Wo pjenjezach mjez Zwjazkom a krajemi

štwórtk, 01. junija 2017 spisane wot:
Berlin (dpa/K/SN). Zwjazkowy sejm schwali paket zakonjow, w dalokej měrje znowarjadowace financne poćahi mjez Zwjazkom a krajemi po lěće 2020. Wo 13 změnach Zakładneho zakonja a dalšich jednorych zakonskich rjadowanjach bě dwutřećinowa wjetšina trěbna a zapósłancy su wosobinsce wothłosować měli. Paket wobsahuje mjez druhim tajke naprawy, kaž wutworjenje infrastrukturneje towaršnosće a wurunanje financow mjez Zwjazkom a krajemi po kóncu solidarneho pakta II za wuchodnu Němsku. Po 2020 dóstanu kraje wot Zwjazka lětnje 9,75 miliardow eurow. Zwjazk smě pola nich za to nastupajo dalnodróhi, dawki a šulske naležnosće sobu rěčeć.

Dobre styki bytostne

štwórtk, 01. junija 2017 spisane wot:
Mjeńšinowa rada Němskeje – zastupnicy štyrjoch připóznatych narodnych mjeńšin Frizow, Danow, Sintow a Romow kaž tež Serbow – wuspěšnje skutkuje. To tyje tež Serbam a nic jenož, dokelž su w gremiju jara angažowani. Nazhonjenja sej wuměnjeć a dobre styki mjez sobu wudźeržować je w mjeńšinowej politice bytostne. Kak hewak chceš jako „mjeńšina“ swoje zaměry docpěć? W zhromadnosći dźě wjac wuskutkuješ. Mjeńšinowa rada wjaza tuž narodne mjeńšiny Němskeje do sylneho cyłka. Zhromadnje su docpěli, zo w zwjazkowej politice wo jich naležnosćach rěča a je nabok njestłóča. Z tajkim wuwićom před lětami zawěsće hišće nichtó­ ličił njebě. Kóžda mjeńšina tajki wuspěch sama za sebje docpěła njeby. Zwjazki mjeńšin su tuž wunošne, tež w europskej politice, kaž zwjazk mjeńšin FUEN tuchwilu nazornje pokazuje. Tež z njeho Serbja wulce profituja. Janek Wowčer

Zakaz alkohola ma pomhać

štwórtk, 01. junija 2017 spisane wot:

Město Choćebuz reaguje na přiběrace problemy w scenowych kónčinach

Choćebuz (dpa/SN). Město Choćebuz njewě sej hinak pomhać: Wino, piwo, palenc a dalše alkoholiske napoje su wotnětka w dźělach nutřkowneho města w zjawnosći zakazane. Wotpowědny zakaz je wot dźensnišeho płaćiwy, najprjedy raz hač do oktobra, a to cyły dźeń.

Hłowna přičina su pohórški wobydlerjow, dokelž dyrbja sej wot wšelakich skupin lózyskosće a samo wohroženja lubić dać. Při tym hraje alkohol wulku rólu. Stajnje zaso dyrbješe policija přijěć, dokelž bě samo k ranjenjam ćěła a wobškodźenjam dóšło.

Miljej pičkow, drogowa scena, młodostni, prawicarscy ekstremisća a migranća – wšitcy so tam zetkawachu, hdźež nětko zakaz města płaći. Wospjet běchu tam namócne rozestajenja, kotrež měrjachu so tež přećiwo wukrajnikam. We wječornych hodźinach bě policija masiwnje prezentna, wosebje w problemowych kónčinach, hdźež je alkohol nětko tabu: Su to měšćanska hala a naměsto před njej, měšćanska promenada podłu měšćanskeje murje, Puškinowy park z promenadu kaž tež areal wokoło statneho dźiwadła.

To a tamne (01.06.17)

štwórtk, 01. junija 2017 spisane wot:

Šěsć młodych dypornakow, kotrež běchu prawdźepodobnje staršeju zhubili, su pěšcy­ w Mönchengladbachu z pomocu wohnjoweje wobory wuchowali. Pasanća běchu w lěsu na kromje města strachoćiwe ćikotanje ze spowróćeneho štoma słyšeli a hnězdo z młodźatami našli. Štyri móžachu sami wućahnyć, dwě wuchowachu wobornicy. Njezranjene dowjezechu wšitke šěsć dypornakow do zwěrjatownje.

