Basnik Peter Huckauf z Berlina słuša k tym poetam zwonka Serbow, kotřiž su so sobu najhusćišo na Swjedźenjach serbskeje poezije wobdźělili. Wón je so takrjec do Łužicy a kulturneho žiwjenja najmjeńšeho słowjanskeho ludu zalubował. Wo tym swědča tež jeho basnje. Loni wuńdźe wuběr z nich w němskej, delnjo- a hornjoserbskej rěči w almanachu „Podstupimske pśinoski k Sorabistice“. W basnjach awtora wučitaš tež jeho zwjazanosć k łužiskej krajinje a ludźom, kotřiž su tam žiwi. Alfons Wićaz je so z Peterom Huckaufom rozmołwjał.
Waše mjeno je w Serbach znate, wšako so hižo lěta na Swjedźenjach serbskeje poezije a druhich serbskich zarjadowanjach wobdźěleće. Kak sće so scyła ze Serbami a jich swjedźenjemi poezije zeznajomił?
Titulny wobraz nowostki „Moje najlubše powědančka wo zwěrjatach“ Christy Kempter, z němčiny přełožena wot Jadwigi Wejšineje, pokazuje małeho elefanta, girafu, myšku, zaječka, mjetelčku, šlinka, žabku a knižku sej wobhladowacu kokošku. Wobraz je rjany pisany, dźěći narěčacy a wotpowěduje tematice. Přelistowawši knihu dyrbju rjec, zo so prěni zaćišć wulkotnje ilustrowaneje nowostki njepozhubi. Za to chwalbu wuhotowarce Antje Flad. Beletristiska twórba, nětko wot Ludoweho nakładnistwa Domowina w serbskej rěči wudata, předstaja na dwanaće dwójnych stronach krótke powědančka wo zwěrjatach. Z tołšeho papjerca wobstejaca wona stajnje zaso přeproša, do powědančkow pokuknyć.
Najstarši dźěl šwedskeje stolicy Stockholma rěka Gamla stan, štož poprawom wot šwedskeho gamla staden za „stare město“ pochadźa. Jow na kupje Stadsholmen leži tež Kunglinga slottet „kralowski hród“, hdźež w připołdnišej hodźinje njesměš skomdźić změnu straže wojakow w historiskich uniformach, štož přeco zaso syły turistow z cyłeho swěta přiwabja. Serbski wopytar pak budźe njedaloko Tyska Kyrkan, tak mjenowaneje Němskeje cyrkwje, kotraž ze swojej 96 metrow wysokej kónčitej wěžu jako najwyši dypk stareho města přewidźeć njeje, nad tym njemało zadźiwany: Hdźež přez kužmot srjedźowěkowskich wuskich hasow runu smuhu poměrnje šěroka Stora Nygatan wjedźe, wuhladaš nad jednym z wobchodow napis „Krabat“.
Štož so mjeztym hižo dlěje w a za mjezami Europy wothrawa, je jenička tragedija. Wona kóždemu pod kožu dźe, kiž ma sobučuće z čłowjekom, nuzu ćerpjacym. Njeličomne wopory wójnow a socialneje bědy z mnohich kóncow swěta spytaja so na najbohatši a najwěsćiši kontinent našeje zemje „předrěć“. Hačkuli so mnozy tež w Sakskej z tym bědźa abo so samo agresiwnje wobaraja hórku a přiběracu woprawdźitosć na wědomje wzać, tak tola pozbudźa, zo wjele ludźi tež w našej blišej domiznje ćěkancam solidaritu wopokazuje, jich w nowej wokolinje wita a jim najprjedy jónu prosće pomha.
W přichodnych měsacach a lětach – to drje je jasne – so nawal přesćěhanych a dźěło pytacych w našim kraju hišće zesylni. Tak budźe dale wažne, zo runje tež ciwilna towaršnosć prěnju pomoc ćěkancam poskići, ćim bóle, dołhož njezamóže politika w Zwjazku a w zwjazkowych krajach Němskeje porjadne prawniske a hospodarske struktury za wobchad, přijimanje, kubłanje, wu- a dalekubłanje ćěkancow wutworić. A dołhož zamołwići w Europskej uniji zhromadnje ze skutkownymi naprawami chaos njesporjadkuja.
