Dźak za zmužitosć

wutora, 19. meje 2020 spisane wot:
Worklečanska a Ralbičanska wyša šula změjetej dwě rjadowni w nowym 5. lětniku. To je dobra powěsć, nic jeno staršim. Přizamknu so měnjenju Alojsa Mikławška, zo bě to wčera „dobry dźeń za serbski lud a za serbske šulstwo“. A dodam, zo smě nětko znajmjeńša w Delanach kóžde dźěćo tam do šule chodźić, hdźež su je starši přizjewili. Zawěsće pak njeby k tomu dóšło, njebychu-li potrjecheni starši, kotrychž dźěći tuchwilu hišće w 4. lětniku w Ralbicach wuknu, stajnje zaso zamołwitych namołwjeli naležnosć rozjimać a so skónčnje wo jasnosć postarać. Starši su po mojim měnjenju ći, kotřiž su so hibali a so tak bytostnje wo wčerawši spomóžny rozsud za serbske šulstwo postarali. Jim tuž dźak za zmužitosć a prócu. Tež serbskim zamołwitym wuprajam chwalbu, zo su naležnosć zhromadnje rjadowali. To jich sylnja! A tak měli dale činić. Klětu zawěsće znowa w šulach wo rjadownje w 5. lětniku póńdźe. Janek Wowčer

Spušćeć so móhli

štwórtk, 14. meje 2020 spisane wot:
Šulerjo wšěch lětnikow maja wot přichodneje póndźele zaso w šuli wuknyć. Wosebje starši budu rjec, zo je najwjetši čas. Ale šulerjo so za šulu runje tak žedźa – tež hdyž snano nic w kóždym padźe za wuknjenjom. Jim pobrachowachu – byrnjež digitalny kontakt měli – předewšěm wosobinske styki. Hižo najmjeńši praja, zo chcedźa skónčnje zaso ze swojimi přećelemi hromadźe być. Přiwšěm: jeničce tydźeń chwile měć a koncept wuwučowanja pod njewšědnymi wuměnjenjemi zdźěłać, to njeje za šule runjewon wjele było. Tu wšak je sakske knježerstwo, wosebje kultusowe ministerstwo, wospjet sadźiło na šulskich nawodow a wučerjow, na jich nazhonjenja a kreatiwitu. Spušćeć móžachu so nimo toho na wobstajnych partnerow, mjez druhim na nošerjow šulow, štož su serbskim kubłanišćam hłownje gmejny. A kultus njeje zludany. Hač je ministra Piwarza měrny a profesionalny přihot překwapił? Mje znajmjeńša haj! Milenka Rječcyna

Budyšin (SN/MWj). Z wosebitym listom je so wjednistwo internata Budyskeho Serbskeho gymnazija na sobudźěłaćerki šwalčernje Serbskeho ludoweho ansambla wobroćiło. Tak nawodnica Gerlind Šubertowa pisa, zo so tuchwilu wo to prócuja internat pod wysokimi měritkami strowotniskeho zarjada zaso do słužby stajić. „Kak a hdy naši młodźi woby­dlerjo zaso do šule smědźa, hišće jasne njeje, a to wobstejnosće wobćežuje. Někotre starosće njehodźa so rozrisać.“ Jedna tajka starosć bě, zo sej zarjad žadaše, měć něhdźe 150 škitow za hubu a nós, kotrež hodźa so wupłokać, a to za woby­dlerjow a personal. „Poskitk šwalčernje SLA, nam spontanje wupomhać – w běhu krótkeho časa a darmo –, běše za nas kaž wumóženje. Hižo po jednym tydźenju smědźach tajke škitne zakryća w ruce dźeržeć“, so Gerlind Šubertowa wjeseli. W mjenje Rěčneho centruma WITAJ jako nošerja, wšěch kubłarjow a wobydlerjow dźakuje so wona cyle wutrobnje za podpěru a tohorunja za dar dźěłoweho časa a materiala.

Po wjacore tydźenje trajacej přestawce koronawirusa dla su tež na braniborskich šulach, kaž tule na Choćebuskim Maxa ­Steenbeckowym gymnaziju, šulsku wučbu wčera poněčim zaso zahajili. W fyzice z dr. Torstenom Skorubskim běchu wuknjacy 10. lětnika do třoch mjeńšich skupin w třoch rjadowniskich rumnosćach rozrjadowani. Foto: Michael Helbig

Studentam w nuzy pomhać

póndźela, 27. apryla 2020 spisane wot:

Tysacy studentow žadaja sej njekomplikowanu podpěru stata w formje nuzoweho fondsa. Mnozy su koronapandemije dla swój studentski job zhubili. W Sakskej je tuchwilu 108 000 studowacych, z kotrychž je wulki dźěl peticiju wo hnydomnu pomoc podpisało.

Podstupim/Drježdźany (SN/MiR). Internetna peticija měri so na zwjazkowy sejm. Tak žadaja sej na studenta jónkrótnje 3 000 eurow, zo bychu nuzowy staw přichodne štwórć lěta přetrali. Dotal je peticiju wjace hač 54 000 studowacych a podpěraćelow podpisało. Studenća so jara starosća, dokelž su swój studentski job zhubili a tak hižo pjenjezy nimaja swoje wšědne wudawki zarunać.

We wulkej nuzy

póndźela, 27. apryla 2020 spisane wot:
Studenća skorža. Mnozy tuchwilu njewědźa, kak maja swoje wšědne wudawki zapłaćić, kaž su to podruž za bydlenje, zličbowanka za milinu abo zrěčenje za wužiwanje interneta a handyja. Mnozy samo njewědźa, kak sej wšědny chlěb zawěsćić. Tež hdyž su wuhlady na wožiwjenje hospodarstwa date, to dawno hišće njerěka, zo budźe wšitko spěšnje zaso tak kaž do koronakrizy – mjenujcy, zo studenća tu abo tam zaso mjeńši abo wjetši job wukonjeja. Předewzaća, wosebje te, kotrež njesłušeja do nawjedowacych němskeho hospodarstwa, budu dokładnje pruwować, hač zaruča spjelnjenje nadawkow dale z pomocnikami-studentami abo ze swójskeje mocy. Prašam so tuž, hač změjemy perspektiwisce zaso zjaw, zo jeničce tón studuje, kiž móže sej to dowolić abo komuž něchtó pjenježnje pomha? Toho nochcu so nadźijeć. Tak budźe trjeba chutnje wo tym rozmyslować, kak móhli Zwjazk a kraje studentow podpěrać. Milenka Rječcyna

Dopominaš so hišće?

wutora, 21. apryla 2020 spisane wot:
Wotchadnicy šulskeho lěta 2019/2020 dyrbja so wotnamakać – wotchadne jězby lětsa žane njebudu. Ale runje te wjetšinje wotchadnikow 9., 10., 12. a 13. lětnika hišće lěta po wuchodźenju šule w pomjatku wostanu a su na rjadowniskich zetkanjach tema rozmołwow pod hesłom „Dopominaš so hišće?“. Koronawirus a z nim zwjazane naprawy škita a hygieny tomu zadźěwaja. Tak drje wostanje tele městno w rjadowniskej chronice swobodne. Jasne tež njeje, hač so wotchadny bal wotměje. Wšako su wšitke wulke zarjadowanja hač do kónca awgusta zakazane. Što pak rěka to nětko za wotchadnikow? Woni měli tuž kreatiwni być. Snano zarjaduja něhdźe piknik, hdźež sedźa swójby stajnje po dwěmaj metromaj wot so zdalene. Abo wšitcy zhromadnje – wězo z wotstawkom – pućuja. Swjedźensku drastu doma wostaja, za to pak móhli sej na poslednjej stronje šulskeje chroniki njewšědne zakónčace dožiwjenje zapisać. Milenka Rječcyna

Poskitk rozdźělnje wužiwany

srjeda, 08. apryla 2020 spisane wot:

Wot 18. měrca su wšitke šule w Sakskej zawrjene. Wukaz płaći najprjedy raz hač do kónca jutrownych prózdnin. Wo wuknjacych zakładnych a spěchowanskich šulow, kotrychž starši w systemorelewantnych powołanjach skutkuja, staraja so wučerjo w šuli. Wjetšinu ­dźěći pak starši doma hladaja.

Budyšin (SN/MiR). „Potrjechene dźěći, kotrychž starši dyrbja dźěłać, tuchwilu wšědnje na šulach nuzowje zastaruja. To chcemy tež w jutrownych prózdninach činić“, rozłožuje rěčnik Budyskeje regionalneje wotnožki Krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB) dr. Jens Drummer. Wučerjo zakładnych kaž tež spěchowanskich šulow nětko wšědnje dale na swojich šulach dźěłaja, tež hdyž nic wšitcy nadobo, ale wotměnjejo so a wot doma, to rěka w homeofficu. „Zasadźenje wotpowěduje normalnemu postupowanju. Tež hdyž sej to přeco hišće wjele ludźi mysli, wučerjo nimaja kaž šulerjo prózdniny, ale dyrbja dźěłać – hač na tón čas, hdyž maja dowol“, dr. Drummer wuswětla. To rěka, zo njebudu wučerjo, kotřiž su za tydźeń po jutrach wo dowol prosyli, do nuzoweho zastaranja kaž tež do homeoffica zapřijeći.

Wot spočatka serbšćinu wuknył

srjeda, 08. apryla 2020 spisane wot:

Rozsudźić so za praktikum w Ludowym nakładnistwje Domowina njebě Janoshej Kluze ćežko. Wšako zajimuje so 21lětny student za rěče, wosebje słowjanske. Wón je w redakciji Serbskich Nowin – wjacore jeho přinoški smy w serbskim dźeniku wozjewili – kaž tež w lektoraće LND skutkował. Tam je wšelake manuskripty přełožił. „Za mój studij njeběše dźěło w LND jenož dobre nazhonjenje, ale pohon, sej swoje přeće wo pozdźišim skutkowanju jako žurnalist abo lektor pohłubšić“, wón powěda.

We wobłuku swojeho wědomostneho studija na Uniwersiće Greifswald studuje Janosh Kluga slawistiku a anglistiku. Za oxfordsku abo amerisku jendźelšćinu so wón hišće doskónčnje rozsudźił njeje. We wobłuku slawistiki studuje mjeztym w štwórtym semestrje čěšćinu a ukrainšćinu. „Mjez docentami tón abo tamny tež stawizny serbskeje rěče a jeje wosebitosće do studija zapletuje. Wjacori wědźa, zo ma Greifswald słowjanske korjenje“, Janosh Kluga rozłožuje, „přichodny čas chcu tam dale za swědkami słowjanskeje doby pytać, kaž je to na přikład rěka Ryck, kotraž po Greifswaldźe čeće.“

Poskitk SŠT tež delnjoserbsce

srjeda, 08. apryla 2020 spisane wot:

Choćebuz (SN/MiR). Serbske šulske towarstwo je wčera prěni delnjołužiski internetny poskitk za dźěći online stajiło. Su to serbskorěčne materialije a ideje za praktiske dźěło kubłarkow z chowancami dźěćacych dnjowych přebywanišćow. Projekt orientuje so na před njecyłymaj lětomaj zawjedźenym hornjoserbskim poskitku www.dyrdomdej.de. „Internetna strona www.dyrdakojstwo.de pak měri so tež na dźěći a swójby“, wuswětla předsydka Serbskeho šulskeho towarstwa Ludmila Budarjowa. Nětko su wćipni na reakciju tych, kotřiž so z prěnim poskitkom zaběraja. A chcedźa jón krok po kroku rozšěrić. Partnerka za Delnju Łužicu a za wšitkich, kiž maja prašenja abo chcedźa stronu z dalšimi idejemi wobohaćić, je Mila Zachariasowa.

Załožba za serbski lud zwoprawdźenje projekta spěchuje. Ze spěwami, powědančkami a pohibowanjom chcedźa wužiwarjow pohonjeć, delnjoserbsku rěč nałožować a so w njej dale wukmanić. Dźěćom, staršim, kubłarkam a kubłarjam kaž tež dźědam a wowkam pomhaja při tym Majka, Flori, Lenka a Karlo – figury, kotrež po poskitku wjedu.

nowostki LND