Aus der aktuellen Ausgabe vom Montag, 16 April 2018

Dešno a Drjowk dobyćerjej

Lubin. Wjesny dźěl Dešno gmejny Dešno-Strjažow a město Drjowk stej dobyćerjej třećeho wubědźowanja „Rěči přichilena komuna – serbska rěč je žiwa“ w Braniborskej. Wiceprezident Krajneho sejma Braniborskeje Dieter Dombrowski (CDU) je jimaj myće na wuznamjenjenskim zarjadowanju pjatk w Lubinje přepodał. 17 městow a gmejnow a jedyn zarjad běštej so požadałoj.

„Zmij“ wospjet mytowany

Lipsk. Wojerowska filmowča Angela Schuster a kamerownik Martin Rattke buštaj wčera na wubědźowanju krótkofilma „Kurzsuechtig“ w Lipsku we wobłuku fikcija z dorostowym mytom wu­znamjenaj. Wonaj běstaj so ze swojej twórbu „Zmij“ na wurisanju wobdźěliłoj. Film předstajeja mjez druhim přichodny štwórtk w Budyšinje.

Bretonojo su znowa hosćo

Wjacore sta ludźi su wčera na Budyskim hrodźe wulce swjećili

Budyšin (SN/bn/MiR). Krabatowe towarstwo, Budyske towarstwo za turizm (TVB) a Spěchowanske towarstwo za pěstowanje nałožkow, Serbski muzej, Němsko-Serbske ludowe dźiwadło (NSLDź), Serbski ludowy ansambl (SLA) a Budyski wo­krjes su wčera zhromadnje z mnohimi partnerami 17. Krabatowy swjedźen wuspěšnje zarjadowali. Wjacore sta ludźi su wobšěrny kulturny a gastronomiski poskitk na dworje Budyskeho hroda wužiwali. Nawodnica Budyskeho rozhłosoweho studija MDR a moderatorka Bogna Korjeńkowa witaše k prěnjemu Krabatowemu swjedźenju w Budyšinje a wodźeše po wjacehodźinskim jewišćowym programje.

Simone Lange, wyša měšćanostka Flensburga, nastupi k wólbam před­sydki SPD na zwjazkowym zjězdźe 22. apryla we Wiesbadenje. Axel Arlt je so z njej w Budyšinje rozmołwjał.

Knjeni Lange, što byšće Wy hladajo na mjeńšiny w Němskej hinak činiła?

S. Lange: Mam wobšěrnu wědu wo tym, štož mjeńšinowu politiku wučinja. Runje w dale a njeměrnišim času měli bóle na mjeńšiny hladać. Mnohe lěta přeco zaso na to skedźbnjam, zo je mjeńšinowa politika měrowa politika. Tam móžemy tójšto wuknyć. Mamy pak tež zwólniwi być, so do toho dać. Mjeńšinowa politika ma předewšěm z identitu činić. Z njej so tež naša towaršnosć dźensa zaso zaběra, wona to jenož hišće njewě. Zdobom mamy wo tym diskutować, kajku identitu poprawom w towaršnosći mamy, kotraž je dźeń a bóle mnohostronska. A kak móhło so radźić, w mnohostronskosći wšitke identity zachować, zo bychmy najebać wšelakorosć měrliwje ze sobu žiwi byli. To mjeńšiny wuznamjenja.

Wjetšinje ludźi w Němskej pak je ćežko, wšelakorosć rozumić a so jej přiměrić ...

Na sydom kilometrow mjez Lemišowom a Nowej Wsu nad Sprjewju chcedźa Sprjewju do stareho rěčnišća wróćo połožić. Štož mjenuja fachowcy redynamizaciju, je pilotowy projekt za sakske wodźizny. „Prezentaciski projekt“ mjenuje to nawoda zarjadnistwa biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty Torsten Roch.

Stróža (CK/SN). Projekt ma jědnaće wot­rězkow a so w meji započnje. Přihotowace dźěła hižo wukonjeja, štomy podłu tuchwilneje rěki su podrězane.

Pjeć lět su planowanja trali. Wšitkich ležownostnych susodow su za to zdobyli, zwěsća dr. Jan Peper, referatny nawoda za wuwiće kónčiny a přirodoškit w bio­sferowym rezerwaće. Krajne zarjadnistwo rěčnych zawěrow projekt lětsa a klětu zwoprawdźi. Sobudźěłaćerjo biosferoweho rezerwata budu dźěła přewodźeć.

Prěni raz je Němsko-Serbske ludowe dźiwadło sobotu wječor inscenaciju w delnjoserbskej rěči „Wjelika wutšoba/Das Herz eines Boxers“ w Hochozy předstajiło. Kruch, kotryž wobjednawa aktualne žiwjenske prašenja – dwě generaciji, bywši wuspěšny pjasćowar a młodostny, zastupujetej nahlady cyle napřećiwneju swětow – je wulke připóznaće publikuma žnjał. Akteraj na jewišću běštaj Jan Mikan a Jurij Šiman (wotlěwa). Wo delnjoserbski tekst je so Ingrid Hustetowa postarała. Wčera předstajichu hru w Dešnje, jutře w 17 hodź. pokazaja ju w Choćebuskim komornym jewišću a 29. apryla w Turjeju. Foto: NSLDź/Mirosław Nowotny

Landshut (SN). Europska swobodna ali­anca (EFA) podpěruje wólby demokratisce legitimowaneho ludoweho zastupnistwa Serbow a je připóznaje. Wotpowědnej wot Łužiskeje aliancy w nadawku ­iniciatiwy za Serbski sejm zapodatej deklaraciji su wobdźělnicy hłowneje zhromadźizny EFA pjatk a sobotu w Landshuće jednohłósnje přihłosowali. To woznamjenja, kaž w nowinskej zdźělence Łu­žiskeje aliancy rěka, „zo ći jědnaćo zapósłancow EFA w parlamenće EU proces direktnje přewodźa. Daloko sahaca podpěra přez europske gremije je tak zawěsćena“. K tomu słuša, zo chcedźa Němsku, Saksku a Braniborsku namołwjeć, zo bychu wólby tajkeho zastupnistwa aktiwnje podpěrali. EFA sćele tež mjezynarodnych wólbnych wobkedźbowarjow na zjawne wuličenje hłosow.

Na kongresu EFA w delnjobayerskim Landshuće je so něhdźe 200 zastupjerjow z wjace hač 40 čłonskich stron a jich młodźinskich organizacijow wobdźěliło. Za Łužisku aliancu běštaj předsyda Hanzo Wylem-Kell a 2. předsyda Ignac Wjesela pódla. Wobdźělnicy rozjimachu dale tež prašenja biodiwersity w ratarstwje.

Lipsk (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer žada sej při zakónčenju wudobywanja brunicy 20lětnu přechodnu dobu. „Mamy šansu a pjenjezy, strukturnu změnu zamołwiće zrjadować“, rjekny politikar CDU Lipšćanskim nowinarjam. Razny strukturny łamk kaž 1990 po kóncu NDR „njesmě so pola brunicy na žadyn pad wospjetować“, rjekny knježerstwowy šef hladajo na brunicowu komisiju zwjazkoweho knježerstwa. Nowe perspektiwy měli nětko nastać a nic bóh wě hdy“. Wažnej stej spěšny internet a elektrifikacija železnicy.

Đjukanović jasnje dobył

Podgorica (dpa/SN). Milo Đjukanović je wčerawše prezidentske wólby w Montenegru jasnje dobył. Hižo w prěnim wólbnym přeběhu dósta wón 53 procentow hłosow, kaž wólbna komisija zdźěli. Pola roztřěskaneje opozicije zdoby sej Mladen Bojanić ze 34 procentami druhe městno. 56lětny Đjukanović bě wot lěta 1991 nimale wšón čas statny abo knježerstwowy šef małeho balkanskeho stata. Opozicija wumjetuje jemu awtoritarny stil.

Namołwja awtotwarcow

Serbski ludowy ansambl je minjenu sobotu zaso za młodymi hudźbnymi talentami pytał. Ćežišćo hudźbneho wubědźowanja, kotrež wotmě so w rumnosćach Choćebuskeje „Academy of Music“, bě předstajenje twórbow serbskich komponistow. Swoje wukony předstajichu młodźi wuměłcy w starobje mjez šěsć a 23 lětami, mjez nimi spěwarka Valerie Hering. Najlěpšich chcedźa na koncert wuznamjenjenych 3. junija do Budyšina přeprosyć. Foto: Michael Helbig

Starosćejo so wo swoju 80lětnu dźowku je 105lětna žona policiju wo pomoc prosyła. Seniorka bě zastojnikow w Langelsheimje w Goslarskim wokrjesu prosyła, w bydlenju 80lětneje pohladać, hač je wšitko w porjadku, dokelž so dźowka ­cyły dźeń pola maćerje přizjewiła njebě. Policisća nańdźechu 80lětnu čiłu a strowu. Wona bě dlěje hač planowane po puću była a njebě so wotzjewiła.

Při błyskowodźe třěchi wisajo wostał je šup w badensko-württembergskim Rudersbergu. Wobydlerjo běchu jeho minjenu sobotu wuhladali a wohnjowu ­woboru wołali. Wobornicy přijědźechu z dźewjeć kameradami a dołhim rěblom, zdźěli nawoda. Jako šup to widźeše, so ­tola hišće sam wuswobodźi. Na to padny z dźesać metrow wysokeje třěchi. Po wobkedźbowanju wobydlerjow so šup wočiwidnje njezranjeny po łuce zminy.

Paris/Berlin (dpa/SN). Po nalětach zapadnych krajow na Syrisku chcetej Francoska a Němska diplomatisku měrowu iniciatiwu zahajić. Francoski statny prezident Emmanuel Macron je wčera wječor připowědźił, zo chcył Rusku a Turkowsku k jednanjam pohnuć. Wonkowny minister Němskeje Heiko Maas (SPD) chcył po wjelelětnej wójnje politiski proces znowa wožiwić, kaž wón w sćelaku ARD připowědźi. USA, Wulka Britaniska a Francoska běchu w nocy na njedźelu, reagujo na zasadźenje jědojteho płuna, wjace hač sto raketow na Syrisku wotřělili. Mjenowane kraje su sej wěste, zo je syriske knježerstwo na nadpad z jědojtym płunom na ciwilnu ludnosć w měsće Duma zamołwite. Syriska kaž tež jeje zwjazkar Ruska tole wotpokazujetej.