Mi je ćežko optimist być
Dokelž přebywach minjene štyri tydźenje zwonka Łužicy, njetrjebach so cyły čas na přikład wo žane płaćizny za bencin starać. Wšako njeběch na awto pokazany. Nawróćiwši so spočatk tydźenja ćim bóle woči wuwalach, jako při tankownjach płaćizny wuhladach. Zdźěla nětko za liter ćěriwa wjace płaćiš, hač do pandemije. Podobne nazhonich z tepjenskim płunom. W zašłych dwaceći lětach dóstawach stajnje w pózdnim nalěću zdźělenku, zo móžu sej za někak přijomnu, abo lěpje prajene znjesliwu płaćiznu tank napjelnić. Jako so nětko swojeho dodawarja płuna za tym prašach, wón jenož wotkiwny a měnješe, hač drje njejsym při tankownjach płaćizny za bencin widźał a kak dyrbjał wón mi potom hišće wosebitu akciju poskićeć. A to třeće, štož mi napadny, bě započaty hruby twar jednoswójbneho domu w Prěčecach. Wonkowne a nutřkowne sćěny su drje hotowe, ale třěcha přeco hišće žana natwarjena njeje. To wona hižo spočatk junija, jako tam posledni raz nimo jědźech, njebě. Njewěrju, zo twarski knjez mjeztym žadyn lóšt na swój dom nima.
Potrjechenych zboka njewostajić
„Strukturna změna w našej domiznje móže so jenož radźić, hdyž wšitcy za jedyn postronk ćahnu.“ Tule sadu njeje jeno předsydka přewodźaceho wuběrka za łužiski rewěr Birgit Weber njedawno wužiwała. Sada zdawa so tak spowšitkownjena być, zo maja ju někotři hižo za přetrjebanu a wulce njepohonjacu.
Hižo w tydźenjach do wozjewjenja wulkopředewzaćow Zwjazka a w Sakskej faworizowanych komunalnych projektow smy přeco zaso słyšeli, zo so potrjechene města a gmejny – zjednoćene we Łužiskim kruhu – kaž tež tamniše ciwilnotowaršnostne mocy po procesa dosć zapřijate nječuja. To je zawěsće jedne z prěnich dopóznaćow za strukturnu změnu zamołwitych w swobodnym staće. Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer a dalši krajni politikarjo tohodla stajnje potwjerdźeja, zo su wšitcy wuknjacy w procesu, kotryž nichtó dotal dožiwił njeje. Lětuše zmylki njeměli so wospjetować, hdyž přewodźacy wuběrk wo dalšich projektach rozsudźi.
Lědma nadźije na polěpšenje
Poslednja knježerstwowa deklaracija, poslednje woprašowanje w zwjazkowym sejmje, poslednje wjerškowe zekanje Europskeje unije – lisćina terminow zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU), kotrež wona posledni króć zmištruje, je dale a dlěša. Njetraje wjace dołho, a wona da posledni interview w zastojnstwje. Po septemberskich wólbach zwjazkoweho sejma budźe Angela Merkel jenož hišće „bywša zwjazkowa kanclerka“.
Wčerawša poslednja knježerstwowa deklaracija kanclerki w zwjazkowym sejmje měješe něšto spodźiwneho, wšako sedźechu tam tež třo kandidaća, kotřiž chcedźa so rady z naslědnikom Angele Merkel stać: Armin Laschet (CDU), Olaf Scholz (SPD) a Annalena Baerbock (Zeleni). Jim Merkel w swojej narěči do swědomja rěčeše, wo čo měli so starać, budu-li na kanclera/kanclerku wuzwoleni: Tak dyrbjeli wojować přećiwo klimowej změnje, pytać za wupućemi z migraciskeje krizy, wusko hromadźe dźěłać z nowym prezidentom USA Joewom Bidenom a starać so dale wo dialog z Ruskej.
Zhromadnje za šulski zwjazk
„Předsyda Domowiny poda so we wothłosowanju ze serbskej radu do rozmołwy z kultusowym ministrom Sakskeje ze zaměrom, zo by so zwjazk serbskich šulow wutworił“, čitachmy w zańdźenych dźěłowych směrnicach Domowiny. Formulacija w aktualnych, wot hłowneje zhromadźizny minjenu sobotu w Slepom schwalenych ćežišćow skutkowanja je lědma hinaša. Namołwa bywšeho předsydy Domowiny Jana Nuka delegatkam a delegatam, so tematice zwjazka serbskich šulow nětko doraznišo přiwobroćić, je wjace hač proste dopominanje na hišće njespjelnjeny nadawk.
Politika, praksa a psychologija rěče
Hač – a hdyž, kak – so rěč na wašnje myslenja wuskutkuje, je wědomostnje znajmjeńša hižo połdra lětstotka raznje diskutowane prašenje. Tež na towaršnostnej runinje tuchwilu wulce debatuja, hač na přikład dźenderizowanje runostajenju splahow polěkuje abo jemu skerje škodźi. Změni da so woprawdźe něšto, wutworimy-li nowe, neutralne formulacije?
Pomałuje načasu
Dźensa su so čłonojo załožboweje rady na wurjadnym posedźenju z přichodom Serbskeho ludoweho ansambla rozestajeli. Wo wuslědkach njebě našemu wječornikej hač do redakciskeho kónca hišće ničo znate. Wuchadźam pak z toho, zo njejsu jeno prašenje rozjimali, štó ma po intendancy Judith Kubicec ansambl wot awgusta nawjedować. Wot dohromady wosom intendantow a intendantkow w stawiznach ansambla skutkowaše šěsć po towaršnostnym přewróće – přerěznje bě tuž kóžde pjeć lět nowe wjednistwo. Stajna změna na čole dopomina mje tróšku na SPD, a je tu kaž tam znamjo, zo nichtó tak prawje njewě, do kotreho směra ma hić. Wo tym swědči tež prawidłowne pytanje za nošnym konceptom za SLA.
Skerje přěhračcy hač dobyćerjo
Hladaš-li do pólskeho dźěla třikrajoweho róžka, dožiwješ tam protesty rozsuda Europskeho sudnistwa přećiwo Turówskej brunicowej jamje dla. Europska unija přećiwo Pólskej? Wusud polarizuje. Sym přeswědčeny, zo by so tajki aktualny pad w čiłej diskusiji na Němsko-Pólskich medijowych dnjach wotbłyšćował. A tam njebychu měnjenja pólskich a němskich žurnalistow po narodnej přisłušnosći dźělene byli, ale skerje po pro a kontra.
Kónc meje, spočatk junija poprawom je čas, w kotrymž so mjenowane medijowe dny mjeztym po krutej tradiciju wotměwaja. Dokelž je koronapandemija po lońšim tež lětušemu prezencnemu zarjadowanju zadźěwała, stej 13. a 14. jako online-lětnikaj wosebitej w stawiznach tohole zetkanja. Město w přewšo hospodliwym wojewódstwje Zapadna Pomorska sedźa lětuši wobdźělnicy pod hesłom „Pandemija – Kak dołho medialny wuwzaćny staw hišće traje?“ dźensa něhdźe před swojej wobrazowku.
Z dobrej měšeńcu do přichoda
Hač móhli so z knježerstwom ze „zelenej“ kanclerku spřećelić, prašachmy so wčera w SN. Měnjenja běchu – njejsym to hinak wočakował – rozdźělne. To rozjasnja tež tam-a-sem w naprašowanjach wólby nastupajo. Raz je CDU/CSU w nich na prěnim městnje, raz Zeleni. Tuchwilu pak runje Zelenym z jich načolnej kandidatku Annalenu Baerbock chětro nadawaja, dokelž maja zdźěla zboha chrobłe mysle.
Chrobłe mysle wšak trjebaš, wosebje potom, chceš-li so wot druhich rozeznawać a nochceš-li w samsnej jušce warić, a to nic jenož w politice. Stajnje pak so to njeradźi. Myslu-li na prócowanja Zelenych, kónc wudobywanja brunicy hišće do lěta 2038 zwoprawdźić, da so prašam, hač je to woprawdźe realistiske.
Wuskutki krizy tajke a hinaše
Wot přichodneho tydźenja budu sej zajimcy w Kulowje tak mjenowane koronowe dobropisy kupić móc. Z nimi měšćanske zarjadnistwo domjacych wobchodnikow, přemysłownikow a wikowarjow podpěruje, zo bychu koronowu krizu po móžnosći derje přetrali. System je runje tak jednory kaž skutkowny. Za dobropis zapłaćiš 20 eurow, město přida ze swojeje kasy dalše dźesać, tak zo móžeš potom za 30 eurow w jednym z wobdźělenych wobchodow nakupować. Kulowske měšćanske zarjadnistwo za to dohromady 2 500 eurow wuda. Podobnje kaž Kulow a dalše komuny tež město Kamjenc wikowarjow, hosćencarjow a posłužbarjow podpěruje. Woni dźě su sobu najsylnišo wot wobmjezowanjow koronapandemije dla potrjecheni. Ličba dobropisow je w Lessingowym měsće na tysac wobmjezowana. Přeju wšitkim wikowarjam, přemysłownikam a dalšim, zo bychu akcije tajkeho razu prawje wuspěšne byli a zo bychu komuny na te wašnje zadźěwać móhli, zo dyrbja wobchody zawrěć, kaž to bohužel hižo na mnohich městnach wobkedźbujemy.
Štó stanje soz milionarom?
Derje, zo so zamołwići Domowiny a Załožby za serbski lud wo to prócuja, zo tež Serbja něšto z hornca strukturneje změny dóstanu. Na to skedźbnił je připódla referent za serbske naležnosće Braniborskeje Měto Nowak na njedawnej zjawnej prezentaciji wuslědkow dźělneho projekta Serbskeho instituta „Hódnoćenje imaterielneho kulturneho namrěwstwa Delnjeje Łužicy w němsko-serbskim konteksće“ (IKN). Na prašenje, kak ma potom po projekće kónc lěta dale hić, wón nadźijepołnje wotmołwi: „Ličimy z tym, zo dóstanjemy přichodne dźesać lět dohromady 19 milionow eurow za šěsć serbskich projektow, a dalewjedźenje IKN je jedyn z nich.“ Po zdaću so tež Serbja w Sakskej podobnje nadźijeja. Jeli woprawdźe miliony eurow na nas čakaja, wostanje jenož prašenje, kak je rozdźělić. Štó stanje so ze serbskim milionarom?
