Serbska tematika prezentna
Knižne wiki, kotrež so hišće hač do njedźele w měsće nad Plesnu Lipsku wotměwaja, su kóžde lěto wosebity wjeršk mnohim na literaturje zajimowanym. Nimo Němcow sej je tež Serbja přiběrajcy spřistupnjeja. Tole mam za pozitiwny zjaw, kotryž měli dale spěchować.
Wobdźiwuju Budyske a hornjołužiske nakładnistwa, mjez nimi tež Ludowe nakładnistwo Domowina a nakładnistwo Lusatia dr. Franka Stübnera. Kóžde lěto znowa dawaja so wone z wulkej zahoritosću a energiju do dźěła, zo bychu so w Lipsku swětej předstajili. Zdobom polo literatury cyle wulkim koncernam njepřewostajeja. Wjeselu so tohorunja, kak samozrozumliwje serbsku rěč a serbske temy do poskitkow zapřijimuja, z čimž zdobom wědu wo našim ludźe šěrja.
Wulka hańba za wšu Europu
Znaju někotrych, kotřiž žane powěsće wjac njehladaja. Nic, dokelž so runje posća, ale dokelž njemóža wobrazy ćerpjacych ćěkancow a wosebje dźěći w dospołnje přepjelnjenych lěhwach při grjeksko-makedonskej mjezy hižo widźeć. To tež mje woprawdźe wutroba boli.
Hladajo na wuwiće minjenych dnjow na europskej politiskej runinje a wosebje spočatk tohole tydźenja w Brüsselu mam začuće: Wša zapadna Europa nochce tele wobrazy hižo widźeć. Poselstwo politikarjow rěka: Wašeho połoženja je nam jara žel, ale njemóžemy ničo za was činić. Dźiće zaso domoj! Ach haj: Po europskich prawidłach stej Grjekska a Turkowska za ćěkancow zamołwitej, wšako migranća tam prěni króć takrjec na europski teritorij stupja. Přewostajimy Grjekskej a Turkowskej sta milionow eurow, a njech so staratej. Puć do Europy znajmjeńša je ćěkancam zawrjeny. Dypk. Njebych so scyła dźiwał, bychmy-li hižo bórze powěsće wo prěnich mortwych w tutych přijimowanskich lěhwach słyšeli.
Za swój nós sejpřimnyć
Nadawki a dźěławosć Instituta za sorabistiku na Lipšćanskej uniwersiće běchu tema zetkanja 1. měrca w Lipsku. Wćipny na swoje bywše skutkowanišćo, běch sam wot lěta 1996 do 2001 w Lipsku studował, a nadźijejo so wotmołwow na wjacore łoskoćiwe prašenja sej tam dojědźech. Minjeny čas wšak je so kontrowersnje předewšěm wo instituće rěčało hač z nim, kaž jeho nawoda prof. dr. Edward Wornar zwěsći.
Hdźež jenož myše rejuja ...
Hač w Rakecach, Wětrowje, Porchowje, Rušicy, Leppersdorfje abo Pančicach-Kukowje: Reje tam na žurlach hižo žane njejsu a zawěsće tež wjace njebudu. Mnohe hosćency we wšěch kónčinach Hornjeje Łužicy su zawrjene a rozpaduja. Komuny njewědźa z imobilijemi často ničo započeć. Wšako jim zwjetša njesłušeja; a hdyž, nimaja pjenjezy za někajke wužiwanje. Rjany napohlad to njeje, a mjenu wsow, kaž Pančicam-Kukowej wulke šerjate twarjenje na nawsy blisko klóštra Marijineje hwězdy, njetyje. Što dyrbja sej pućowacy jeno myslić, hdyž tam přijědu a widźa, kak wobmjetk z pukacych so murjow pada a pódlanske twarjenja „do so jědu“. Runja Pančicam maja druhe komuny starosće z tajkimi domami. Tež wobydlerjo so hněwaja a so prašeja, hdy tajke „ruiny“ skónčnje spotorhaja, prjedy hač cyle rozpadnu, abo někomu nimoducemu snano hišće třěšny cyhel na hłowu padnje.
Wšitko w porjadku?
Wobraz Sakskeje a Budyšina w němskej zjawnosći a po wšej Europje drje njemóhł tuchwilu špatniši być. Samo w zwjazkowym sejmje su přećiwo ćěkancam měrjace so namócnosće w Clausnitzu a woheń w Budyšinje rozjimali, kotremuž někotři hišće hołdowachu. Tuchwilu zdawa so Sakska być centrum tajkich namócnosćow a antiwukrajneho nastajenja scyła. Po najnowšich woprašowanjach je wona mjeztym najnjewob-lubowaniši zwjazkowy kraj Němskeje.
Ministerski prezident Stanisław Tilich je reagował a sej „sylniši stat“ žadał. Njerozumju to. Lěta dołho su nam knježacy w Drježdźanach prědowali, zo je w Sakskej wšitko w porjadku. Smy takrjec ći najlěpši: Financy stata su wuběrne, bjezdźěłnosć woteběra, kubłanski system je bjezporočny a hospodarstwo ze swojej wulce modernej technologiju je přikładne. Prawicarske tendency w Sakskej? Hdźe tež to! Lěwicarscy ekstremisća su runje tak zli! A nětko tajke něšto!
Knježerstwo je wužadane
Wosrjedź nocy jězdźa awta policije a wohnjoweje wobory nimo domskeho, w kotrymž bydlu. Njebjo je z wohenja rozswětlene. Narano dóstawam mejlku z wobrazom wotpaleneho bywšeho Budyskeho hotela Husarenhof. Jenož něšto pozdźišo słyšu wot muža, kiž bě w bliskej pjekarni, zo běše tam nošna tema rozmołwow před a za předawanskej tejku zapalerstwo. Tenor diskusijow rěkaše: Je načasu, zo wobydlerjo zamołwitosć sami do ruki wozmu, dokelž to politikarjo njezamóža. Znaty bě tak přesłapjeny, zo pjekarnju wopušći. Apetit na čerstwu całtu bě jemu zašoł. Nadźijomnje so w tychle hodźinach mnohim tak dźe.
Wěmy mjeztym, zo bu imobilija wotpohladnje zapalena. Zo su ludźo, kaž policija zdźěli, pódla stali a tomu přikleskowali, je wohidne. Słuša to k před wjace hač 25 lětami wuwojowanej swobodźe, zo pomoc z domizny ćěkacym zapowědźimy? Kajke to zmyslenje jednotliwcow!
Najprjedy raz wšo zawěsćene?
Přichodne financowanje Załožby za serbski lud je zawěsćene. To je powěsć tydźenja, kotraž njeje jenož přez serbske a regionalne medije šła. Naš lud wona wulce zwjesela, wšako móža serbske institucije skónčnje tak dźěłać, kaž su sej to předewzali. A šansy, zo załožba spěchowanske próstwy přizwoli, přiběraja.
Nichtó njeměł šansu zapasć
Sakska statna ministerka za kultus Brunhild Kurth (CDU) překwapja. Z čim? Wona wabi z wobydlerskimi rozmołwami za aktualnu kubłansku politiku. Njewšědne to postupowanje sakskeho ministerstwa do rozsuda wo nowelěrowanje zakonja, takrjec ludej „na hubu hladać“. Dobry to rozsud ministerki, potrjechenych – a to je wjetšina wobydlerstwa, mjenujcy šulerjo, wučerjo, starši, dźědojo, wowki a dalši – do diskusije wo nowym šulskim zakonju zapřijeć.
Zejmuju swój słomjany kłobuk
Ně, njejsym žana póstniska nora. To cyle zjawnje praju. Runje tak zjawnje pak přiznawam, zo sym so lědma hdy telko smjał kaž minjenu sobotu na 1. kapičkowym wječoru Serbskopazličanskeho karnewaloweho towarstwa w Njebjelčicach. W dwuhodźinskim programje je mje sčasami woprawdźe brjuch bolał a sym sej někotružkuli sylzu trěł. To so mi zawěrno tak spěšnje njestanje.
