Nałožk naročnje pokazać

Montag, 17. September 2018 geschrieben von:

Nowy program „Naša Hanka w’ wěncu steji“, kotryž wobsahuje prapremjeru „Dumpańca“, chce Serbski ludowy ansambl 29. septembra prěni raz předstajić. Bosćan Nawka je so z choreografom Jánom Kozelnickim rozmołwjał.

Knježe Kozelnický, kak sće so tematice „Dumpańca“ zbližił?

J. Kozelnický: Nałožk je mi znaty z dźěła ze Serbskim folklornym ansamblom Wudwor, hdźež skutkuju jako wuměłski nawoda. Tydźeń abo tydźenjej do kwasa rozžohnuješ so ze statusom nježenjenca. Kaž słyšach, njeje to ryzy serbska tradicija, ale pochadźa z němskeje kultury. Tajke něšto mam za dobre, za znamjo praktikowaneje integracije.

Kak sće scenu do programa zapletł?

J. Kozelnický: Dumpańca dźě steji na spočatku kwasa. Wotpowědnje pokazamy ju po uwertirje a do předstajenja wšelakorych wariacijow łužiskeho zmandźelenja. Wažne mi bě, wutworić adekwatny cyłk reje a hudźby, kotryž folkloru a tradiciju naročnje wotbłyšćuje.

Dźěl programa wobsteji z hižo znatych rejow, kotrež SLA jako wobstatk repertoira předstaji. Je Was rukopis druhich choreografow wobwliwował?

Serbstwo Łužicu zwjazuje

Dienstag, 11. September 2018 geschrieben von:

„Łužica – Europski kompetencny region za rěče narodnych mjeńšin w digitalnej dobje“ rěka hesło jedneje z cyłkownje šěsć dźěłarničkow na konferency wo strukturnej změnje we Łužicy. Z Mětom Nowakom, kiž z dr. Fabianom Jacobsom dźěłarničku pjatk w Złym Komorowje moderěruje, je Axel Arlt rěčał.

Wo čim chceće z wobdźělnikami dźěłarnički scyła diskutować?

M. Nowak: Jako moderatoraj budźemoj z nimi rozjimać, kotre wočakowanja na „kompetencny region“ maja a kotre wužadanja woni za serbsku rěč w digitalnej dobje widźa. To chcemoj zwjazać, zo bychmy wužadanja za dalše rěčne wuwiće zwěsćili. Z tym zwisuja tež – zo bychmy to zmištrowali – móžne serbske strategije a trěbne kompetency. Prašamy so, kotry wužitk móhł druhim krajam abo mjeńšinam z toho wurosć.

Što predestinuje Łužicu, zo by so z tajkim kompetencym regionom stała?

Trenujetej šěsć króć wob tydźeń

Dienstag, 11. September 2018 geschrieben von:

Wonej chodźitej do samsneje rjadownje, matej samsne swójbne mjeno, swjećitej zhromadnje narodniny a jej zwjazuje samsny hobby – přezpólne ­jěchanje. Přichodny kónc tydźenja ­wojujetej dwanaćelětnej Bobkec dwójnikaj Franciska a Felicitas ze swojimaj ponyjomaj Sweetijom a Diddlom w Hórkach wo titul najlěpšeje sakskeje jěcharki w starobnej klasy U16 w přezpólnym jěchanju. Betina Wenderothowa je so z Miłočankomaj rozmołwjała.

Prěni raz we wobłuku jěchanskeho turněra konjaceho sportoweho towarstwa Při Klóšterskej wodźe wotměja so kónc toho tydźenja sakske mišterstwa juniorow z ponyjemi. Kak stej so na wubědźowanje přihotowałoj?

Franciska: Trenujemoj ze swojimi konjemi a ponyjemi šěsć króć wob tydźeń, potajkim wšědnje nimo póndźele. To mamoj mjenujcy hudźbnu šulu. Naš ­nan z namaj dresuru a skakanje přez zadźěwki zwučuje. Minjene tydźenje smój tež direktnje w Hórkach na čarje zwučowałoj.

Nětko póńdźe runje před domjacym publikumom za waju wo titul sakskeje mišterki. Je to wosebite wužadanje?

„Kak jednore to poprawom je“

Montag, 10. September 2018 geschrieben von:

Z předsydku frakcije Zwjazka 90/Ze­lenych w zwjazkowym sejmje Katrin Göring-Eckardt je na jeje njedawnym wopyće w Budyšinje Axel Arlt rěčał.

Kak wažne su Wam štyri awtochtone narodne mjeńšiny w Němskej za Europu?

K. Göring-Eckardt: Wone su mały kosmos za něšto wulke, štož w Europje mamy. Móžemy zhromadnje žiwi być, tež hdyž smy rozdźělni a z rozdźělnymi rěčemi. Widźo w Serbskim muzeju historiske wuwiće, pytnych, zo běchu přeco zaso pospyty to znjewužiwać. Je bohatstwo, zo ludźo dwurěčnje wotrostuja, zo woni swójsku tradiciju a kulturu pěstuja.

Što je Was wosebje zajimowało?

K. Göring-Eckardt: Sym so často za pěstowarnjemi a šulemi wobhonjała, za dźiwadłom. Jako zwjazkowa politikarka znaju prašenje, kak so scyła što spěchuje. Bohatstwo serbskeje kultury a rěče mamy zachować a ludźom za to dźakowni być, zo jej dale dawaja. A zo tež młodźi ludźo so nětko rozsudźeja wjace k tomu přinošować. Měli sej wuwědomić, zo nas tajke prócowanja wobohaćeja.

Mjeńšinowa rada frakcijam w zwjazkowym sejmje poruča, powołać rěčnika za naležnosće mjeńšin. Štó je to pola Was?

Na twarstwje so wjele změniło

Donnerstag, 30. August 2018 geschrieben von:

Twarski zawod Šćěpana Deja z Radworja zhladuje tele dny na 20lětne wob­staće. Bianka Šeferowa je so z přede­wzaćelom wo wužadanjach a dobrotach samostatnosće rozmołwjała.

Čehodla sće so zesamostatnił?

Š. Dej: Znaty bě twarsku firmu wote­wrěł a pytaše dalšeho, kiž chcył z nim hromadźe dźěłać. Dźesać lět smój zhromadnje twarske nadawki wukonjałoj, doniž­ wón hinašich zamołwitosćow dla předewzaće njewopušći. Tak je přistajeny jeho městno přewzał. Firmu smój před 20 lětami we woprawdźe jara ćežkim času­ załožiłoj. Wot toho časa je so mnoho změniło. Prěnje lěta dźěłachmoj jenož w Drježdźanach. Hakle minjene lěta a nětko mamoj nadawki w bjezposrědnjej bliskosći.

Kajke nadawki to su a kotre su Wam wose­bje w pomjatku?

Š. Dej: Twarimoj cyłe domy, wot zakład­neho kamjenja hač k wutwarej. Zapo­čałoj smój w suchotwarje. Jedne z najrjeńšich nadawkow bě, wuhotować cyrkej Našeje knjenje w Drježdźanach. Dalšej zajimawej twarnišći běštej Zeleny wjelb Drježdźanskeho hrodu a Muzejowa kupa w Berlinje. Tam dóstachmoj wose­bite twarske dźěła jako podpředewzaćelej.

Rjane, ale tež struchłe podawki

Montag, 27. August 2018 geschrieben von:

Tele dny je prěni zwjazk dopomnjenkow spisowaćela Benedikta Dyrlicha „Doma we wućekach“ wušoł. Bosćan Nawka je so z awtorom rozmołwjał.

Knježe Dyrlicho, čehodla je runje nětko

prawy wokomik, memoiry wozjewić?

B. Dyrlich: Hač je to prawy wokomik, njewěm. Sym pak swědk časa, kiž je na swoje wašnje pod poměrami diktatury a demokratije swoje žiwjenje měł, ze a za Serbow tworił a dźěłał a při tym wjele nazhonił. Spomnjeća móhli snadź pomhać sobu wuswětlić čwaki našich stawiznow, mnohich jeje akterow, wězo z mojeho wida. A čłowjek so tež młódši njestanje. Nětko mam hišće duchowne a ćělne mocy, zo móžu w njeličomnych listach, zapiskach a aktach ryć, kiž doma mam abo kotrež chowaja so w archiwach w Budyšinje a Berlinje. A mam móc, je we wujimkach zestajeć a redigować.

Kak sće teksty wuzwolił? A kelko časa sće za to nałožował?

Wubědźować so w třoch disciplinach

Freitag, 24. August 2018 geschrieben von:

Jutře a njedźelu startuje na mjeztym 30. triatlonje KnappenMan při Třižonjanskim jězoru pola Łaza dohromady 1 189 triatletow z tu- a wukraja, mjez nimi někotři Serbja. Sportowcy wubědźuja so w płuwanju, kolesowanju a běhanju na pjeć wšelakich distancach. Z jednaćelku sportoweho zwjazka Łužiska jězorina z.t. Mareiku Jokusch je so Bernadet Langec rozmołwjała.

Triatlon je lětsa 30. raz. Kotre nowosće maće spřihotowane?

M. Jokusch: Z wotpohladom budźe wubědźowanje tajke kaž tež hižo loni. Wotběhi, čary a hišće dalše wosebitostki su mjeztym etablěrowane. Tohodla telko njezměnimy. Nowinku pak přiwšěm mamy, a to tak mjenowany triatlon za wšitkich. Sobu činić smě kóždy, kiž chce so w triatlonje raz wuspytać – w płuwanju na 300 m, kolesowanju na 20 km a běhanju na 3 km.

KnappenMan organizować je wšak z wulkimi wužadanjemi zwjazane. Kotre to su?

Znaty, ale nic we wědomju ludźi

Donnerstag, 23. August 2018 geschrieben von:

Korla Bohuwěr Šěca (1858–1938) bě serbski wučer w Rachlowje a jedyn z najwuznamnišich hornjołužiskich přirodospytnikow swojeho časa. Składnostnje jeho 80. posmjertnin Šěcu nětko počesća. Na wosebitym zarjadowanju chcedźa tež wopomnjensku taflu připrawić. Bosćan Nawka je so z dr. Ludwigom Elu, jednym z hłownych organizatorow počesćenja, rozmołwjał.

Knježe Ela, što maće planowane?

L. Ela: Sobotu w 14 hodź. wotkryjemy w Rachlowje pod Čornobohom při ně­hdyšej šuli taflu na błudźenku. Na zarjadowanju porěči prof. dr. dr. hc. Bernhard Klausnitzer z Drježdźan. Wón słuša k najwuznamnišim entomologam našeho časa a chce nam jakny zarys žiwjenskeho skutka Šěcy podać. Zdobom je Klausnitzer hłowny awtor brošurki, kotruž smy składnostnje počesćenja zdźěłali. Nimo toho zaspěwa chór Budyšin a hudźi pozawnowy chór Bukečanskeje wosady. W sydarni wohnjoweje wobory pokazamy sobotu tež mólby Włodźiměra Šěcy. Wobrazy su wšitke w priwatnym wobsydstwje a tuž skerje zrědka na jednym městnje widźeć. Wječor wotměje wohnjowa wobora wjesny swjedźeń.

Fantaziju dźěći a młodostnych budźić

Dienstag, 21. August 2018 geschrieben von:

W Budyskim Serbskim muzeju su wotnět­ka widźeć skulptury wuměłče Reginy Herrmann. Milenka Rječcyna je so­ ze zamołwitej za zjawnostne a medijo­pedagogiske dźěło muzeja Móni­ku Ošikowej rozmołwjała.

Wustajeńca „Dźěl wote mnje – Skulptury a klanki Reginy Herrmann“ traje njecyłej měsacaj. Je to dosć krótki čas. Změjeće přiwšěm program za dźěći a młodostnych?

M. Ošikowa: Haj, smy tajki přihoto­wali. Wuměłča zaběra so nimo zwo­braz­njenja žónskich bohowkow wosebje z łužiskimi mytiskimi postawami. Tež hdyž naši šulerjo praja, zo wšitke serbske bajko­we a bajowe postawy hižo znaja, móžu rjec, zo tomu zawěsće tak njeje. Runje postawy z Delnjeje a srjedźneje Łuži­cy njejsu pola nas jara znate. To skići składnosć, za čiłu a zdźěla nowu zaběru ze serbskimi bajkami a powěsćemi.

Kak sej to předstajiće?

Potrjeba wody zaručena

Montag, 20. August 2018 geschrieben von:

Zdźěrjanska wodarnja swoju syć pitneje wody tuchwilu wobšěrnje ponowja. Hač so ponowjenje kaž tež wobstajna suchota na zastaranje z pitnej wodu wuskutkujetej, wo tym je so Heinz Noack z produkciskim nawodu wodarnje ­Willfriedom Warechom rozmołwjał.

Knježe Warecho, kajki je tuchwilny staw wokoło twarskich dźěłow?

W. Warech: Někotre wotrězki wodowoda kaž tež techniske připrawy ponowić bě trěbne, dokelž běchu wone dodźeržane. Na prěnim wotrězku mjez Zdźěrju a Křiwej Boršću su dźěła mjeztym wotzamknjene. Dobra zhromadnosć sobudźěłaćerjow zaměroweho zwjazka za pitnu wodu, twarskeho zawoda Steinle Bau a planowanskeho běrowa je zaručiła, zo bě zastaranje wobydlerjow z wodu bjez přetorhnjenja zaručene. Woni takrjec wot twarskich dźěłow scyła ničo pytnyli njejsu. Nětko hotujemy so na přichodny, 5,6 kilometrow dołhi wotrězk wodowoda wot Křiweje Boršće hač k připrawje zběrnikow w Słonej Boršći.

Kak je zastaranje z wodu při tuchwilnych temperaturach a při suchoće zaručene?

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND