Z wudaća: štwórtk, 08 měrca 2018

Přidatna podpěra

Drježdźany. Za šulerjow z ćežkeho social­neho wobswěta ma so na sakskich šulach přidatny poskitk pod hesłom „Teach First Deutschland“ wuwiwać. Sobudźěłaćerjo maja wot šulskeho lěta 2018/2019 jako wosoby dowěry a při­datna móc wučerjow w spěchowanskej a fachowej wučbje podpěrać. Tak maja woni dźěći a młodostnych indiwiduelnje nawjedować. Zdobom přewjedu swójske zwonkašulske projekty.

Gabriel: Njebudu w knježerstwje

Berlin. Dotalny wonkowny minister Němskeje Sigmar Gabriel (SPD) njebudźe nowemu zwjazkowemu knježerstwu přisłušeć. Wo tym staj jeho komisariski předsyda SPD Olaf Scholz a přichodna stronska předsydka Andrea Nahles informowałoj, pisa Gabriel dźensa na komuni­kaciskej platformje Twitter. Wón budźe jenož hišće zapósłanc.

Wažne dróhi spěšnišo twarić

Radwor (SN/BŠe). Zo so dźensa wjele dźěći a młodostnych přemało pohibuje a sportuje, je dale a wjetši problem, wšako wuwiwaca so technika młodu generaciju jara wabi. To je tež chorobna kasa DAK spóznała a program za šule z mjenom „fit for future – fit za přichod“ wuwiła. Na nim wobdźěla so mjez druhim Ra­dworska Serbska zakładna šula „Dr. Marja Grólmusec“. „Chorobna kasa je nas narěčała a nam material poskićiła“, wuswětla wučerka Andrea Stübnerowa, kotraž je za přewjedźenje tři lěta trajaceho programa na Radworskim kubłanišću zamołwita.

Spočatk šulskeho lěta wjeselachu so šulerjo tam hižo nad sudobjom, połnym hrajkow za wonka a nutřka, kotrež maja pohibowanje w přestawkach animěrować. Wot 1. měrca maja dźěći 4. lětnika nětko wšědnje wosebity rjećazk wokoło ruki, a tón kročele liči. Projektny dźěl fit za přichod mjenuje so step, kročel. Za strowe wuwiće dźěći je dźě kóžda kročel wažna, su sej strowotniscy fachowcy přezjedni. Dźěći měli 12 000 kročelow na dźeń docpěć, poruča tohorunja zwjazkowe ministerstwo za strowotnistwo. Młoda generacija měła so motiwować, štož projekt step zmóžnja.

Jednohłósnje je Krajny sejm Braniborskeje naćisk druheho zakonja wo změnje prawniskich předpisow nastupajo prawa Serbow w Braniborskej wčera hłownemu wuběrkej posrědkował.

Podstupim (SN/at). Naćisk zakonja běštej frakciji SPD a Lěwicy zapodałoj, zo byštej prěnje konkluzije z 1. serbskeje rozprawy braniborskeho knježerstwa zwoprawdźiłoj. Prěnja zapodata bytostna změna je, zo ma dźěłowe městno społnomócnjenych za naležnosće Serbow we wokrjesach Sprjewja-Nysa, Hornje Błóta-Łužica a Dubja-Błóta wot januara 2019 hłownohamtske być, za kotrež kraj Braniborska per­sonalne kóšty přewozmje. Zdruha dźe wo oficialne němske a delnjoserbske pomjenowanje wokrjesow w sy­dlenskim rumje.

Budyšin (SN/at). Budyska zapósłanča zwjazkoweho sejma Caren Lay (Lěwica) wojuje dale wo to, stajić pomnik za Jurja Brězana w sprjewinym měsće. Předewzaće mjenowaše wona na wo­krjesnym zjězdźe swojeje strony jako jedne z tych, za kotrež chce so lětsa wosebje zasadźeć.

Prěni raz bě Lay mysl na spominanskim zarjadowanju składnostnje 100. posmjertnych narodnin Brě­zana před lětomaj w Budyskim Kamjentnym domje předstajiła a za to tójšto přihło­sowanja žnjała. „Bohužel njebě ze stron­ města žanych­ reakcijow. Toho­dla chcu to nětko znowa spytać“, za­pósłanča praji. Wona prócuje so wo iniciatiwny kruh ze za­stupjerjemi a za­stupjerkami Serbow kaž tež wšelakich towarš­nostnych zarjadnišćow a skupin. „Chcemy město prosyć, zo by Jurja Brězana w zjawnosći hódno­ćiło. Nadźijam so, zo móžemy zarjadnistwu hišće do jutrow swoju naležnosć oficialnje předstajić.“

Wjac hač 80 wustajerjow je so na wčerawšich powołanskich wikach w Kamjencu wobdźěliło. Šulerjam, kotřiž hišće­ žane powołanske předstawy nimaja, skićachu wone potajkim dobru składnosć něšto nańć.

Kamjenc (SN/BŠe). Kóždy ma so po šuli za jedne powołanje rozsudźić. A byrnjež tendenca tajka była, zo móža sej młodostni powołanje z bohateho poskitka wupytać, su docpěte znamki na wuswědčenju jara wažne. To potwjerdźi wčera mjez druhim Kordula Pinkwart z Budyskeho stejnišća předewzaća Bombardier. „Poskićamy wučomnikam zajimawe a kompleksne powołanje mechatronikarja. Wužadanja su přiwšěm wulke a chcemy, zo wučomnicy wukubłanje wuspěšnje złoža. Zdobom je wukubłanje w našim zawodźe wulkotna šansa pozdźišo tež pola nas dźěłać móc, wšako chcemy wuwučenych po zakónčenju přewzać“, wuswětli sobudźěłaćerka personalneho wotrjada a zamołwita za wučomnikow. Zdobom Bombardier z tym wabi, zo płaći wučomnikam mzdu po tarifje. Tuchwilu wukubłuje so w Budyšinje 32 młodostnych, někotři z nich na fachowca za składowansku logistiku.

Budyšin (SN/at). Dźeń wotewrjenych duri 9. junija w Njechornju je jedne pře­dewzaće z dźěłoweho plana Budyskeje župy „Jan Arnošt Smoler“, kotryž je jeje předsydstwo na wčerawšim posedźenju w Serbskim domje konkretizowało. Kaž tudyša regionalna rěčnica Domowiny Sonja Hrjehorjowa zdźěla, su lětsa młode swójby přeprošene. Za nje planuja zajimawe, nimale hodźinske pućowanje wot Hrodźišća do Njechornja. Na ležownosći Domu Měrćina Nowaka-Njechorńskeho spřihotuja wšelake zaběry a poskitki za młodych a staršich hosći.

Frankfurt n. W./Słubice (RD/SN). W Pólskej wostanu přichodnu a zapřichodnu njedźelu prěni króć po zawjedźenju wičneho hospodarstwa předawarnje zawrjene. Tak nabywa nowy zakón narodnokonserwatiwneho knježerstwa płaćiwosć, kotryž předwidźi, zo smědźa wobchody jenož hišće prěnju a poslednju njedźelu měsaca wotewrjene być. Bazary na mjezach njejsu potrjechene.

Zeman přisahu złožił

Praha (dpa/K/SN). W januaru znowa na hłowu stata wuzwoleny Miloš Zeman je dźensa připołdnju na Praskim hrodźe swoju druhu prezidentsku přisahu złožił. Na zhromadnym zeńdźenju zapósłancow sejma a senatorow přewza wón zastojnstwo na dalše pjeć lět. Po swjatočnej ceremoniji poda so Zeman z mandźelskej a dźowku do katedrale, hdźež pokłoni so před rowom swjateho Václava. Naposledk je wón na Vladislavskej žurli prošenych hosći pohosćił.

Poggenburg wotstupi

Moskwa (dpa/SN). Wumjetowanja přećiwo 13 Rusam, kotřiž su pječa wólbny bój lěta 2016 w USA wobwliwowali, ruskeho prezidenta Wladimira Putina scyła nje­zajimuja. Samo, bychu-li so wobwino­wanja jako wěrne wopokazali, by jemu to wšojedne było, rjekny wón ameriskemu sćelakej NBC. „Mi je to dospołnje smorže, dokelž mjenowane wosoby zajimy Ruskeje njezastupuja“, Putin rjekny.

Wurjadny přepytowar USA Robert Mueller je srjedź februara 13 Rusow wobskoržił. Woni běchu pječa spytali politiskemu systemej USA zeškodźeć. We wobskóržbje wopisuje Mueller komplot, wólbny bój pozdźišeho wólbneho dobyćerja Donalda Trumpa podpěrać a tón jeho demokratiskeje přećiwnicy Hillary Clinton podrywać. Putin njewidźi žanu přičinu, potrjechenych chłostać.

W dalšej rozmołwje z nowinarjemi zakitowaše Putin tele dny plany, skład ruskich atomowych bróni ponowić. Zdobom wón přilubi, zo njebudźe je Ruska ženje jako prěnja wužiwać, ale jenož potom, dyrbjał-li něchtó kraj z jadrowymi brónjemi nadpadnyć.

Brüssel (dpa/SN). Komisija Europskeje unije njewěri, zo su wot prezidenta USA Donalda Trumpa připowědźene chłostanske cła za europski wocl a aluminij prawnisce w porjadku. „Mamy wulke dwěle, zo to prawidłam swětoweje wikowanskeje organizacije wotpowěduje, rjekny komisarka EU za wikowanje Cecilia Malmström w Brüsselu. Trump bě swój wukaz mjez druhim z narodnej wěstotu USA wopodstatnił. Tež to je dwělomne, Malmström potwjerdźi. „Njemóžemy spóznać, kak móhła EU narodnu wěstotu USA wohrozyć.“ Trump chce sej za wukrajny wocl 25 procentow a za aluminij dźesać procentow cła žadać a wotpowědny wukaz hišće dźensa podpisać. Wuwzaća maja jeničce za Kanadu a Mexiko płaćić. Wot chłostanskeho cła po­trjechene byli bychu čłonske staty NATO runje tak kaž wša Europska unija.

Mjeztym je tež China hrozyła, zo chce w padźe wikowanskeje wójny z trěbnymi a woprawnjenymi naprawami reagować, kaž jeje wonkowny minister Wang Yi w Pekingu připowědźi. „Stawizny wuča, zo wikowanske wójny nikomu ničo njepřinjesu“, wón rjekny.

Mjezynarodny dźeń žonow mnohim přičina kritiskeho zhladowanja

Berlin/Budyšin (SN). Po cyłym swěće swjeća dźensa Mjezynarodny dźeń žonow. Tón je mnohim składnosć, pokazać na wobstejace njedostatki nastupajo runoprawosć muži a žonow.

Generalna sekretarka sakskeje SPD Daniela Kolbe ma 8. měrc za wažny politiski dźeń milionow žonow po wšěm swěće. Wona na to skedźbnja, zo ma dźeń žonow lětsa wosebity wuznam: Runje před sto lětami běchu sej žony wólbne prawo wuwojowali. „Nimale lětstotk pozdźišo dyrbimy zwěsćić, zo njeje runoprawosć muži a žonow w lěće 2018 přeco hišće zwoprawdźena. Dźeń žonow njeje tuž žana folklora, ale wažne napominanje, so za runoprawosć zasadźeć a swoj hłós pozběhnyć“, rěka w nowinskej zdźělence. Socialdemokratka Kolbe zhladuje w tym zwisku na nowowuzwoleny zwjazkowy sejm, kotryž wobsteji dotal z najwjace muži: Runje hišće 31 procentow zapósłancow je žónskeho splaha. Zo CSU do noweho knježerstwa jenož muži sćele, je po jeje słowach wopačny signal. Daniela Kolbe na to pokazuje, zo je SPD wažne ćežišća na dobro žonow w koali­ciskim zrěčenju z uniju zakótwiła.