Kralowna žonopa dwurěčna
Berlin (ML/SN). „Młoda žónska a lubowarka žonopa“ – pod tutym titlom rozprawješe Berlinski tydźenik Super illu w swojim najnowšim wudaću w cyłostronskim přinošku wo wuzwolenju Vievien Lenzec za Budysku „Kralownu žonopa“. „Za jeje wuzwolenje sobu rozsudny bě jeje serbski pozadk, rozłoži měšćanski pisar. Přez wopyt serbskeje zakładneje šule rodźena Budyšanka serbsce rěči, móže tež hosći w tutej rěči powitać. Tole njeje wuměnjenje za tajke zastojnstwo, ale je bonus.“ Takle pisa Super illu wo wuprajenju měšćanskeho pisarja Albrechta Ludwiga, kiž je zawjedźenje „kralowny žonopa“ namjetował a zwoprawdźił.
Vievien Lenzec budźe nětko dwě lěće město Budyšin a jeho znaty žonop w zjawnosći reprezentować. Nastawkej su přidate tři barbne fota wo nowej kralowni na Mosće měra, w pozadku Michałska cyrkej, wo jeje krónowanju přez wyšeho měšćanostu Karstena Vogta (CDU) a foto wo rejowarjach a rejowarkach Serbskeho ludoweho ansambla na lětušim Staroměšćanskim festiwalu.
Hosći rady po Romje přewodźa
Rom (SN). Katolski časopis Tag des Herrn předstaja w swojim wudaću w juniju 2024 kapłana Floriana Mróza. Šefredaktorka Dorothee Wanzek je 34lětneho serbskeho duchowneho, kiž pisa w Romje runje swoje doktorske dźěło wo cyrkwinskim prawje, wopytała.
Awtorka wopisuje skromne žiwjenje Floriana Mróza, kotryž bydli wot lěta 2020 zhromadnje ze 22 dalšimi duchownymi, kotřiž pochadźeja z jědnaće wšelakich krajow, w kolegu Santa Maria dell‘ Anima njedaloko sławneje Piazza Navona a starym měsće Roma.
Hišće mjezynarodniše je žiwjenje na bamžowskej uniwersiće Gregoriana, na kotrejž Florian Mróz studuje. Kubłanišćo je pěši jenož štwórć hodźiny wot kolega zdalene. Mnohostronskosć a uniwersalita cyrkwje na 34lětneho přeco hišće wulki zaćišć wukonjatej, wón rozprawja.
Jako jenički student z wuchodneje Němskeje Florian Mróz tež rady wopytowarjow z domizny po Romje přewodźa.
Přeproša na swjedźeń demokratije
Najnowše, mjeztym 29. wudaće Łužiskeho magacina wěnuje so mjez mnohimi na Łužicu so poćahowacymi temami wusahowacemu podawkej: 1. Choćebuskej Welcome Party „Klěb a sol“, kotraž ma so 28. meje w nutřkownym měsće Choćebuza wotměć. Čitarjo zhonja w tym zwisku, zo je hesło „Klěb a sol“ serbskeho, respektiwnje słowjanskeho pochada. Tekle witaja hišće dźensa swojich hosći z wjacorych krajow. Event zahaja w 16 hodź. na Starych wikach z koparskimi mišterstwami w kickerowanju. Na nich wobdźěla so wjacore mustwa Choćebuskich zawodow. Ze swojimi stejnišćemi prezentuja so Agentura za dźěło a hórniske předewzaće LEAG hnydom w susodstwje. Tam informuja wo wukubłanskich a powołanskich perspektiwach. Njedaloko toho zahaja runočasnje pisanu milu demokratije wosrjedź bulwara pěškow. Hosći chcedźa tam z chlěbom a selu witać. Z toho nastać ma zhromadny piknik, wšako móže kóždy něšto sobu přinjesć. Měšćanske iniciatiwy postaraja so ze swojimi aktiwitami wo pisany wobraz.
Zběra tajne a pozabyte nałožki
Andreja Pawlikowa je wočiswědka. Tak znajmjeńša pomjenuje ju Fabian Hillebrand w powěsćowym magacinje Der Spiegel z 28. měrca 2024. Pod titulom „Mnohe nałožki so tajnje wotměwaja“ rysuje wona swoje nazhonjenja a dopóznaća wo žiwjenju z kulturu Serbow a jich wosebitych jutrownych tradicijach. 57lětna serbska muzejownica naspomni, zo chce w jutrownej nocy z fotoaparatom po Łužicy pućować – wšako so mnohe nałožki skradźu w času dnja, w kotrymž turisća hišće po puću njejsu, wotměwaja. Su to na přikład: jutrowne spěwanje, chodźenje po jutrownu wodu, jutrowne třělenje abo jutrowne tryski – tu blokuja młodźi mužojo durje do statokow holcow, za kotrymiž so žedźa. W swojim přinošku wopisuje Hillebrand jutrowne jěchanje a mjenuje wšelake techniki debjenja jutrownych jejkow w Serbach. Pawlikowa praji, zo je hišće wo wjele wjace jutrownych nałožkow, tež dawno pozabytych. Tute wona „zběra“.
Wulki zajim za Wotrowski „dźiw“
Drježdźany (ML/SN). Podawk wokoło postawy Jězusdźěćatka blisko Wotrowa, z kotrehož wobliča kapki čerwjeneje kapaliny padaja, je w Sakskej šěroki zajim zbudźił. Po tym zo rozhłós a telewizija MDR kaž tež Serbske Nowiny a Sächsische Zeitung wo tym rozprawjachu, sćěhowachu dalše dźeniki. Drježdźanska nowina Dresdner Morgenpost je tohorunja na třoch stronach wo tutym podawku pisała. Na prěnjej stronje wozjewi so hižo wot SN a SZ wužiwane foto a nowina so prašeše „Jutrowny dźiw we Łužicy?“ a wozjewi dale napismo „Hódančko wo krawjace Jězusdźěćatko“. Na dalšimaj nutřkownymaj stronomaj rozprawjeja pod „Potajnstwo krawjaceje madony“ wo „Wotrowskim dźiwje“.
Podawk we Wotrowje zajim zbudźił
„Što chowa so za Wotrowskim dźiwom?“ Pod tymle nadpismom zaběraše so dźenik Sächsische Zeitung w swojim wudaću předwčerawšim, štwórtk, z „krawjacej“ postawu Jězusdźěćatka we Wotrowje, wo kotrymž běchu spočatnje socialne medije a pozdźišo tež Serbske Nowiny rozprawjeli. Nowinarka Ina Förster je so k tomu na puć do Wotrowa podała a z wobydlerjemi rěčała, kotřiž běchu so při postawje swjateje Marije před małej kamjentnej kapałku zwonka wsy zešli.
Rěčała pak je wona tež z rěčnikom Drježdźansko-Mišnjanskeho biskopstwa Michaelom Baudischom. Tón hišće raz wospjetowaše, štož bě wón tež Serbskim nowinam hižo rjekł: Katolska cyrkej je při posudku tajkich zjawow jara kedźbliwa a nima tuchwilu za trěbne jednać – snano pozdźišo. Runje tak kedźbliwy je redaktor Katolskeho Posoła Rafael Ledźbor. „Radšo tysac njepřipóznatych dźiwow hač jedyn dźiw, kiž žadyn njebě“, wón praji. Rozsudźić wo dźiwje dyrbjał wšak na kóncu bamž w Romje, awtorka piše, pokazujo w tym zwisku tež na rozprawnistwo Serbskich Nowin. „To pak traje lěta abo hišće dlěje“, Ledźbor podšmórny.
Serbja: „Indigeny lud we Łužicy?“
Budyšin (SN/MiP). W němskim tydźeniku Die Zeit je spočatk januara artikl pod titulom „Indigeny lud we Łužicy?“ wušoł. Awtorka Doreen Reinhard je so w nim ze Serbskim sejmom zaběrała. Jako prominentneho čłona sejma předstaji wona serbskeho prawiznika a lěweho politikarja Hajka Kozela. Eksemplarisce – na zakładźe jeho žiwjenskich nazhonjenjow – rysuje wona pozhubjowanje serbskeje rěče a kultury a w zwisku z tym tež eksistencielny strach Serbow, zo swoju narodnu identitu zhubja.
Awtorka praša so: „Štó poprawom za Serbow rěči, za nich rozsudźa?“ A zwěsća, „zo su sej Serbja w tutym prašenju hižo dlěši čas njepřezjedni“. Hladajo na to cituje Doreen Reinhard Hajka Kozela, kotryž widźi Serbow „w nutřkoserbskim konflikće“. Wona piše, zo je njespokojnosć někotrych Serbow ze skutkownosću třěšneho zwjazka Domowiny – jako „wot knježerstwa připóznateho zastupjerja zajimow Serbow“ – k wutworjenju Serbskeho sejma w lěće 2018 wjedła.
Rowniske dźěćetko w telewiziji
Lipsk (ML/SN). Srjedźoněmska telewizija MDR je prěni dźeń hód połdrahodźinsku dokumentaciju „Najrjeńše hodowne nałožki“ w Němskej z mjeztym njeboh moderatorom a sławnym spěwarjom Guntherom Emmerlichom wusyłała. Do rjadu předstajenych hodownych tradicijow słušeše Rowniske dźěćetko w Slepjanskej wosadźe.
Lydija Nowakec je dźěćetko zdrasćiła, přihladowarjow serbsce strowiła a jim po tym woblěkanje tuteje wosebiteje drasty dźěćetka z mnohimi pisanymi bantami a běłym šlewjerjom před wobličom pokazała a rozłožiła. Hotowarka bě sej zwoblěkanje dźěćetka wot swojeje mjeztym njeboh maćerje Leńki Nowakoweje, wučerki a něhdyšeje městopředsydki Domowiny, přiswojiła. Wězo je Lydija Nowakec tež wuznam a wotběh wobradźenja serbskeho Božeho dźěćetka derje rozłožiła. Škoda zo njeje na to skedźbniła, zo w Slepjanskej wosadźe nimo Rowniskeho dźěćetka šěsć dalšich tutych z trochu rozdźělnej pychu zdrasćenych mystiskich postawow wobradźejo po sydom wsach wosady chodźa.
Lubosć k serbskej rěči sej wotkrył
„Rěče su wulke zbožo a wotewru wrota k swětej.“ W tutym zmysle pisataj młodaj Serbaj, Franciska Grajcarekec z Hornjeje a Maksimilian Hasacki z Delnjeje Łužicy w aktualnym wudaću „Lausitz Magazin – Zeit für Veränderung“, kotrež wuchadźa štyri króć wob lěto w nakładźe 10 000 eksemplarow.
Łužica jako domizna serbšćiny a němčiny. Rěči zwjazujetej a zmóžnitej interakciju, być dźěl towaršnosće. „Rěčne kupy w swójbje, pěstowarni, šuli, gmejnskim zarjadnistwje abo tež serbowacy dźěd [zjednoća] so do zwisowaceho swěta. Słowoskład z kóždym rěčnym rumom rosće.“ Komunalny program k spěchowanju serbšćiny w zjawnosći financuje Wojerowski serwisowy běrow Domowiny. W nim dźěła Franciska wot lěta 2019. W programje prócuja so wo to, zo bychu sej wšitcy wobydlerjo swojich korjenjow wuwědomili. Wosebje ći serbskeho rěčneho pochada su přeprošeni, so do Łužicy nawróćić. Zhromadne reflektowanje a wujasnjenje je dobry zakład za towaršnostne žiwjenje.
Tež serbske listowe znamki pokazali
Składnostnje zeńdźenja filatelistow minjeny kónc tydźenja w Budyšinje je wušła brošurka, w kotrejž wěnuje so Budyšan Bernd Seiler narodnej mjeńšinje Serbow w Němskej a Budyšan Matthias Koksch pyše serbskeje družčeje šnóry.
Seiler wopisa w swojim přinošku serbsku kónčinu, kotraž přez swoju dwurěčnosć napadnje. Wona je tuž tež za filatelistow wuznamna, wšako wužiwachu hižo w lěće 1966 dwurěčne póstowe kołki. Připowěsnjene su wjacore karty a listowe znamki z wšelakorych lět, kotrež jeho wuprajenje potwjerdźa.
W dalšim wěnuje so raz wobšěrnišo raz mjenje wobšěrnje mjez druhim teritorialnemu rozdźělenju Hornjeje a Delnjeje Łužicy, kulturelnemu spočatkej 19. lětstotka we Łužicy z wosobinomaj Smolerja a Kocora a štož je za njeho wězo jara zajimawe: wosebite přiležnosće w dwurěčnej kónčinje. Tam naspomni roznošowanje póšty w Błótach – w lěću tradicionalnje z čołmom, w zymje na zalodźenej wodźe ze smykačemi – a festiwal serbskeje kultury w Budyšinje. Tež za to pokazuja karty z dwurěčnymi póstowymi kołkami na listowych znamkach.
