Wopominanje holocausta 80 lět po wuswobodźenju zaničowanskeho lěhwa

Oświęcim (dpa/SN). 80 lět po wuswobodźenju zaničowanskeho lěhwa Ausch­witz su tam dźensa delegacije z 55 krajow miliony woporow holocausta wopominali. Na swjatočnosći wobdźělichu so statnicy a knježerstwowi šefojo ze wšeho swěta. W srjedźišću stejachu přežiwjeni mordarskeje mašinerije němskich na­cionalsocialistow: Něhdźe 50 bywšich jatych bě přeprošenych.

Bywše koncentraciske lěhwo Ausch­witz-Birkenau je symbol holocausta a grawoćiwosće nacionalsocializma. Něhdźe 1,1 milion ludźi bu w lěhwje zamordowany, najwjace z nich běchu ­Židźa. Dnja 27. januara 1945 docpěchu sowjetscy wojacy lěhwo we wot Wehrmachty wobsadźenej Pólskej a wuswobodźichu něhdźe 7 500 přežiwjenych.

Dopominaće so hišće, zo je UNESCO połobskemu dołej w Drježdźanach status jako swětowe herbstwo sćazała? Přičina běše twar mosta při lěsnym hrodźiku. Zo je rozsud UNESCO sakskej stolicy relewantnje zeškodźał, nichtó njetwjerdźi. Naše swjedźenje a nałožki resp. wobrjady su wuraz serbskeho žiwjenja, kaž Bjarnat Cyž pjatk na posedźenju zwjazkoweho předsydstwa Domowiny wobkrući. Tohodla je derje, zo su na lisćinje imaterielneho kulturneho herbstwa Němskeje zapisane. Hač, hdy a kak požadanje wo městno na lisćinje ­dale sćěhuje, pak njech so najprjedy woměrje dodiskutuje, to ma Jan Bělk cyle prawje. Zawěsće so jenož Damian Dyrlich nje­praša, hač dyrbjeli swoje nałožki „přiměrić“, zo bychu na wonu lisćinu dóšli a što to nam přinjese. Abo je jenož prašenje, kak wjerški našeho žiwjenja wušiknišo „předamy“? Wo tym měli wěcownišo a měrnišo diskutować hač něhdy komunalni a krajni politikarjo wo Drježdźanskim swětowym herbstwje. Marcel Brauman

Sławny British Museum w Londonje wostanje po nadpadźe bywšeho sobudźěłaćerja z wulkeho dźěla zawrjeny. Hdy budźe dom zjawnosći zaso přistupny, njemóžeše rěčnik muzeja medijam hišće rjec. Sobotu běchu zdźělili, zo je so bywši technikar do muzeja zadobył a tam wjacore systemy wotšaltował. Policija wobkrući, zo su wěstotne a digitalne syće muzeja wobškodźene. Technikarja su zajeli.

Na wotpadkowu deponiju je rjedźerka w Italskej staru matracu dowjezła, w kotrejž so pjenjezy a debjenki w hódnoće 50 000 eurow chowachu. Rentnarka bě tam pjenjezy, swójbne debjenki a kreditne karty za špatne časy składowała. Zo bě matraca preč, žona hakle někotre hodźiny pozdźišo zwěsći. Zhromadnje z policiju a dźowku dojědźechu na deponiju, hdźež matracu po něšto času namakachu: Pjenjezy, debjenki a karty tam hišće běchu.

Spěšnje roznjese so wutoru rano powěsć, zo je daloko znaty Konječan Jan Šołta w kruhu swójbnych w Drježdźanskej chorowni zemrěł. Wón bu 83 lět a bě čas ­žiwjenja z ratarstwom, pčołarstwom a serbskim spěwom zwjazany.

9. hodownika 1941 narodźi so Jan Šołta serbskej ratarskej swójbje w Salowje. Nan bě we wójnje padnył a tak je so njeboćički hižo za šulski čas z ratarskim dźěłom ze­znajomił. 16 hektarow wulke swójbne ­ratarstwo dźě měješe wobhospodarjene być. Po wopyće šulow w Koćinje a Kulowje da so wón we Wojerecach na ratarskej šuli wukubłać a dźěłaše w domjacym ratarstwje. Jako pak nuzowachu mać 1959 do prodrustwa, so Jan z ćežkej wutrobu ratarskeho dźěła wzda. Na to zasłužeše sej swój wšědny chlěb we Wojerowskej twarskej uniji, po překubłanju jako powołanski šofer. Po słužbje we wójsku dźěłaše wón w Salowskej cyhelnicy hač do jeje zawrjenja 1970. Přechodnje dźěše Jan ­Šołta do lěsnistwa a přińdźe po tym do Ralbičanskeje prodrustwoweje zamkarnje a pozdźišo do zamkarnje Ralbičanskeje kormjernje swini.