Pawoł Kmjeć

Montag, 25. April 2016 geschrieben von:
K našim wuznamnym kulturnikam słuša lajski dźiwadźelnik, režiser, awtor, składnostny basnik a wučer Pawoł Kmjeć z Chrósćic, kiž by 19. apryla stoćiny swjećił, njeby-li 14. meje 1990 zemrěł. Narodźił bě so wón małoratarskej swójbje w Chrósćicach. Hižo jako młodźenc wěnowaše so serbskemu lajskemu dźiwadźelenju. Dale w Praze studować jemu nacije zakazachu a po lěće 1945 jemu tole strowotny staw hižo njedowoli. Sta so tuž z wučerjom serbšćiny. 1945 je Chróšćanskich dźiwadźelnikow zaso zhromadźił a so z nimi hižo­ nazymu jako režiser a sobuhrajer wo prěnje powójnske serbske předstajenja starał. Lěta 1956 je Pawoł Kmjeć ze swojimi hrajerjemi činohru Ćišinskeho „Na hrodźišću“ inscenował a sam sobu hrał. Wo wosudźe Rachlowskeje roboćanskeje holcy Hańže Hernaštec, kotraž bu 1769 jako wopor feudalneje justicy we Wojerecach na šćěpowcu spalena, bě hru spisał a 1960 ju wuspěšnje inscenowaše. Dohromady je wón z Chróšćanskimi hrajerjemi 36 kruchow přewažnje nabožneje tematiki nastudował a wjace hač sto razow předstajał. Manfred Laduš

Serbske drohoćinki čo. 9

Freitag, 22. April 2016 geschrieben von:

Choćebuz (KF/SN). Wotnožka za delnjoserbske slědźenje Serbskeho instituta je srjedu w Choćebuskim měšćanskim muzeju něhdźe třitřeći zajimcam nowy a mjeztym hižo dźewjaty zešiwk z rjadu „Serbske drogotki“ předstajiła. Titul němskorěčneje publikacije rěka „Wokrjes Sprjewja-Nysa a jeho serbske kulturne stawizny. Stary wokrjes Choćebuz“. Awtorojo 276stronskeho zešiwka su sobudźěłaćerjo serbskeho slědźenišća slawistka Katja Atanasowa, historikar dr. Pětš Šurman­ a dr. inženjer Alfred Roggan. Wudała je publikaciju Martina Nowakojc ze Serbskeho muzeja w Choćebuzu.

Farar Herbert Nowak

Freitag, 22. April 2016 geschrieben von:
Mnozy Serbja spominaja jutře na spisowaćela, wuběrneho znajerja delnjoserbšćiny a čestneho maśicarja fararja Herberta Nowaka, kotryž bě so před sto lětami w Gołynku pola Choćebuza swójbje serbskeho wučerja narodźił. Cyrkwinska wyšnosć serbskemu duchownemu farske městno mjez Delnimi Serbami zapowě. Wón dyrbješe daloko wotsaleny wot domizny skutkować. Župny sekretar Domowiny Herbert Funka, z kotrymž zwosta čas žiwjenja wusko spřećeleny, pak jemu zmóžni, delnjoserbske kemše na župnych zjězdach swjećić. Farar Nowak je tež 1952 hornjoserbskich wučerjow za Choćebusku serbsku wyšu šulu w delnjoserbšćinje kubłał. Za njesprócniwe dźěło za serbski lud přepoda jemu braniborski ministerski prezident dr. Manfred Stolpe 1997 Myto Ćišinskeho. Zeznach fararja Nowaka na serbskich cyrkwinskich dnjach a na zetkanjach Maćicy Serbskeje. W mojej bibliotece steja knihi z jeho pjera kaž „Moje pocynki a njepocynki“, „Mjadwjeź w Lubosćańskej goli“, „Powědamy dolnoserbski“ a „Dolnoserbske prjatkowanja“. 6. apryla 2011 wón zemrě. Manfred Laduš

Wo knihach a kniharni (22.04.16)

Freitag, 22. April 2016 geschrieben von:

„Składnostnje 100. narodnin Herberta Nowaka wuńdźe w juniju kniha z wuběrkom jeho tekstow“, powědach spočatk lěta reporterej mdr do mikrofona, kiž zajimowaše so za delnjoserbske nowostki 2016. A z jeho wobliča wučitach bjezradnosć: ‚Štó to jeno je?‘ Wón njeje zawěsće jenički w Hornjej Łužicy, komuž tele mjeno ničo njepraji.

Potajkim: Farar Bogumił Šwjela přeswědči młodeho Běrta a jeho staršeju, zo měł so na dobro serbstwa z fararjom stać. Tuž studowaše teologiju a słowjansku filologiju město wotpohladaneje mediciny. W poslednim studijnym lěće dósta samo stipendij, zwjazany ze zawjazkom, prócować so wo serbsku faru w Choćebuskim wokrjesu. To potom tež činješe po wójnje, w cyłku šěsć króć – a ničo. Berlinsko-Braniborska cyrkej pósła Nowaka 1946 do Pěśdubow pola Eisenhüttenstadta a 1963 do drje delnjołužiskeho, ale tohorunja němskeho Drjowka, hdźež 2011 zemrě.

Hižo loni bě serbski wječor pod hesłom „Sagenhaftes aus der Lausitz“ we wobłuku Wojerowskich hudźbnych dnjow wuspěšny, a tež pokročowanje wčera na tamnišim hrodźe pokaza, zo so nowy koncept organizatorki Carmen Hoffmann wudani.

Wojerecy (DGe/SN). Zwjetša serbsku a čěsku hudźbu, zwjazanu z łužiskimi powěsćemi, su tak derje zestajeli, zo móžeše připosłuchar swójski wosobinski poćah k tomu wuwić. Wiolonistka Annette Thieme a pianistka Christine Hesse hudźeštej tak intensiwnje a perfektnje na wysokim wuměłskim niwowje, zo dožiwi publikum wosebitosće jednolitiwych komponistow. Wo tym swědčeše hižo prěni ekscelentnje interpretowany kruch wječora, „Słowjanska reja“ čo. 6 Antonína Dvořáka. Bě to wohnjostroj temperamenta. Swědomiće su hudźbu k wot Ines Hommann přednjesenym powěsćam wubrali. Tak hodźi so Jana Pawoła Nagelowa „Bórkowska“ z jeho serbskich rejow derje k podawkam wo hadźacym kralu runje tak kaž „Łazowska“ k powěsći wo młodym poriku, kotryž hakle po wokołopuću zbožo nadeńdźe. Zo je hudźba Nagela přeco něšto wosebite, to zamó duwo hosćom zbližić.

„My a Serbja smy njedźělomni“

Mittwoch, 20. April 2016 geschrieben von:

Wo politiskej dimensiji koncerta w ruskim wulkopósłanstwje

Orchestrowy koncert z prapremjeru 5. sinfonije „Stalingrad“ Hinca Roja dožiwichu wopytowarjo serbskeho kulturneho wječora w Berlinskim wulkopósłanstwje Ruskeje federacije. Komponist bě w Druhej swětowej wójnje w ameriskej a ruskej wójnskej jatbje. Twórbu je w bitwje wo Stalingrad padnjenym wojakam wěnował. Ruski wulkopósłanc Wladimir M. Grinin skedźbni w powitanju na wosebity wuznam­ teleje bitwy, kotraž słuša k najwjetšim čłowjeskich stawiznow. 700 000 wojakow tam swoje žiwjenje přisadźi. Cordula Ratajczakowa je so z Wladimirom M. Grininom rozmołwjała.

Kak je so Wam koncert lubił?

W. Grinin: Jara derje. Wšitke twórby, kotrež su tule předstajili, běchu sprěnja, hladajo na charakter, wulkotne. A kak su woni hudźili, je wulki zaćišć we mni zawostajiło. Orchester je fantastiski.

Hłownje literaturu sobu spěchować

Mittwoch, 20. April 2016 geschrieben von:

Budyšin (ML/SN). Bywšeho direktora Serbskeho instituta prof. dr. Dietricha Šołtu wuzwolichu čłonojo sekcije literatura a wuměłstwo Maćicy Serbskeje wčera popołdnju jednohłósnje za noweho předsydu. Jurij Łušćanski bě nawodnistwo sekcije złožił, dokelž je nowy předsyda Maćicy. Čłonojo přihłosowachu prof. Šołće, zo měła so sekcija sobu na podpěru LND a Smolerjec kniharnje při spěchowanju serbskeje literatury koncentrować. 24. meje chcedźa so tak na knižnej premjerje biografije Jurja Brězana wobdźělić. Křesćan Krawc pokaza na wuznam, serbsku literaturu tež w němskej rěči wudać. Pokročować chce sekcija z wopytami w ateljejach našich tworjacych wuměłcow, kaž loni pola Maje Nageloweje w Nossen. Dale namjetowaše so, organizować wuprawu do lětušeje europskeje kulturneje stolicy Wrócław a přednošk wo poćahach Serbow k tutomu šleskemu wulkoměstej.

Dobyćerka z orchestrom hudźiła

Dienstag, 19. April 2016 geschrieben von:

Wojerecy (UH/SN). Dohromady jědnaće zarjadowanjow wopřijimuja lětuše 51. Wojerowske hudźbne swjedźenske dny. „Tež po poł lětstotku dožiwja naše město wotměnjate koncerty, kotrež za kóždy słód něšto skićeja“, rjekny zawčerawšim na wotewrjenju we Łužiskej hali wyši měšćanosta Stefan Skora (CDU). Za to dźakowaše so wón wuraznje Carmen Hoffmann, kotraž hižo wjele lět program Łužiskeje hale zestaja, kaž tež wšitkim, kotřiž so za kulisami­ wo wuspěch hudźbnych poskitkow staraja. Zdobom wón wopytowarjow napominaše, so na naprašowanju w programowym zešiwku wobdźěleć, kotre přeća hodźeli so do přichodnych programow sobu zapřijeć.

Jurja Brězana počesćili

Montag, 18. April 2016 geschrieben von:

K zahajenju zarjadowanjow na česć 100tych narodnin Jurja Brězana w Krabatowym młynje w Čornym Chołmcu wotmě so tam wčera wosebite literarno-hudźbne popołdnjo.

Něhdźe 400 dźěćom z němskich šulow w Danskej staj Julia Klingnerec a Marian Bulank z NSLDź tónle tydźeń zaćišć serbskeje rěče z kruchom „Zgubjone a namakane“ posrědkowałoj. „Mějachmy jara zajimowany publikum. Rěčnje je derje fungowało, wšako móžeš w dwurěčnej hrě improwizować“, praji zastupjerka intendanta za serbske dźiwadło Madleńka Šołćic. Foto: Gabriele Suschke

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND