přizjewjenjow za turněr měli.
Lětsa su jěcharjo ze Sakskeje, SakskoAnhaltskeje, Berlina-Braniborskeje, Durinskeje a nimo toho z Pólskeje a Čěskeje něhdźe 340 koni přizjewili. Dohromady 750 razow zaklinči wot pjatka do njedźele zwónčk sudnikow. Što su najzajimawše pruwowanja?
„Wobhladuju so jako wuknjaca a mnohostronsce zajimowana
Wot lěta 1994 skutkuje Ines Fabisch jako społnomócnjena za runostajenje w Zhorjelskim wokrjesu. Nětko je wona w krajnoradnym zarjedźe kontaktna wosoba za serbske naležnosće. Wo motiwaciji a wobsahach je so ze 57lětnej Andreas Kirschke rozmołwjał.
Kak je k nowemu nadawkej dóšło?
I. Fabisch: Dotalny społnomócnjeny za serbske naležnosće Manfred Hermaš bě na wuměnk šoł, na čož bu městno wupisane, ale bjez wuslědka. Krajny rada Bernd Lange (CDU) je so mje prašał, hač mam zajim. Spočatk 1990tych lět běch w tehdyšim wokrjesu Delnjošleska Hornja Łužica (NOL) zamołwita za serbske naležnosće. Tuž sej nadawk přicpěwam.
Što Was za to motiwuje?
I. Fabisch: Mam stawizny Serbow za jara zajimawe. Jich rěč, kultura, tradicije a nałožki su žiwy pokład, kiž dyrbi so zachować. Hižo swój čas we wokrjesu NOL nawjazach zwiski ke Kerstin Kosakowej, k Anje Kosacojc a Mari Michałkowej. Styki chcu nětko wožiwić.
Što Was ze Serbami zwjazuje?
Starosće dźiwich swini dla
Spočatk měsaca přewjedźechu w Klukšu mjezynarodne wubědźowanje płujadłow z něhdźe sto aktiwnymi wobdźělnikami. Wo wuwiću na lětanišću a wo jeho starosćach je so Heinz Noack z předsydu Klukšanskeho aeroteama dr. Dieterom Mihelinom rozmołwjał.
Knježe Mihelino, něhdy wotměwachu so wubědźowanja pod mjenom Pokal dołhowuchačow. Čehodla mjenuje so wone nětko Cudin Cup?
D. Mihelin: Z techniskim wuwićom smy stare lětadła-dołhowuchače praktisce z modernišimi fabrikatami wuměnili. Přiběraceje ličby mjezynarodnych wobdźělnikow dla přiměrichmy tuž tež mjeno. Přiwšěm mamy hišće starše modele płujadłow.
Organizować wubědźowanje ze sto aktiwnymi wobdźělnikami je zawěsće wulke wužadanje.
Saněrowanje a přetwar wažnej
Dom zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe w Pančicach-Kukowje ma so tak přetwarić, zo skići wón zbrašenym, swójbam a senioram lěpši přistup. Andreas Kirschke je so wo tym z předsydu zarjadniskeho zwjazka Měrkom Domašku rozmołwjał.
Knježe Domaška, kak wažny je přetwar?
M. Domaška: Jara wažny, wšako bu hižo 1945 twarjeny. Dom bě wjele lět sydło rostlinskeho prodrustwa. Wot 2001 je tu zarjadniski zwjazk w dźensnišej formje zaměstnjeny. Hač na ponowjenje třěchi w lěće 2012 běchu tu jenož mjeńše reparatury. Nam pobrachuja na přikład rumnosće za archiw. Za to chcemy mjez druhim pincu saněrować dać.
Kak přińdu na přikład ludźo z chorobnym stołom do domu?
M. Domaška: Při zadnim zachodźe, kotryž je bjez zadźěwkow, móža klinkać. Sobudźěłaćerjo potom dele přińdu. W přizemju pak nimamy čakarnju.
Spočatk meje sće z radźićelemi wo přetwarje rěčał. Z kotrym wuslědkom?
M. Domaška: Mam nětko nadawk, najprjedy raz spěchowanske srědki za zatwar lifta wobstarać. Runočasnje mam pruwować, kotre spěchowanje je za cyłkowne saněrowanje domu móžne.
Z kotrymi wudawkami ličiće?
Puće běrokratije su wobćežne
Sakski zakoń wo přizwolenju wysokošulskeho studija (Hochschulzulassungsgesetz) ma wliw na studentow wučerstwa. Milenka Rječcyna je so z předsydku Serbskeho šulskeho towarstwa Ludmilu Budarjowej rozmołwjała.
