Sorbisch? Na klar?

Mittwoch, 05. Februar 2025 geschrieben von:
„Sorbisch? Na klar!“ abo „Sorben raus!“? Je jenož prašenje časa, zo tež mje atakuja, hdyž so w busu ze susodku abo w kupnicy z předawarku serbsce rozmołwjam. Nastanje prašenje, što prócowanja wo widźomnu serbskosć wunjesu. Haj, informacije Christiana Schäfera wčera w Nowoslicach su mje wostrózbnili – a potom tola zaso nic. Wobhladam-li sej w telewizy ­diskusije a powěsće wo posedźenjach, w kotrychž so politikarjo, kotřiž chcedźa naš kraj nawjedować, bjez kóždeje přistojnosće a respekta słowa jimaja, so hižo njedźiwam. Kóždy praji, štož mysli. A štóž je měnjenja, zo tu Serbja ničo pytać ni­maja, tón tež to wótře wupraji. Što pak serbske dźěćo začuwa, hdyž w šulskej ­jědźerni słyši: „Das ist der Tisch, der ­Sorben hasst.“ – „Sorbisch? Na klar!“ drje jemu w tym wokomiku njepomha. Słowa ranja. Móžemy so zjawej prawicarskeho ekstremizma hišće dowobarać? Za prewenciju njeje nihdy zahe dosć. Weronika Žurowa

Jubilejny zapust najwjetši był

Mittwoch, 05. Februar 2025 geschrieben von:
Na wšěch 127 porow je so minjeny kónc tydźenja w błótowskej Nowej Niwje (Neu Zauche) na jubilejny 150. zapust zhromadźiło. Cyłu hodźinu traješe, doniž njeběchu so posledni na obligatoriske skupinske foto na hoberskich róštach zesydali. Z wobrazom zdobom dokumentuja, zo je Zapust w Nowej Niwje najwjetši po wšěch Błótach. Mjez wobdźělnikami běchu tež drastowe towarstwa susodnych wsow a bywši woby­dlerjo, kotřiž běchu jeno zapusta dla z Hamburga, Berlina a samo ze Šwicarskeje domoj přijěli. Slědowaše přećah po wsy. Dołheho swjedźenskeho ćaha dla trjebachu lětsa dwě dujerskej kapale. Swjedźeń skónči so z rejemi w hosćencu. Foto: Peter Becker

Trmp jr. hońtwy dla kritizowany

Mittwoch, 05. Februar 2025 geschrieben von:

Venedig (dpa/SN). Syn ameriskeho prezidenta Donald Trump jr. ma mjerzanje hońtwjerskeho wulěta njedaloko Venediga dla. 47lětny je na swojim wopyće w sewjernej italskej kónčinje kónc minjeneho lěta ilegalnje na škitane dźiwje ptački ­třělał. Škitarjo přirody žadaja sej nětko wot prawicarskeje ministerskeje prezidentki Georgije Meloni, Američana na­jebać toho mócneho nana pochłostać.

We wideju je widźeć, kak syn prezi­denta we wojerskej drasće wosrjedź třělenych ptačkow hordźe wo hońtwje rozprawja. Na zemi leža mortwje ptački kaž dźiwje husy, kački a pocpule jako hońtwjerske trofeje. Mjez morjenymi zwěrjatami je přewšo rědka oranžojta husyca. Lěwicarska opozicija chce Trumpa jr. nětko wobskoržić. Měšćanski radźićel Zelenych Andrea Zanoni rjekny hladajo na wopyt z USA: „Woni njemóža so tu kaž wulcy knjezojo wupěrać.“ Scena je w kónčinje Valle Pirimpie nastała, kotraž ma wosebity škitny status EU. Wukrajnikam je hońtwa w tutej kónčinje zakazana. Opozicija žada sej w tym zwisku tež stejišćo italskeho ministra za wobswět, kiž bě hońtwje w tutej kónčinje přizwolił.

To a tamne (05.02.25)

Mittwoch, 05. Februar 2025 geschrieben von:

Hač do grjekskeje stolicy Athena su wuskutki zemjerženja we wokolinje grjekskeje dowoloweje kupy Santorini pytnyć. Wobydlerjo wčera popołdnju wo střa­senjach rozprawjachu, kotrež mějachu swoje wuchadźišćo w 230 kilometrow zdalenej mórskej kónčinje. Najmócniše rženje ze sylnosću „5“ slědźerjow w jich wěsćenju posylnja, zo připowědźa so wulke zemjerženje.

Nimale 20 000 wohroženych zwěrjatow wuchowali su policisća we wjacore tydźenje trajacej akciji přećiwo pašowarjam dźiwich zwěrjatow. Při tym su we 138 krajach a regionach 365 podhladnych zajeli. Zwěrjata dowjezechu do škitnych centrumow, doniž někotre ­zaso do jich domizny njedowjezu. Po informacijach Interpol su wjace hač 12 000 ptačkow, 5 000 nopawow a 18 wulkich dźiwich kóčkow wuswobodźili.

Žane zadołženje brónjow dla

Dienstag, 04. Februar 2025 geschrieben von:

Brüssel (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je na zetkanju wodźacych ­zastupnikow EU w Brüsselu potwjerdźił, zo zhromadne europske zadołženje na dobro inwesticijow do brónjenja wot­pokazuje. Tajka perspektiwa njeje předstajomna, rjekny Scholz po wuradźowanjach. Wón poćahowaše so na rozmyslowanja, hornje mjezy zadołženja statow zběhnyć, zo móhli so kraje lěpje na wohroženja ze stron Ruskeje přihotować.

Demonstracije dale traja

Berlin (dpa/SN). Organizatorojo demonstracijow přećiwo prawicarskemu ekstremizmej chcedźa po masowych protestach minjenych dnjow dale ćišć na politiku wukonjeć. „Protestna žołma hač k wólbam zwjazkoweho sejma dale traje“, rjekny Christoph Bautz wot akciskeho zwjazka Campact nowinarjam. „Nadźijamy so, zo ludźo hišće raz to tym rozmysluja, hač chcedźa woprawdźe AfD wolić“, tak Bautz. Unija bě z wobzamknjenjom wo migraciji protesty zbudźiła.

Gauland z hotela wupokazany

Syły wobydlerjow woblubowaneje grjekskeje dowoloweje kupy Santorini wopušćeja tuchwilu swoju domiznu – kaž tuta mać ze swojej dźowku –, zo bychu so z łódźemi na kruty kraj podali. Hižo dwanaty dźeń małe zemjerženja we wotstawku někotrych mjeńšin kupu střasu. Fachowcy su sej wěsći, zo připowědźa so na tute wašnje wulke zemjerženje. Foto: dpa/Alkis Konstantinidis

China reagujena cła USA

Dienstag, 04. Februar 2025 geschrieben von:
Peking (dpa/SN). Jako wotmołwu na wot prezidenta USA Donalda Trumpa wukazane cła na importy z Chiny je ludowa republika z přećiwnymi cłami a naprawami přećiwo předewzaćam z USA reagowała. Kaž financne ministerstwo w Pekingu zdźěli, žadaja sej přidatne cła 15 procentow na wuhlo a běžity zemski płun z USA. Za wolij, ratarske mašiny a wěste druhe jězdźidła płaći přidatne cło dźesać procentow. Nowe cła zawjedu 10. februara. Nimo toho připowědźa ­Peking kartelne přepytowanje přećiwo technologiskemu koncernej USA Google a druhim předewzaćam. Zdobom po­skićuje Peking rozmołwy. Trump bě za wšitke importy z Chiny cło dźesać procentow wukazał.

CDU hotuje sona knježerstwo

Dienstag, 04. Februar 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Hladajo na bližace so wólby Zwjazkoweho sejma je CDU „hnydomny program“ schwaliła, kotryž chcyła w padźe přewzaća knježerstwa zwoprawdźić. „Je na času, zo politika wotući, dokelž su wužadanja wulke a kóždy dźeń liči“, rěka w předsłowje programa. Jednohłósnje schwaleny program wobsahuje 15 dypkow z wólbneho programa CDU. Generalny sekretar Carsten Linnemann potwjerdźi, zo ma hnydomny program akceptancu mjez ludźimi zaso zwyšić. Ćežišći programa stej hospodarstwo a nutřkowna wěstota. Dźiwać chcedźa na to, zo „naprawy němskemu hospodarstwu tyja a derjeměću ludźi a wěstoće w kraju ­słuža“, w dokumenće rěka. CDU docpěwa we woprašowanjach 30 procentow.

FDP za dojednanje migracije dla

Dienstag, 04. Februar 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). W zwadźe wo migracisku politiku prócuje so FDP wo dojednanje z CDU/CSU a ze stronomaj bywšeje amploweje koalicije SPD a Zelenymi. Z tak mjenowanym „migraciskim aktom srjedźizny“ chcedźa liberalni wobsahi zakonja wo wobmjezowanju migracije, kiž je minjeny pjatk w Zwjazkowym sejmje zwrěšćił, do zakonja za reformu zhromadneho europskeho azyloweho systema zwjesć. Zwjazkowy sejm móhł tole na swojim poslednim posedźenju do wólbow z hłosami šěrokeje demokratiskeje srjedźizny wobzamknyć, namjetuje předsyda frakcije FDP w Zwjazkowym sejmje Christian Dürr.

Naćisk CDU/CSU k wobmjezowanju migracije bě minjeny pjatk najebać přihłosowanje AfD zwrěšćił. Socialdemo­kraća běchu wustawoprawniske wobmyslenja zwuraznili. Najwjetše diskusije bě wotrězk zbudźił, kiž zakazuje přićah swójbnych tudy přebywacych ćěkancow. To by wosebje syriskich wójnskich ćěkancow potrjechiło. Debata bě demonstracije po wšej Němskej zbudźiła.

Trump chce surowizny Ukrainy

Dienstag, 04. Februar 2025 geschrieben von:

Prezident USA žada sej zarunanje za wojersku pomoc – Scholz zludany

Washington/Kijew (dpa/SN). Z wupra­jenjemi wo wužiwanju zemskich po­kładow Ukrainy jako mzdu za wojersku pomoc USA je prezident Donald Trump raznu kritiku zwjazkoweho knježerstwa zbudźił. Kancler Olaf Scholz (SPD) zasudźuje wotpohlad Trumpa, dalšu pomoc k zakitowanju wot Ruskeje nadpadnjeneho kraja na drohotne surowizny ­wjazać. „To by jara egoistiske a sebične było“, rjekny Scholz na informelnym ­zetkanju EU w Brüsselu.

„Dźe wo to, zo móže Ukraina no­wonatwar swojeho kraja financować“, Scholz rjekny. To je hladajo na hoberske zničenja wulki nadawk. Tohodla dyrbjała Ukraina swoje pokłady wužiwać, zo ­móhła wšo financować, „štož budźe po wójnje trěbne“.

Do toho bě sej Trump jako zarunanje za wobšěrne pomocy USA na dobro Ukrainy prawo žadał, zemske pokłady Ukrainy wužiwać směć. „Trjebam wě­stotu nastupajo rědke surowizny“, rjekny republikan we Washingtonje. „Inwestujemy sta miliardow dolarow. Woni maja wulkotne rědke surowizny.“ Pječa by Ukraina tomu přizwoliła.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND