Na dwěmaj pišćelomaj koncertował
W lětušim rjedźe Budyskeho pišćeloweho lěća, kotrež so pomału nachila, hraješe minjenu srjedu Kamil Maksymilian Kulawik, kantor Katolskeje tachantskeje wosady swj. Pětra w Budyšinje, na woběmaj wulkimaj pišćelomaj simultaneho Božeho domu. Swój hodźinski program zahaji wón na staršich Kohlowych pišćelach w katolskim dźělu. Chronologisce postupujo, zahra wón najprjedy wariacije kěrluša „Moje młode žiwjenje je skónčene“ nižozemskeho pišćeloweho mištra Jana Pieterszoona Sweelincka. Wustaji so, zo je to woprawdźity paradowy kruch za dobu mjez renesansu a zažnym barokom. Wozdobnu twórbu poskići tachantski kantor cyle awtentisce. Tak pak běše tež hnydom zwisk do přichodneje stiloweje doby, a to k němskemu barokowemu mišterstwu podaty, kotrehož najpopularniši zastupjer dźě je Johann Sebastian Bach. Jeho „Toccata w C“, BWV 566a, zaklinča w zybolacym błyšću woneje wulkeje doby wuměłskeje wozdoby.
Zjězd serbskich brigadow
22. žnjenca před 75 lětami zakónči so prěni Zjězd dźěłowych brigadow Serbskeje młodźiny w Delnim Wujězdźe z wulkim swjedźenjom z 10 000 wobdźělnikami. Serbska młodźina, nawjedowana wot Jurja Brězana, demonstrowaše ze swojimi dźěłowymi brigadami.
Redakcija našeho wječornika: Marko Wjeńka
Jeho korjenje w redakciji sahaja hač do staroby šulerja, jako dźensa 62lětny Marko Wjeńka w młodźinskej redakciji skutkowaše. Po maturje pak je najprjedy w elektro-pórclinowni we Wulkej Dubrawje wuknył a so na mištra kwalifikował. W nalěću 1989 nawabichu jeho do „Noweje doby“ a tam „wichor politiskeho přewróta“ dožiwješe, kaž wo wonym času praji. Něšto měsacow do němskeje jednoty 1990 je so na dalekubłanje na Hohenheimskej uniwersiće w Stuttgarće podał. Z wulkim elanom so wróćiwši zwěsći, zo su „stare struktury w Budyšinje krute byli“. Tohodla je rady poskitk Serbskeho ludoweho ansambla přiwzał, hdźež wjacore lěta jako disponent dźěłaše.
Wjeršk běše folklorny festiwal 1996 w USA. Cyły čas skićeše Markej Wjeńce šansu, wjele po puću być, sej nowy swět na zapadźe Němskeje wotkrywać a wězo rjane turneje organizować a přewodźeć.
„Drastiwal“ by Šwjelu zawěsće zawjeselił
Hinak hač w Sakskej w Braniborskej lěćne prózdniny hišće nimo njejsu. To pak za Domizniski muzej w Dešnje wulki rozdźěl njeje. Zaměrnje hotuja so tam na wjerškaj spočatk septembra.
Dešno (SN/at). Přewšo napinacy bě minjeny kónc tydźenja za sobudźěłaćerki a sobudźěłaćerjow Domizniskeho muzeja Dešno. Wobdźělichu so na wulkim Domizniskim a drastowym swjedźenju w Bórkowach a nimo toho mějachu swójske tematiske zarjadowanje w muzeju pod hołym njebjom Stary lud zmištrować. Zo móžachu tam jenož horstku zajimcow witać, muzejownica Kathrin Šwjelina wobžarowaše.
Stary lud wabi za sebje. Štóž chce něšto wo wašnjach žiwjenja prjedawšich Słowjanow zhonić, njech sej tam dojědźe. Nětko hotuja so Dešnjanscy muzejownicy hižo na dźesaty jubilej „wotnožki“. Ta je jenož něšto stow metrow zdalena wot hłowneho twarjenja z čerwjenych cyhelow, bywšeje wjesneje šule.
Festiwal šesćiměstow zahajili
Herbstwo na zapadźe
Wuměłstwo a bjesadna busowa jězba za kóždeho
Wosrjedź Hornjeje Łužicy je sej tójšto zajimcow kónc tydźenja regionalnu wuměłstwowu scenu z busom wuměłstwa wotkryło. Lětsa běše šěsć kedźbyhódnych městnow swoje durje za wuměłstwo a kulturu šěroko wotwěrało.
Budyšin (SN/HaJ). Budyska galerija Budissin je wustajeńcu načasneho tworjaceho wuměłstwa a filmow spřistupniła. Sotrownje w Małym Wjelkowje přeprosychu wopytowarjow do wosebiteho ambienta něhdyšeho chóroweho domu Ochranowskeje bratrowskeje wosady. Knježi dom ze swojej konsumowej galeriju w Zarěču zeznawachu pasažěrojo busa wuměłstwa jako priwatnu iniciatiwu. W Njeswačidle čakaše na nich barokny hród z hrodowym parkom. Jězba wjedźeše dale k Elektropórclinowemu muzeju Margarećina hěta we Wulkej Dubrawje. Poslednja stacija bě Dom tysac hatow w Stróži, informatiwny wopytowarski centrum biosferoweho rezerwata.
Dospołnje nowe nazhonjenja
Być aktiwiny dźěl folklorneho festiwala „Łužica“, je pola Bernadety Ričloweje trajny zaćišć zawostajiło. „Martina Nowakowa je mje narěčała, hač nochcyła z njej zhromadnje skupinu přewodźeć“, Chróšćanka Bernadet Ričlowa njedawno powěda. Martina Nowakowa je nadawk hižo wospjet wukonjała, Bernadet Ričlowa pak prěni króć. „Dyrbiš so dospołnje na druheho přewodźerja skupiny spušćeć móc. Wědźo, zo to pola naju funguje, smój so zwólniwej wuprajiłoj.“ Tak stej skupinu „HEBE“ z Estiskeje přewodźałoj. Poprawom měještej přewod wjetšeje hudźbneje skupiny planowanej. Někotři hudźbnicy pak běchu schorjeli. Tuž mějachu improwizowany cyłk, z instrumentami kontrabas, čertowka, akordeon a gitara. Zdobom su wužiwali někotre digitalizowane spěwy. „Rejowarjo a rejowarki kaž tež hudźbnicy běchu přewšo disciplinowani. Tuž njemějachmoj z nimi někajke starosće. Pomhało je tež, zo rěčeše jedna wučerka jara derje němsce.“ Powšitkowna komunikacija na festiwalu pak běše jendźelskorěčna.
„Dołho wjac tam njeběch...“
Berlinska grafikarka a molerka Ingeborg Voss a Łužica
„Wustajeńca w Serbskim muzeju njeby špatna była, přiwšěm dołho wjac tam njeběch. A stare rysowanki nochcyła tak rady wustajeć, wšako njeby to cyłu wustajeńcu wučiniło. Dyrbjała hišće něšto druheho k tomu dać. Najlubšo by mi było, by-li wona cyle jednorje někotre łopjena kupiła, potom bych wědźała, zo su wone derje zaměstnjene. Praj knjenje prošu, zo by mi napisała, hdy by so wustajeńca hodźała, kak wulka je rumnosć, kotraž je dispoziciji. Runje mi do myslow přińdźe, zo by so wustajeńca z Łužicy jara derje z dźěłami ze Słowakskeje hromadźe hodźała, abo z Pólskeje. To mam cyłu hromadu...“
Z mobilnymi jewišćemi k šěsć kulturnišćam
„Wuměłstwo kóždemu spřistupnić a kulturnu bohatosć regiona prezentować“ je nadal zaměr projekta Šlesko-hornjołužiskeho muzejoweho zwjazka a Załožby za wuměłstwo a kulturu w Hornjej Łužicy „Wuměłstwowy bus“. Lětuša čara wopřijima šěsć stacijow, hdźež wuhotuja na přikład koncerty, sceniske a filmiske předstajenja.
Zhorjelc (SN/bn). Po třoch linijach pojědu zajutřišim, sobotu, a njedźelu busy w hodźinskim rytmusu z Budyšina přez Mały Wjelkow, Zarěč, Njeswačidło a Wulku Dubrawu do Stróže a wróćo. Dohromady dźewjeć hudźbnikam resp. skupinam budu jězdźidła takrjec z mobilnym jewišćom. Mjez druhim koncertuja Arne Maiwald, Benedikt ter Braak, Romy Räubertochter a duwje Konjen kaž tež Vlad & Ivan na přikład z tangom, jazzom, soulom a countryjom. Jězbny plan je tak koncipowany, zo móža sej pasažěrojo wšitkich wuměłcow naposkać a poskitki jednotliwych stacijow přiwšěm wužiwać.