Pomocliwaj policistaj staj 18lětnemu w Delnjej Frankskej maturu wuchowałoj. Młody muž bě po puću k pruwowanju z awtom stejo wostał, dokelž bě tank prózdny. Připadnje nimo jěducaj policistaj so na njeho dohladaštaj. Dospołnje blědy jim młody muž rozłoži, zo ma za dźesać mjeńšin pruwowanje. Bjez wahanja jeho zastojnikaj do šule dowjezeštaj a dypkownje wotsadźištaj. Kak je pruwowanje wušło, njeje znate.

„Kongres měł wunošny być“

srjeda, 31. meje 2017 spisane wot:

Rezoluciju za dodźerženje čłowjeskich prawow Sintow a Romow spisali

Najsylniša mjeńšina Europy, Sintojo a Romojo, ćerpi hišće dźensa pod systematiskim a zdźěla namócnym wuhnaćom z městow a sydlišćow.

Z wulkej starosću wobkedźbuje Federalistiska unija europskich narodnych mjeńšin (FUEN) wšelake pady wosebje na juhu a wuchodźe Europy. Tež w Rumunskej, hdźež wotmě FUEN wot 17. do 21. meje swój kongres, su wo tym diskutowali. W Cluju-Napoce bu 17. decembra 2010, tydźeń do hód, 300 Sintow a Romow bjez přizjewjenja a legalneho jednanja z centruma města do sydlišća Pa­ta-Rat na kromje města přesydlenych. Dwaceći lět běchu woni cyle normalnje w měsće bydlili. Sydom lět po tym žiworja přeco hišće w barakach bjezposrědnje při měšćanskej wotpadkowej deponiji. Najebać to, zo je Rumunska rada za přewinjenje diskriminacije měšćanske zarjadnistwo postupowanja dla k pokuće 2 000 eurow zasudźiła, njeje so na połoženju ničo změniło.

Dobry přikład zhromadnosće

srjeda, 31. meje 2017 spisane wot:
Gábor Fekete je wobdźělnikow kongresa Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin po měsće Cluj-Napoca wodźił. Wón sam přisłuša mjeńšinje Madźarow, kotřiž w rumunskej krajinje Sedmihródska bydla. Dokelž bě jeho staršimaj wažne, zo so na polu rěčow dale kubła, je hižo jako dźěćo němčinu nawuknył. Jedyn měsac wón tež kóžde lěto pola němskorěčneje sakskeje mjeńšiny w Rumunskej přebywaše. Fekete je dobry přikład zhromadnosće w Rumunskej bydlacych narodnych mjeńšin. Foto: Bianka Šeferowa

Wěstotne riziko

srjeda, 31. meje 2017 spisane wot:

Berlin (SN/JaW). Dwurěčnje popisane tafle při awtodróhach su wěstotne riziko, a tohodla tež přichodnje najprjedy tajkich njebudźe. To je wuslědk wčerawšeje rozmołwy zastupjerjow Frizow a Serbow z parlamentariskej statnej sekretarku w zwjazkowym wobchadnym minister­stwje Dorotheju Bär w Berlinje. Rozrěč wotmě so w rjedźe informatiwnych zetkanjow rady štyrjoch připó­znatych narodnych mjeńšin w Němskej.

„Ministerstwo chce, zo wostanu němske awtodróhi najwěsćiše Europy. Tuž njeměło přewjele informacijow na značkach być“, zjima Dawid Statnik podaća Bär. Na konkretne prašenje, wot kotreho mnóstwa informacijow na taflach je wěstota wohrožena, pak zamołwići wotmołwić njemóžachu. „Tole prosće pokazuje, zo na zwjazkowej runinje wo wjackróć narěčanej naležnosći hižo rěčeć nochcedźa. Jako Domowina pak widźimy dale potrjebu“. Zludany je předsyda Domowiny wo stejišću Sakskeje. Hinak hač Braniborska, kotraž je dwurěčnemu popisanju wotewrjena, wupraja so swobodny stat za wěstotu před dwurěčnosću, štož serbskosći njetyje.

Ruske rakety přećiwo IS

srjeda, 31. meje 2017 spisane wot:

Moskwa (dpa/K/SN). Demonstrujo swoju sylnosć je ruska marina dźensa zepěranišća teroristiskeje milicy Islamski stat (IS) w Syriskej z raketami wobtřělała, kotrež zamóža so same orientować. Cyłkownje štyri rakety typa Kalibr startowachu z wójnskeje łódźe a z podnurjaka we wuchodnym Srjedźnym morju, kaž zakitowanske ministerstwo w Moskwje zdźěla. Třělwy su zepěranišća IS z ćežkimi brónjemi a wjele wojowarjemi trjechili.

Abedi žanu syć njeměł

Manchester (dpa/K/SN). Nastupajo sebjemordarski nadpad w Manchesteru maja přepytowarjo za móžne, zo je jón 22lětny Saliman Abedi sam wuwjedł, njemějo za sobu žanu wjetšu syć teroristow. Mjeztym je dopokazane, zo je Abedi wot časa swojeho připućowanja štyri dny do nadpada dospołnje separatnje wustu­pował a tež najwjetši dźěl trěbnych přisłuškow za twar bomby sej sam wobstarał. Třoch nachwilnje zajatych podhladnych je policija zaso na swobodu pušćiła.

Z Běłeho domu kiwanje

Zranjeni w němskim pósłanstwje

srjeda, 31. meje 2017 spisane wot:

Kabul (dpa/K/SN). Při bombowym nadpadźe w afghaniskej stolicy Kabulu z dźesatkami mortwych su so dźensa rano tež přistajeni němskeho wulkopósłanstwa zranili. Afghaniski stražnik objekta bu morjeny, kaž wonkowny minister Sigmar Gabriel (SPD) w Berlinje informuje. Atentat­ bu „w bjezposrědnim susodstwje wulkopósłanstwa skućeny. Naše mysle su pola přiwuznych a přećelow woporow“, Gabriel njeskutk raznje zasudźa.

Atentat bě jedyn z najćešich minjeneho časa. Ličba woporow je so dopołdnja na znajmjeńša 80 powjetšiła. Wjace hač 350 ludźi so zrani, kaž afghaniske knježerstwo zdźěla. Prawdźepodobnje bě bomba w nakładnym awće schowana. Wobrazy pokazuja chětro wobškodźene twarjenje němskeho wulkopósłanstwa. Wšitke wokna so při detonaciji rozbichu.

Bomba bě rozbuchnyła, jako tysacy ludźi­ w Kabulu w rańšich hodźinach na dźěło­ chwatachu. Tójšto zranjenych je w kritiskim stawje.

Za tobak a alkohol njewabić

srjeda, 31. meje 2017 spisane wot:

Lěkarjo namołwjeja na swětowym dnju njekurjakow přećiwo kurjenju

Berlin/Choćebuz (dpa/SN). Němska dyrbjała po měnjenju fachowcow wabjenje za tobak a alkohol dospołnje zakazać, kaž to w druhich europskich krajach hižo praktikuja. Zwjazkowy sejm pak w tymle prašenju dale waha. Tole kritizuja wudawaćeljo mjeztym 4. alternatiwneje rozprawy wo drogach a chcyćiwosći w Němskej, kotruž su wčera, wutoru, składnostnje dźensnišeho swětoweho dnja njekurjakow předstajili. Awtorojo šwikaja, zo so předewšěm w frakciji CDU/CSU wot ratarskeho ministra Christiana Schmidta (CSU) zdźěłanemu naćiskej zakonja spjećuja.

Spisarjo alternatiwneje rozprawy na to skedźbnjeja, zo w Němskej kóžde lěto wjace hač 120 000 ludźi na sćěhi kurjenja wuměra. Kurjenje je hłowna přičina we 80 procentach wšitkich smjertnych padow raka­ płucow dla.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND