To a tamne (04.10.24)

Freitag, 04. Oktober 2024 geschrieben von:

Z kapsnym nožom, z kotrymž sej hewak jabłuko přihotuje, je chirurg w jendźelskim Brightonje operował. Lěkar bě hrudźno pacientki z nožom wočinił, sćelak BBC tele dny rozprawješe. Chorownja zwurazni, zo bě to nuzowy pad, dokelž njeje chirurg w chwatku sterilny skalpel namakał. Dale zamołwići měnja, zo njeje tajke jednanje lěkarja z wašnjom. Pacientka pak je operaciju derje přetrała. Policija pad pak přiwšěm přepytuje, dokelž je tam prawdźepodobnje wjele njedostatkow w zwisku z lěkowanjom.

Dokelž bě šofer busa jězdźidło strašnje wodźił a samo do wodźaceje planki jěł, su sobujěducy ze strachom nuzowe čisło narunanskeho busoweho wobchada za­zwonili. Přichwatani policisća su šofera potom w Dessau kontrolowali. Kaž so wukopa, měješe 43lětny 1,6 promilow alkohola w kreji.

Bamž prosy wo wodaće

Mittwoch, 02. Oktober 2024 geschrieben von:

Rom (dpa/SN). Bamž Franciskus je na pokutnej swjatočnosći za hrěchi a přeńdźenja zastupnikow katolskeje cyrkwje wo wodaće prosył. Nawoda něhdźe 1,4 miliardow katolikow rjekny na pokutnej liturgiji w katedrali swj. Pětra w Romje, zo měła cyrkej za swoje přeńdźenja pokućić, chcyła-li sej mjez wěriwymi zaso dowěru zdobyć. W srjedźišću steješe při tym wobchadźenje ze splažnym znjewužiwanjom. Trěbne je, tak bamž, hrěchi cyrkwje a jich zastupnikow jasnje pomjenować.

Schneider wabi za wuchod

Berlin (dpa/SN). Społnomócnjeny zwjazkoweho knježerstwa za naležnosće wuchodneje Němskeje Carsten Schneider, je sej wěsty, zo maja młodostni na wuchodźe Němskeje dobre perspektiwy w swojej domiznje. Wón młodym ludźom radźi, „šansy před swójskimi durjemi wužiwać“. Mjeztym je tež na wuchodźe derje płaćenych městnow. Nichtó njetrjeba wjace do zapada hić.“ Wón reagowaše na nowe ličby statistikarjow, po kotrychž dale wjele młodostnych do zapada woteńdźe.

Klimowa debata rozdźělna

Claudia Sheinbaum je prěnja prezidentka Mexika. 62lětnu fyzikarku a klimowu fachowču su wčera w stolicy spřisahali. Bjezpo­srědnje po tym je lěwicarska politikarka swój 100 dypkow wopřijacy program předstajiła. Sheinbaum chce socialny system ­wutwarić a na změnu klimy reagować. Zastupnicy indigenych ludow kraja ju žohnowachu. Foto: dpa/Francisco Canedo

Dierks: Njejsmy njepřećeljo

Mittwoch, 02. Oktober 2024 geschrieben von:
Drježdźany (dpa/SN). Nowy Sakski krajny sejm je so wčera konstituował a nimo jednaćelskeho porjada tež prěnje personalne rozsudy zwoprawdźił. Politikar CDU Alexander Dierks přichodnych pjeć lět krajny sejm jako prezident nawjeduje. Wón dósta 97 z 119 móžnych hłosow. Dierks je ze 37 lětami najmłódši prezident krajneho sejma. W swojej prěnjej narěči Dierks rjekny, zo je krajny sejm hrajnišćo politiskich debatow a wšelakich měnjenjow. „Smy konkurenća a w raznych debatach tež raz přećiwnicy. Njejsmy pak nihdy njepřećeljo“, rjekny Dierks pod přikleskom zapósłancow. „W sejmje dyrbi demokratija dopokazać, zo je kmana, problemy a zwady rozrisać.“

Israel nadběhuje znowa Beirut

Mittwoch, 02. Oktober 2024 geschrieben von:
Tel Aviv (dpa/SN). Po iranskim raketowym nadpadźe je Israel w boju přećiwo milicy Hisbollah znowa libanonsku stolicu Beirut nadběhował. Lětadła su „teroristiske objekty w Beiruće“ bombardowali, wójsko dźensa rano zdźěli. Nadrobnosće njemjenowachu. Do toho bě Israel raznu reakciju připowědźił. Iran bě Israel wčera z mnohimi raketami nadběhował. Najwjace z nich je Israel zhromadnje z wot USA nawjedowanej zakitowanskej koaliciju wotpopadnył. Israelski ministerski prezident Benjamin Netanjahu připowědźa wjećbu.

Ruske wójsko Wugledar zdobyło

Mittwoch, 02. Oktober 2024 geschrieben von:

Kijew (dpa/SN). Ukraina je po njeoficialnych informacijach na wuchodnej fronće dlěje hač dwě lěće zakitowane hórniske město Wugledar zhubiła. Po měsacy trajacych nadběhach su ruske wojerske jednotki mjeztym zničene město w kónčinje Donjecka zdobyli, kotrež měješe do wójny 15 000 wobydlerjow. Ruscy wojerscy blogarjo wozjewjeja fota ruskich chorhojow na wjacorych twarjenjach. Tež ukrainscy wojerscy wobkedźbowarjo markěrowachu na kartach Wugledar jako wot Ruskeje kontrolowane. Wo město běchu minjeny čas zasakle wojowali.

Ukraina njeje poražku we Wugledaru dotal přiznała. Prezident Wolodymyr Zelenskyj wěnowaše so w swojim widejowym poselstwje wčera wječor ukrainskej kooperaciji z wukrajnymi brónjenskimi firmami. W Kijewje wotměwa so tuchwilu forum zakitowanskeje industrije ze zastupnikami 30 krajow a z 300 ukrainskimi a wukrajnymi předewzaćemi.

Ruske wojerske jednotki hižo měsacy na wuchodźe Ukrainy postupuja. Połoženje je so po ukrainskim nadběhu na rusku pomjeznu kónčinu wokoło Kurska w awgusće dale pohubjeńšiło.

Brach praktiskeje wědy

Mittwoch, 02. Oktober 2024 geschrieben von:
Regionalne powołanske wiki w Ralbicach běchu bjezdwěla wuběrnje organizowane. Zarjadowanje je dobra móžnosć, za swójski zawod wabić. Wosebje rjemjeslniske ­zawody spytachu z połnej paru a jara zajimawymi poskitkami, šulerjow za swoje powołanje wabić. Šulerjo wuspytachu so na mnohich polach. Zajim, jónu woprawdźe rjemjeslniske powołanje wukonjeć, pak pobrachuje. Tak to znajmjeńša na mje skutkowaše. Jako so ze zastupjerku sakskeje šule rybarstwa rozmołwjach, je so mi wujasniło, kajka wulka je dźěra wědy. Mnozy ani njewědźa, kak karp wupada, kotryž poprawom přeco wokoło hód pola wowki k wobjedu syda. Tohorunja młodostni njewědźachu, što hłowne štyri družiny žita su. To pokazuje, zo husto samo we wjesnych kónčinach na zwisku k rjemjeslniskim a ratarskim powołanjam klaca. Hdyž je hižo tak ćežko, młodostnych z wjesnych kónčin za tajke powołanja inspirěrować, kak wužadowacy hakle je, zajim pola měšćanskich młodostnych zbudźić. Liza-Marija Cyžec

Internet młode žony wobwliwuje

Mittwoch, 02. Oktober 2024 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Socialne medije žiwjenje młodych žonow wobwliwuja a poćežuja. Wo tym je spisowaćelka Sophie Passmann (30) přeswědčena. „Wašnje, kak so młode žony w žiwjenju pohibuja, njeje socialnych medijow dla hižo tak jednore kaž něhdy“, Passmann rjekny. „Žony su konserwatiwniše, na konsum orientowane a dźiwaja jara na to, kak móhli na muži atraktiwnišo skutkować a na kotre ­wašnje muskemu widej wotpowěduja. Móžne wujasnjenje tutoho zjawa móhli internetne platformy kaž Instagram a Tiktok być. „Tute algoritmy wuzběhuja w prěnim ­rjedźe šwižne, běłe, symetriske, atraktiwne a rjane žony.“ Młoda žona w bikiniju skutkuje wo wjele lěpje hač namołwa k wólbam krajneho sejma.

Tole je zjaw, kotryž so sam spřećiwja: Po wobsahu chcedźa žony w socialnych medijach wuspěšne być. Na druhim boku pak dyrbja tež atraktiwne być a so tak prezentować, zo so mužam lubja.“ Lěta 2023 je Sophie Passmann roman „Pick Me Girls“ wozjewiła. Nětko su z toho dźiwa­dłowu wersiju spisali, kotruž 17. oktobra w Berlinje předstaja. Wona rysuje, kak muski wid žiwjenje žonow wobwliwuje.

Taflu za Marjanu Domaškojc wotkryli

Mittwoch, 02. Oktober 2024 geschrieben von:
We wobłuku projekta „Městnosće žonow w Braniborskej“ su minjeny pjatk w Cazowje wopomnjensku taflu za Marjanu Domaškojc swjatočnje wotkryli. Mjez přitomnymi bě tež župan dr. Pětš Šurmann (2. wotprawa). Z projektom dopominaja na stawizny a skutkowanje wuznamnych žonow. Informaciske tafle tutoho razu su mjeztym po cyłej Braniborskej připrawjene. Nowu taflu w Cazowje nastorčiła je serbska dźěłowa skupina „Serbske wokno“ w Gołkojcach, kotraž je zdobom zamołwita za serbske naležnosće. Projekt „Městnosće žonow w Braniborskej“ je lěta 2010 nastał. Rada za žónsku politiki Braniborskeje jón podpěruje. Foto: Domowina/Božena Šimanec

Bórze syntetiske ćěriwa z Leuna

Mittwoch, 02. Oktober 2024 geschrieben von:

Leuna (dpa/SN). W saksko-anhaltskim Leuna nastawa po wšěm swěće najwjetša slědźenska připrawa za syntetiske ćěriwa, tak mjenowane e-fuels. Němski centrum za lětarstwo a swětnišćowe slědźenje (DLR) wukonja z tutej připrawu pioněrske dźěło, rjekny zwjazkowy minister za wobchad Volker Wissing (FDP) při symboliskim prěnim zarywje. „Dopóznaća, kotrež tule zdobudźemy, tomu přinošuja, zo so swojim klimowym zaměram zbližimy.“ Nowy zawod w měsće Leuna k tomu přinošuje, nowe ćěriwa wuwiwać a wobstejace technologije polěpšić.

Wosebje w lětarstwje chcedźa z produkciju nowych z ekomilinu produkowanych ćěriwow wustork wuhlikoweho dioksyda znižić. Nimo toho chcedźa docpěć, zo njenastawaja při spalenju ćěriwa wjace proch a sazy. Technologiska platforma ma wob lěto 2 500 tonow ćěriwa produkować. „Tule dźe wo ćěriwa přichoda a wosebje wo směrodajne technolo­gije“, rjekny jednaćel zawoda Infraleuna Christoph Günther. Zwjazk projekt z 130 milionami eurow spěchuje. Wot lěta 2028 chcedźa slědźenskemu projektej dalše srědki přewostajić.

Neuheiten LND