W žnjencu je wudał Budyšan Jurij J. Šołta swoju knihu „Horje a dele po Serbach“, z kotrejž chce nas „zawjesć do rěče domownych stron“. Swoje rozpominanja poćahuje na Hornju Łužicu, hdźež su Serbja doma w Horjanach a Delanach a dale do směra na Radwor hač do Budyšina.
Jako rodźeny Cyhelńčan wěnuje awtor swojej wsy wosebitu kedźbnosć. Na prašenje „Što móhło wšak wo Starej Cyhelnicy tež kusk wěrne być?“ (55) wotmołwja wón ze stawizničkami wo haskach „Powsy“ a „zerzawym puću“, wo statokach a něhdyšich trjebjenjach bliskich lěsow a kerkow. Přemysluje wo tym, što mjena powědaja a zwotkel móhłe pochadźeć: „Bjez cyhela žadyn twar krasnosće klóštra. […] Za wijatym pućom z Kukowa do Chrósćic załožimy tam do wsy, hdźež trjebaše klóšter swoju cyhelnicu.“ (55)
Polcy, napjelnjene z knihami, a na sćěnach akwarelowe a wolijowe wobrazy wuprudźeja hižo na chódbje atmosferu intelektualnosće. Tele začuće wudospołnjeja dźěłarnja z pisanskim blidom a wokoło njeho połne regale z wědomostnymi a literarnymi edicijemi. Tule doma w swojim Budyskim bydlenju dźěła, njeje-li runje w Serbskim instituće, prof. dr. sc. phil. Dietrich Šołta, jeho direktor. „Direktorstwo wukonjam po zrěčenju hišće hač do 31. januara 2016. Tuchwilu běži pola nas hač do srjedź lěta 2016 ewaluacija. Swjeću 8. septembra 65. narodniny a za poł lěta so na wuměnk podam. Wotedach spočatk lěta swojemu naměstnikej dr. Haukej Bartelsej z Choćebuskeho wotdźěla wšu zamołwitosć. Wón dyrbi na nowym koncepće instituta połnje dźěłać, wšako njezměju na wuměnku wjace móžnosć.“
W žnjencu wočakujemy knihu, kotrejež awtor je Budyšan Jurij J. Šołta, rodźeny Cyhelńčan. Něhdyši lektor LND so dopomina na swoju domiznu. Na 152 stronach a z mnohimi swojimi pisanymi fotami wita wón čitarstwo na chwilu swojich pućow ...
Blisko bydli mała kóčka,
mjenuja tu kóčku Skopčka.
Wšako chce w błóće pluskać,
walejo so w pěsku, juskać.
W nocy po wšěch třěchach skakać,
wodnjo na wšě ptački łakać.
Maćerka so strašnje hněwa,
nank chce zawrěć ju do chlěwa.
Samo ćeta ma jej kadźić,
cyła swójba chce jej radźić,
wuje póčnu na nju škrěčeć
a jej do swědomja rěčeć.
Samo wowka na nju korči,
to ju Skopčka wot so storči.
Hotowa bě wołańca,
mjawčenje a tołkańca.
Pozabychu, zo su hrali
połni pryzlow, bêchu mali.
Dźěd na wšitkich zahrima:
koča duša – skopča hra.
(ze zběrki „maraton“,
zeserbšćiła Róža Domašcyna)
Serbiski basnik a spisowaćel Ljubiša Simić, kiž w swojej maćeršćinje a w němčinje twori – tež za dźěći –, bydli wot lěta 1991 w Frankobrodźe nad Mohanom. Tam je předsyda serbiskeho spisowaćelskeho zwjazka Sedmica a bu wjacekróć za swoje tworjenje wuznamjenjeny. Lětsa bě z hosćom 37. mjezynarodneho swjedźenja serbskeje poezija. Alfons Wićaz je so z nim rozmołwjał.
Prěni króć sće w Serbach, na 37. mjezynarodnym swjedźenju serbskeje poezije. Kajki je Waš zaćišć?
W Ludowym nakładnistwje Domowina je kónc meje wušła nowa dźěćaca kniha Křesćana Krawca „Hdźe je kóčka wostała?“ Ze zwěrjatami so awtor wuznawa. Hižo jedna z jeho prěnich dźěćacych knihow „Malko a pos Lui“ (1981) so z tutej temu zaběra.