Zadźěwar atomoweje wójny njeboh
Měrowe Nobelowe myto njeje wón dóstał, byrnjež sej je snano bóle zasłužił hač někotryžkuli druhi lawreat. Je dźě jeho zasłužba, zo lěta 1983 njeje k atomowej wójnje dóšło a zo je čłowjestwo tak před zahubu zachował. Něhdyši oficěr sowjetskeho wójska Stanislaw Petrow, jedyn z najwjetšich rjekow zymneje wójny, je njeboh. Po ruskim interneće meduza.jo je wón hižo 19. meje w Frjazynje, sydlišću njedaloko Moskwy, 77lětny zemrěł. Jeho smjerć njeběchu ani ruske ani wukrajne medije na wědomje brali. Wo njej dowědźał je so připadnje jeho němski přećel Karl Schumacher. Tón chcyše jemu w septembru po zwučenym wašnju telefonisce k narodninam zbožo wupřeć, syn móžeše pak jemu jeno zrudźacu powěsć rjec. W němskej nowinje WAZ wozjewi Schumacher na to nekrolog po swojim přećelu. Něhdyši přisłušnik sowjetskich raketowych mocow, do wučbnicow stawiznow zapisany, bě z měsačnej rentu 20 000 rublow (něhdźe 290 eurow) žiworił.
Z diplomom hnydom dźěło měć
WUDAWKI za zdźěłowanje dźěći a młodostnych su w čěskich kubłanišćach w přirunanju z druhimi čłonskimi statami Organizacije za hospodarske zhromadne dźěło a rozwiće (OECD) podpřerězne. To zwisuje hłownje z tym, zo maja w Čěskej wučerjo wšěch schodźenkow zdźěłowanja – wot zakładneje šule hač k uniwersiće – wo tójšto niše zasłužby porno kolegam w druhich krajach. Přiwšěm bywatej fachowe wukubłanje a přihot na nje w Čěskej wobšěrnišej hač w mnohich druhich statach OECD. K najpopularnišim studijnym předmjetam na wysokich šulach słušeja humanitarne wědomosće a wuměłstwo, towaršnowěda, informatika, žurnalizm a nic naposledk inženjerstwo. Přičiny, zo su techniske předmjety woblubowane, widźi OECD w tym, zo maja absolwenća jara dobre wuhlady na dźěłowe městno. Na přikład je loni nic mjenje hač 92 procentow wotchadnikow z diplomom uniwersity abo wyšeje fachoweje šule nablaku dźěło dóstało. W OECD wučinja přerězk 88 procentow.
Zeman w USA
Praha (ČŽ/K/SN). Čěski prezident Miloš Zeman je na dźěłowym wopyće USA. Jeho hłowna naležnosć bě tam na wotewrjenju hłowneje zhromadźizny UNO narěč, w kotrejž zaběra so z terorizmom a migraciju. Zeman zetka so tež z generalnym sekretarom UNO Antónijom Guterresom a jeho naměstnikom, ruskim diplomatom Wladimirom Woronkowom, šefom noweho zarjada UNO za bój přećiwo terorizmej. Rozrěč wo wzajomnych poćahach měješe wón z južnokorejskim prezidentom Mondom Jae-inom a ze słowakskim wonkownym ministrom Miroslavom Lajčákom.
Póndźelu bě so čěski prezident prestižneho počesćenja dočakał. Na wječeri nowiny The Allgemeiner spožči jemu ameriski židowska załožba Gershon Jakobson Jewish Continuity Foundation (GJCF) myto Warrior for Truth (Wojowar za prawdu). GJCF wuznamjenja wosobiny, kotrež maja zasłužby při hajenju zajimow židow. Priwatnje zetkał je so Zeman z něhdyšej mandźelskej nětčišeho prezidenta USA Donalda Trumpa, rodźenej Čechowku Ivanu Trump. Wo zetkanje z prezidentom njeje so čěska strona prócowała.
Referendum wo njewotwisnosći Kurdow w Iraku
Bagdad/Washington (ČŽ/K/SN). Parlament awtonomneho irakskeho Kurdistana je wobzamknył, 25. septembra přewjesć referendum wo njewotwisnosći wot Iraka. Bagdadski parlament je so raznje přećiwo tomu wuprajił. Irakski ministerski prezident Haider al-Abadi zreagowa zludany a připowědźi, zasadźić jednotki wójska, dyrbjało-li při ludowym wothłosowanju k namócnosćam dóńć. Turkowska a Iran so porno tomu bojitej, zo referendum dopomha separatiskim prócowanjam Kurdow we woběmaj krajomaj. Tež USA su nablaku reagowali. Běły dom kurdiske regionalne knježerstwo naležnje namołwi, referendum njezwoprawdźić. „Jeho přewjedźenje wotwjedźe kedźbnosć wot boja přećiwo teroristiskej milicy Islamski stat a wot zestabilizowanja hižo wuswobodźenych teritorijow“, rěka w lisće z Washingtona. Město toho je „chutny dialog z knježerstwom w Bagdadźe trěbny“.
Wot kónca Prěnjeje swětoweje wójny so Kurdojo bědźa wutworić swójski njewotwisny stat. Krajina, wobydlena wot Kurdow, je rozdźělena hłownje na Turkowsku, Syrisku, Irak a Iran.
Kulturne nalěćo znowa podlěša
Mjeńše Škodya bjezdieselowe
Praha (ČŽ/K/SN). Dźiwajo na to, zo z dieselom ćěrjene awta wobswět bóle zanjerodźeja hač dotal myslene, Mladoboleslavska Škodovka mjeńše typy přichodnje hižo z dieselowymi motorami njewuhotuje. Pola Fabije přestanje z tym klětu w jeho zmodernizowanej wersiji, pola noweje generacije Rapid spočatk lěta 2019. Zamołwity zastupnik předewzaća Bernhard Maier zdźěli tole na Mjezynarodnej přehladce awtomobilow w Frankfurće nad Mohanom. Nimo toho wón připowědźi, zo prezentuje Škodovka za tři lěta prěnje elektroawto. W lěće 2025 chce měć pjeć modelow elektroawtow abo wozydłow z hybridnym motorom.
W awgusće naprodukowa twornja Škoda Auto 86 000 jězdźidłow, štož je porno samsnemu měsacej loni 6,7 procentow wjac. Z nich bu nic mjenje hač 30 000 do zapadnych krajow eksportowanych, z toho 12 200 do Němskeje. Škodovka, kotraž je wobstatk němskeho koncerna VW, chce lětsa lońši rekord miliona awtow hišće přetrjechić a jich cyłkownje 1,15 milionow zhotowić.
„Mamy prawo na reparacije“
Komisija pólskeho sejma podawa hobersku sumu w swojej analyzy
Waršawa. Mjez Pólskej a Němskej wěje zymny politiski wětřik. Přičina toho su reparacije za škody w Druhej swětowej wójnje, kotrež běchu Němcy w susodnym kraju zawinili. Prěni raz wo tym rěčał je šef strony Prawo a sprawnosć Jarosław Kaczyński na jeje kongresu w juliju. Tam wón twjerdźeše, zo ma Pólska prawo na wotškódnjenje. Wosebita komisija sejma měła žadanja analyzować. Minjenej měsacaj su jeje čłonojo pilnje dźěłali a 40 stron zestajeli. Wuslědk analyzy je, zo ma Pólska prawo na reparacije dohromady šěsć bilionow eurow. K tomu mjenuja w dokumenće tež argumenty. Tak je dojednanje z lěta 1953 njepłaćiwe. Tam bě Pólska pod wulkim ćišćom Sowjetskeho zwjazka podpisała, zo na wotškódnjenju njewobstawa. Po słowach komisije dyrbjachu so tehdy Sowjetskemu zwjazkej kłonić. Z naprašowanja pola UNO, kotraž wšitke wažne zrěčenja zběra, pak wuchadźa, zo tam žane tajke njepředleži. Dale komisija twjerdźi, zo je Pólska jenički procent ze sumy reparacijow dóstała, kotruž bě Němska potrjechenym krajam dohromady płaćiła.
Babiš woměrje wočaknje
Praha (ČŽ/K/SN). Wo imunitu zapósłanca sejma je něhdyši čěski financny minister a předsyda ANO Andrej Babiš runje tak přišoł kaž jeho prěni naměstnik Jaroslav Faltýnek. Dalši wotběh k zwoprawdźenju rozsuda sejma móhł być, zo policija přećiwo Babišej postupuje. Kajka situacija faktisce za njeho bywa, słowakska nowina denník N zwěsća: „Šef ANO Andrej Babiš móhł zawěrno tež sam za zběhnjenje imunity hłosować, dokelž wědźeše, zo k tomu bjeztoho dóńdźe. Hłownje wšak je wón kalkulował, zo ma wothłosowanje nětčišeho sejma za chłostanske přepytowanje přećiwo njemu jeničce nachwilny wuznam. Do wólbow w jeho naležnosći ničo njerozsudźa, a do noweho sejma budźe wón zawěsće wuzwoleny a změje tuž znowa imunitu.“
Prezident Čěskeje Miloš Zeman je mjeztym zdźělił, zo Andreja Babiša w kóždym padźe na ministerskeho prezidenta powoła, jeli ANO z wólbow sejma jako dobyćer wuńdźe. Policija dósta tele dny wot sejma pisomne zdźělenje wo zběhnjenju imunity Babiša.
Rekordnje mało bjezdźěłnych
Praha (ČŽ/K/SN). Kwota bjezdźěłnosće je w Čěskej w awgusće porno julijej wo dalšu dźesaćinu procenta spadnyła a wučinja tuchwilu runje snadne štyri procenty, kaž Čěski dźěłowy zarjad wozjewja. Dźěło pyta po jeho wudawanju 296 826 ludźi, štož je porno samsnemu časej lěta 1998 najniši staw. „Samo za čas prózdnin ličba dźěłopytacych woteběra“, rjekny direktorka centralneje dźěłoweje instancy Kateřina Sadílková. To swědči po jeje hódnoćenju wo dobrym stawje čěskeho hospodarstwa, ale tež wo spomóžnym skutkowanju dźěłowych zarjadow.
Najmjenje bjezdźěłnych stej w awgusće wupokazowałoj wokrjes Rychnov nad Kněžnou a Praha-wuchod z 1,3 a 1,5 procentami. Praha ma 2,9 procentow, Plzeňski wobwod 2,6 a Juhočěski wobwod 2,8 procentow bjezdźěłnych. Najwjetša je bjezdźěłnosć dale w Ústískim a Morawsko-šleskim wobwodźe. We woběmaj kónčinomaj je to tuchwilu 6,1 procent.
Po datach statistiskeho zarjada Eurostat měješe Čěska w juliju mjez wšěmi krajemi Europskeje unije najmjenje bjezdźěłnych.
