Kopija tehdyšeho zetkanja to njeje
Serbski spěwanski swjedźeń ma 29. oktobra wjeršk Lěta Zejlera a Kocora być. Z wuměłskim nawodu projekta Friedemannom Böhmu je Axel Arlt porěčał.
Kak je k tomu dóšło, što je pozadk tajkeho projekta?
F. Böhme: Kantor a komponist Korla Awgust Kocor by lětsa 3. decembra swoje dwustote narodniny měł. Farar a basnik Handrij Zejler bě 15. oktobra před 150 lětami zemrěł. Wonaj staj najwuznamnišej wuměłcaj w tehdomnišim serbskim kulturnym žiwjenju. Jeju dołholětne zhromadne dźěło běše jónkrótne. Prěnje ideje za spěwanski swjedźeń měještaj Judith Kubicec a Clemens Škoda.
Kotra zamołwitosć leži w čejich rukach?
F. Böhme: Zarjadowar tutoho swjedźenja je Załožba za serbski lud, zhromadnje ze Serbskim ludowym ansamblom, Zwjazkom serbskich spěwarskich towarstwow a Domowinu. Čłonojo přihotowanskeho wuběrka su Judith Kubicec, Lubina Žurec-Pukačowa, Pětr Cyž a moja wosoba. Organizacija leži w dobrych rukach pola projektoweje managerki Domowiny Rejzki Krügarjoweje.
Kak je zarjadowanje w Budyskej „Krónje“ koncipowane?
„Mamy staršich motiwować“
Kubłanska konferenca Domowiny a Serbskeho šulskeho towarstwa leži za nami. Što je wona nastorčiła? To chcyše Axel Arlt w rozmołwje z jednaćelom SŠT Andreasom Ošiku zhonić.
Z kotrym wočakowanjom je so Serbske šulske towarstwo do Smochćic podało?
A. Ošika: Chcychmy wěstu wćipnosć a napjatosć wutworić. Naš wotpohlad běše natwarić dalši dialog mjez kubłarkami a kubłarjemi, staršimi, nošerjemi kaž tež zastupjerkomaj danskeje mjeńšiny. Smy to zwjazali z nadźiju, z mnohich ertow słyšeć ideje za načasne dźěło, kak hodźi so serbšćina nanajlěpje posrědkować.
Je konferenca z wida SŠT zaměr spjelniła?
A. Ošika: Hladajo na to, zo běše to prěnje tajke zhromadne zarjadowanje, smy přewšo spokojni. Bjezdwěla móhło něštožkuli lěpše być. Myslu při tym na to, zo mějachmy wulki wobłuk temow. Přichodna tajka konferenca změje wjace ruma za mjezsobny dialog a za rozmołwy. To je so w ewaluaciji na městnje pokazało. Koncepcija, kotruž smy spočatnje formulowali, je so poradźiła. Jako dobra wopokazała je so platforma Taskcards za mjezsobnu digitalnu komunikaciju.
Wočakuje šěršu wuměnu
Na lětnym zetkanju dźěłoweho zjednoćenstwa kubłanje FUEN na temu „Zažne kubłanje – róla w kubłanju mjeńšinow“ wot dźensnišeho w korutanskim Celovcu wobdźěli so kubłanska referentka Domowiny Katrin Suchec-Dźisławkowa. Axel Arlt je so z njej rozmołwjał.
Sće prěni raz na tajkim lětnym zetkanju dźěłoweho zjednoćenstwa FUEN?
K. Suchec-Dźisławkowa: Sym so hižo loni na lětnym zetkanju dźěłoweje skupiny kubłanje pola FUEN w južnotirolskim Bozenje wobdźěliła. Změjemy přez wopyty kubłanišćow słowjenskeje mjeńšiny a wšelake přednoški mały dohlad do jich kubłanskeho systema. Dźěłowa rozmołwa wobdźělnikow lětneho zetkanja zmóžni dohlad do kubłanskeho połoženja druhich mjeńšin, štož je wězo přeco zajimawe za přirunowanje z našej situaciju. Wobdźělnicy su loni rozrisanje starosćow a ćežow w jednotliwych mjeńšinach rozjimali, ale so wězo tež wo lěpšinach a njelěpšinach wšelakich kubłanskich konceptow a systemow wuměnjeli. Lětsa so zaso wjacore mjeńšiny wobdźěla, tohodla wočakuju šěršu wuměnu.
Zejlera genderowanje
Maćica Serbska a Serbski institut přeprošujetej pjatk, 14. oktobra na sympozij we wobłuku jubilejneho lěta Zejlerja a Kocora. Cordula Ratajczakowa je so wo programje z organizatorku dr. Anju Pohončowej rozmołwjała.
Chceće na Handrija Zejlerja pod jara wšelakorymi aspektami zhladować – kotre to su?
A. Pohončowa: Prof. dr. Dietrich Šołta wěnuje so w swojim přednošku powšitkownje Zejlerjowemu tworjenju a chce jeho jako „wótca serbskeje poezije“ předstajić. Porno tomu zaběra so dr. Franc Šěn z nowinarskim dźěłom basnika, wšak bě Zejler redaktor Tydźenskeje Nowiny. Myslu sej, zo njesłyšimy tu lute wospjetowanja dawno znateho, ale zo zhonimy tež tójšto nowych aspektow z jeho skutkowanja.
Zdobom je analyza Zejlerjoweje rěče tema. Móžeće nam wjace k tomu přeradźić?
Premjera na serbskej šuli
Na Serbskej wyšej šuli w Ralbicach wotměja štwórtk powołanske wiki. Silke Richter je so pola Mathiasa Kliemanka, kiž słuša zhromadnje z Francisku Wróblowej k hłownym organizatoram zarjadowanja, za pozadkami wobhoniła.
Su to prěnje powołanske wiki w šuli a štó je financuje?
M. Kliemank: Regionalne powołanske wiki wotměja so prěni króć na Serbskej wyšej šuli a njeměli jónkrótny event być. Financielnu podpěru dóstanjemy wot Budyskeje agentury za dźěło, Załožby za serbski lud, gmejny Ralbicy-Róžant a předsydy Domowiny Dawida Statnika, kiž je patron zarjadowanja.
Što je na wikach jónkrótne?
M. Kliemank: Zapřijamy regionalne zawody, kotrež we wobkruhu třiceći kilometrow skutkuja. Wjele serbskich institucijow, kotrež za wučomnikami pytaja, so na přehladce wobdźěli. Naše regionalne powołanske wiki su šulski projekt, při kotrymž so wšitcy šulerjo a wučerjo skutkownje gratu přimaja. Nimo regionalnych powołanskich wikow poskićamy přednoški k powołanskej karjerje, financnemu planowanju kaž tež praktiskim dźěłarničkam za šulerjow.
Tójšto poskitkow 70. jubileja dla
Lětsa zhladuje Serbski ludowy ansambl na 70. róčnicu swojeho załoženja. Składnostnje toho přeprošuje wuměłske zarjadnišćo nětko na swjedźenski kónc tydźenja. Cordula Ratajczakowa je so z medijowym referentom SLA Stefanom Cušku rozmołwjała.
Hižo jutře započnjeće swjećić – kak to?
S. Cuška: Pjatk mamy přijeće a program za přeprošenych hosći. Mjez druhim so wjeselimy, zo směmy statnu ministerku za kulturu Barbaru Klepsch pola nas powitać. Dale wočakujemy podpěraćelow a přećelow z politiki, institucijow, towarstwow a předewzaćow jako hosći.
Zjawnosć je sobotu přeprošena – što wopytowarjow wočakuje?
Po přikładźe Alojsa sportować
Lětsa budźe 3. oktobra druhi raz běh wo pokal zbóžneho kapłana Alojsa Andri-ckeho w Radworju. Wo zarjadowanju je so Bianka Šeferowa pola jednoho z organizatorow, předsydu Towarstwa Cyrila a Metoda (TCM) Cyrila Hančika wobhoniła.
Kak je ideja wo běhu nastała?
C. Hančik: Składnostnje 75. posmjertnin zbóžneho Alojsa Andrickeho su běh w lěće 2018 prěni raz přewjedli. Ideja běše přewjesć sportowe zarjadowanje, kotrež steji w zwisku ze zbóžnym Alojsom, wšako běše sam zahority sportowc. Mustwowych wubědźowanjow, kaž stej to kopańca a wolejbul, je hižo dosć we Łužicy. Sportowe wurisanje za jednotliwcow hišće wjele njeje. Tak je so ideja zrodźiła, wuhotować wubědźowanje na polu lochkoatletiki. Při běhu móža so sportowcy wšitkich starobnych skupin wobdźělić.
Štó su iniciatorojo?
C. Hančik: Běh lětsa druhi raz přewjedźemy. Poprawom běše před štyrjomi lětami lětne abo dwulětne wospjetowanje planowane. Koronapandemije dla dyrbjachu je přestorčić. Zarjadowarjo lětušeho běha su Radworske sportowe towarstwo, tamniši młodźinski klub a TCM.
Mjezsobnje so wothłosować
Hač do kónca tydźenja maja požadarjo projektowe ideje za program „Serbska rěč a kultura w strukturnej změnje“ Załožbje za serbski lud zapodać. Přiležnosć to Axelej Arltej, ze załožbowym direktorom Janom Budarjom porěčeć.
Knježe Budarjo, kotry je dotalny wothłós?
J. Budar: Po nazhonjenjach zašłych lět wěmy, zo zapodawaja so próstwy wo spěchowanje zwjetša na poslednim dnju. Widźimy naš nadawk sobu w poradźowanju potencielnych próstwystajerjow, dóstawamy pak tež wšelke naprašowanje a stejimy z někotrymi potencielnymi próstwystajerjemi w běžnej wuměnje.
Je po julijskim prěnim kole zaćišć nastał, zo je nastupajo podobnje zapołožene předewzaće wjetša koordinacija trěbna?
Domchowankaa krónowanje
Towarstwo Šulska a domizniska stwa Ptačecy a tamniša wosadna cyrkwinska rada wuhotujetej zajutřišim, njedźelu, drastowe kemše. Po nimi chcedźa „kirbsoweho krala“ Halštrowskeje Hole krónować. Andreas Kirschke je so wo woběmaj podawkomaj z předsydku zarjadowaceho towarstwa Martinu Petschikowej rozmołwjał.
Knjeni Petschikowa, hotujeće so na drastowe kemše. Što Was w tym zwisku inspiruje a motiwuje?
M. Petschikowa: Zakładnu mysličku zrodźichmy w towarstwje hižo w lěće 2004. Chcychmy hordosć na domiznu a na serbske korjenje budźić. K prěnjemu domizniskemu swjedźenjej we wsy bě potom tak daloko. Helmut Kurjo, nazhonity znajer narodneje drasty z Blunja, podpěrowaše nas skutkownje při hotowanju, wšako njemějachmy w tym nastupanju přewjele nazhonjenjow. Tak běchu prěnje drastowe kemše wězo dosć zwažliwa wěcka. Ćim wjetše bě wjeselo nad poradźenjom.
Što maće lětsa dokładnje planowane?
Druhdy jenož poł hodźiny trjebaš
Ležownostny dawk ma so reformować a nětko dyrbja wšitcy, kotřiž chěžu, wobchod, bydlenje abo njewobtwarjenu ležownosć wobsedźa, hač do 31. oktobra deklaraciju ležownostneho dawka wotedać. Bianka Šeferowa je so pola nawodnicy Budyskeho financneho hamta Katje Schimke wobhoniła, što je wšitko trěbne.
Kotre daty trjeba financny zarjad wot wobsedźerjow?
K. Schimke: Njeje scyła trjeba wjele datow podać. Konkretnje trjeba financny zarjad w deklaraciji ležownostneho dawka sćěhowace daty: aktowe znamjo a/ abo dawkowe čisło imobilije, adresu ležownosće, mjeno wobsedźerja, ležownostne čisło, łopjeno a płoninu, bydlensku přestrjeń, twarske lěto kaž tež pódowu směrnicu. Dźěl datow namaka kóždy wobsedźer w swojim ležownostnym wućahu a často w twarskich podłožkach abo w kupnym zrěčenju. Aktowe znamjo je kóždy wobsedźer ležownosće nalěto z připósłanym informaciskim pismom dóstał. Hódnotu zemskich směrnicow namakaja wobydlerjo w portalu ležownostneho dawka pod . Tam su dalše spomóžne pokiwy k wuižiwanju portala ELSTER a informacije.