Do nowelěrowaneho zakonja zakótwjeny je bonus za tych, kotřiž chcedźa wučerstwo studować a maja hłubše serbskorěčne znajomosće? Što bonus woznamjenja?
L. Budarjowa: Maturant z maćernorěčnymi znajomosćemi serbšćiny, kiž chce wučerstwo studować, móže sej je wot lěta 2017 po paragrafje 6 mjenowaneho zakonja při požadanju za studij nětko we wšitkich fachowych kombinacijach, nic jenož w kombinaciji ze serbšćinu, přiličić dać.
Kotru rólu hraje při tym SŠT?
L. Budarjowa: Maturanća dadźa sej pola nas swoje hłubše znajomosće serbšćiny wobkrućić. Tež hdyž njebu loni na uniwersitach bonus hišće oficialnje nałožowany, su zajimcy poskitk wužiwali a so z posudkom SŠT wuspěšnje požadali.
Kak postupujeće to z maturantami z Wojerec abo Kamjenca?
Strachi spěšnje přewinyli
Ćišćanska pěstowarnja „Lutki“, kotraž je w nošerstwje Wojerowskeho Dźěłaćerskeho dobroćelstwa (AWO), je so na lětušim dnju a nocy tolerancy wobdźěliła. Silke Richter je so ze sobuorganizatorku Elku Härtel rozmołwjała.
Kak tomu, zo wobdźěla so Ćišćanska pěstowarnja na akciskim dnju?
E. Härtel: Hižo tři lěta wobdźělamy so na akciji. Nam je wažne sadźić znamjo tolerancy, dokelž njeje wona wšudźe samozrozumliwa. Smy tule doma w akceptancy serbskeje mjeńšiny z jeje rěču a nałožkami. To chcemy tež zwuraznić na tymle zarjadowanju, kotrež we Wojerecach mjeztym wjacore lěta přewjeduja.
Što su holcy a hólcy w pěstowarskej starobje na tymle dnju dožiwili?
Sportowe třělenje hłowny zaměr
Delanske wsy su wot njedawna wo towarstwo bohatše. W Konjecach załožichu wojerske towarstwo. Z hłownym iniciatorom Tonijom Ryćerjom je so Marian Wjeńka rozmołwjał.
Kak sće scyła na ideju přišoł, tajke wojerske towarstwo załožić?
T. Ryćer: Pola wowki w Šunowje namakach stary wobraz, na kotrymž wuhladach swojeho pradźěda w kruhu Wojerskeho towarstwa Konjecy a wokolina. Wón bě w towarstwje něšto lět pokładnik. Ja mam to za rjanu tradiciju we wokolinje a myslach sej, čehodla njehodźało so tajke towarstwo znowa załožić. Mamy tójšto towarstwow, wjele ludźi pak tež žanomu towarstwu njepřisłuša. Nam dźe wo to, do wsy trochu wjace zhromadnosće přinjesć.
Znate je, zo je Waš wulki konik motorsport. To wšak z třělcowskim towarstwom ničo činić nima.
T. Ryćer: To trjechi, za motorsport sym wjele po puću. Runje w procesu załoženja noweho towarstwa mějach wjele dźěła. Dokelž pak běch na Łužiskim kole hižo raz towarstwo wutworił a sym jemu tež prěnje lěta předsydował, wěm, kak to funguje.
Towarstwo sće z wosom ludźimi załožili. Sće z tymle wothłosom spokojom?
Hódnotu knihi sej dale wažić
Załožba čitanje a Němske bursowe towarstwo wabi wo młodych čitarjow. Na akciji wobdźěla so mjeztym hižo wjacore lěta tež Budyska Smolerjec kniharnja. Milenka Rječcyna je so z jeje nawodnicu Annett Šołćic rozmołwjała.
Swětowy dźeń knihi je poprawom němskorěčny projekt. Po kotrym puću so Smolerjec kniharnja wobdźěla?
A. Šołćic: Zhonimy wot zarjadowarjow, kotre šule su so rozsudźili k nam do kniharnje přińć abo kotre sej nas do swojeho kubłanišća přeproša. Lětsa na přikład běchu to tři serbske a dwě němskej: Budyski Serbski a Melanchthonowy gymnazij kaž tež Montessoriska šula a zakładnej šuli Worklecy a Chrósćicy. Mamy wjacore tydźenje chwile, sej termin dorěčeć a projekt přewjesć.
Na koho so swětowy dźeń knihi měri?
A. Šołćic: Narěčeni su šulerjo 4. a 5. lětnika šulow cyłeje Němskeje. Projekt přewjeduje so stajnje 23. apryla. Kóždy wobdźělnik dóstawa tón dźeń němskorěčnu knihu z titlom ,Ich schenk dir eine Geschichte‘.
Kotry zmysł tale akcija ma?
