Pod hesłom „Zetkanje basniskich generacijow“ wuhotuje towarstwo Přećeljo Smolerjec kniharnje jutře, štwórtk, literarne čitanje w znatym serbskim předawanišću. Bosćan Nawka je so z čłonom předsydstwa organizowaceho zjednoćenstwa a moderatorom wječora Měrćinom Wjenkom rozmołwjał.

Knježe Wjenko, što je towarstwo pohnuło, wuhotować tajkele generacije serbskeje lyriki přesahowace čitanje?

M. Wjenk: Přećelojo Smolerjec kniharnje organizuja lěto wob lěto wosebite, so wě stajnje ze serbskej literaturu zwisowace zarjadowanje. Tónraz smy so rozsudźili, poeziju jako drje najbohaćišu formu načasneho serbskeho pismowstwa do fokusa stajić. Často wšak je tak, zo kóžda basnjaca starobna skupina skerje za sebje miškorja. Naš zaměr njeje jenož, zajimcam cyły spektrum aktualneje serbskeje lyriki předstajić, ale tež poetki a basnjerjow hromadu wjesć a jim wuměnu zmóžnić.

Koho sće sej přeprosyli?

Před 100 lětami nasta prěnja serbska biblioteka w Slepjanskej wosadźe, štož bě iniciatiwa wobsedźerja rězaka, spisowaćela a publicista Jakuba Lorenca-Zalěskeho (1874–1939). Po nim pomjenowa Slepjanska gmejna před 50 lětami biblioteku. „Lětsa, składnostnje 150. narodnin, prócowachmy so wo mnohe nowe knihi a darimy je bibliotece w gmejnje“, zwurazni motiwatorka za serbsku rěč na teritoriju Slepo a Wochozy w syći ZARI Juliana Kaulfürstowa. Andreas Kirschke je so z njej rozmołwjał.

Kak je před 100 lětami prěnja serbska biblioteka w Slepom nastała?

J. Kaulfürstowa: Jakub Lorenc-Zalěski bě tu 1923 załožił serbske kulturne towarstwo „Swěrnosć“. Jeho čłonam je wón chcył tež serbsku literaturu přibližić a je prawidłownje ze serbskich knihow předčitał. Prěnje knihi bě jemu Arnošt Muka do Slepoho pósłał – bohužel pak njejsym dotal móhła zwěsćić, kotre to běchu.

Čehodla je wažne na to dopominać?

19 lětny Njebjelčan Nico Łušćanski, je ćěsla w třećim wukubłanskim lěće. Rjemjesło ćěslistwa je jemu hižo někotre wuspěchi wobradźiło, kotrež jeho rozpalitosć a angažement wotbłyšćujetej. Vanessa Žurec je składnosć wužiwała a so z nim wo jeho wukubłanju wuměniła.

Što je će pohnuło wukubłanje na ćěslu zahajić?

N. Łušćanski: Před někotrymi lětami je mój wuj swoju třěchu znowa natwarił a za čas koronapandemije mějach składnosć jemu při tym pomhać. Tute nazhonjenje je mi telko wjesela wobradźiło, zo so rozsudźich wukubłanje na ćěslu zahajić. Powołanje drje je hdys a hdys riskantne, dokelž často we wulkich wyšinach dźěłaš, ale to mje njewottraši.

Sy hižo wuspěchi w běhu třoch lět wukubłanja docpěł?

Serbska młodźina steji mjez swětomaj. Na jednym boku serbski, bohaty na kulturu a tradicije. Tomu napřećo steji moderny swět města, kiž so wobstajnje wuwiwa, pod hesłom „wyše, spěšnišo, dale“. Młodostni su žiwi mjez tutymaj swětomaj, z jednoho boka na druhi torhani a maja rozsud tworić, kiž zdawa so njemóžny: Chcu, ně, móžu so po lětach wukubłanja do Łužicy nawróćić?

Runja swojim staršim sej młoda ge­neracija Serbow stare tradicije a wašnja waži, kiž našu kulturu jónkrótnu a wosebitu činja, a chce je wobchować. Zdobom pak přeja sej tež dalewuwiće w Łužicy, zo njebychu Serbja moderny swět dospołnje wuzamknyli, ale kompromis namakali mjez starym a nowym.