Słowakska nět tež na njebju

Donnerstag, 29. Juni 2017 geschrieben von:

Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny

Před něšto dnjemi je Słowakska histo­riski moment dožiwiła. Do swětnišća poda so z indiskej raketu prěni słowakski satelit skCUBE. Na jeho konstrukciji, wuwiću­ a testowanju bě wjace hač 50 fachowcow­ dlěje hač pjeć lět dźěłało. Je to dźesać centimetrow wulka kóstka, kotraž započa 23 mjeńšin po starće rakety we wysokosći 500 kilometrow ze spěšnosću 28 000 kilometrow na hodźinu zemju wobkružeć. Satelit-kóstka waži 1 056 gramow. Jeje nadawk je měrić w swětnišću radioaktiwitu, fotografować wubrane kónčiny zemju a polěpšić rozhłosowu komunikaciju.

Z tymle swětnišćowym objektom su tři hłowne zaměry zwja­zane. Sprěnja ma wón wo tym swědčić, zo słowakscy fachowcy zamóža tajki přewšo naročny „aparat“ zhotowić a swětnišću dowěrić. Zdruha ma objekt dopo­kazać, zo ma kraj wědomostne kapacity za specifisku mi­siju w swětnišću, a střeća je to wědomostny ekspe­riment. Wšitke daty sate­lita skCUBE ze swětnišća budu zjawnje přistupne.

Wysoki hósć

Mittwoch, 28. Juni 2017 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K). Noweho awstriskeho prezidenta Alexandera Van der Bellena, kiž bě póndźelu nawječor na swój prěni wopyt Čěskeje z ćahom do Prahi dojěł, je čěski prezident Miloš Zeman wčera w swojim sydle na hrodźe witał. Hłowje wobeju statow diskutowaštej wo wzajomnych inwesticijach, hospodarskich poćahach, dotwarje awtodróhi mjez Prahu a Wienom resp. Linzom kaž tež wo železniskich zwiskach a nic naposledk wo migraciskej krizy. Wobaj po tym napřećo nowinarjam zwurazništaj, zo staj sej skoro we wšěch temach dospołnje přezjednaj byłoj. Awstriski prezident wšak njezamjelča, zo wobsteja nastupajo atomowu energiju rozdźělne nahlady. Susodny kraj ma wulke starosće atomoweje milinarnje Temelín dla. Kaž Van der Bellen rjekny, je w Awstriskej konsens, zo „atomowa energija nima přichod“. Zeman praji: „Bych-li ja w swojim kraju alpske rěki měł, njebych drje tohorunja za atomowu energiju był.“ Wysoki hósć z Awstriskeje jednaše w běhu dnja tež z premierom Bohuslavom Sobotku. Popołdnju wobdźěli so na ekonomiskim forumje z předewzaćelemi wobeju krajow.

Prezident skorži

Dienstag, 27. Juni 2017 geschrieben von:
Bratislava (SŽ/K). Słowakski prezident Andrej Kiska je w sejmje rozprawu wo połoženju kraja podał. Při tej składnosći kritizowaše­ wón politiske mocy, zo njezaběraja so naležnje z palacymi proble­mami kraja, ale wěnuja so nakromnym temam a sej při tym často wzajomnje wudma nadawaja. „Njeje akceptować, zo so politiska elita njedojedna wo tym, što su najwjetše słabosće Słowakskeje – šulstwo, strowotnistwo, kwalita žiwjenja w regionach, zanjechanje romaskeje mjeń­šiny, zestarjenje towaršnosće, přemało inowacije, korupcija. Najwočiwidniše a k tomu najrazniše diskusije wjedu so wo druhich wěcach, často wo maličkosćach z mjezsobnymi złopřećemi.“ Po měnjenju Kiski je tole jedna z přičin, zo so ludźo do politiki wohladaja. Njewěrja hižo, zo je stat kmany pochłostać tych, kiž zakonje ranja. Za najwjetše wěstotne riziko ma prezident politiske mocy, kotrež kraj na kromu abo samo za hranicu zapadnych politiskich, ekonomiskich a zakitowanskich hódnotow tłóča. Wón pokaza na strašne ekstremne prawicarstwo Lu­doweje strony/Naša Słowakska, žadace sej wustup Słowakskeje z EU a NATO.

Stawk wuspěšny był

Montag, 26. Juni 2017 geschrieben von:
Bratislava (dpa/K/SN). Tydźeń su dźěławi awtotwornje Volkswagen Slovakia stawkowali, dźens pak zaso dźěłali. Wčera­ wječor běchu so management firmy a dźěłarnistwa wo zwyšenju mzdow za 12 000 sobudźěłaćerjow dojednali. Tak je předwidźane, zo zrostu mzdy we wjacorych kročelach hač do awgusta 2019 wo 14,2 procentaj. Dźěłarnistwa běchu sej 16 procentow wjace mzdy žadali, maja pak tež docpěty kompromis za wulki wuspěch, kaž słowakskim nowinarjam zdźělichu. Firma Volkswagen Slovakia ze zawodami w Bratislavje, Devínskej Novej Vsy, Martinje a Košicach wobsteji 25 lět. Stawkowali dźěławi w nich dotal hišće nihdy njejsu. Loni je najwjetšu awto­twornju kraja wjac hač 400 000 wozy­dłow wopušćiło.

Częstochowu přesćahnyć

Freitag, 23. Juni 2017 geschrieben von:

Putniske městno Licheń w centralnej Pólskej dźeń a wuznamniše

Waršawa. Mjez něhdźe 200 mjeńšimi a wjetšimi putniskimi městnami w Pólskej, hdźež mać Božu česća, nabywa jedne dźeń a wjetši wuznam: hnadowne městno Licheń w centralnej Pólskej. Na kromje wsy z runje 1 600 wobydlerjemi su 2004 po dźesać lětach twara hobersku baziliku ze 7 000 městnami poswjećili. Před cyrkwju je naměsto za 250 000 putnikow. Twar běchu z pjenježnymi darami wěriwych ze wšeho swěta zwoprawdźili. Mjena darićelow su na jednotliwych tafličkach zwěčnjene.

Čěska na euro přihotowana

Donnerstag, 22. Juni 2017 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K). Čěska republika je na po- wšitkownej runinje přihotowana na při- wzaće eura. To měni guwerner Čěskeje narodneje banki (ČNB) Jiří Rusnok dźiwajo na dlěje trajace dobre hospodarske wuwiće kraja, kaž w rozmołwje z powěsćernju ČTK zwurazni. Wón je přeswědčeny, zo by Čěska přechod na jednotnu europsku měnu bjeze wšeho zmištrowała. Za zwoprawdźenje njezbytneje naprawy je wšak po jeho słowach w kóždym padźe trjeba dale pomjeńšić diferencu, kotraž nastupajo płaćizny a mzdy mjez Čěskej a europasmom napřećo hišće w poměrnje wulkej měrje wobsteji. Adapcija je jednoriša, hdyž je kraj niwowej ekonomiskeho jadra zhromadźenstwa bliže. Reprezentant najwažnišeje čěskeje­ financneje institucije widźi kraj w tym nastupanju na dobrym puću. „Mjeztym zo w zapadnej Europje mzdy praktisce lědma rostu, přibywaja wone w Čěskej republice lěto wob lěto wo pjeć procentow“, Rusnok argumentuje. Jeli dale tak poběhnje, móhł za tři, štyri lěta zaměr docpěty być.

Bajkojte lubjenja maja pomhać

Mittwoch, 21. Juni 2017 geschrieben von:

Telko je tak derje kaž wěste – Bohuslav Sobotka je so hordoznje „woprował“. W politice so wuznawajo njeje wón přewidźał, zo wótry wichor z njepřestajneho spada nahladnosće stronsku łódź ČSSD hrozy powalić, a bywajo jeje kapitan za wuchownu kótwicu měł, z komandownju woteńć – hinak hač na prawej łódźi – jako prěni. Na to je čěska socialdemokratija skoku – zo by so na kurs nowych wuspěchow nastajiła – zjězd přewjedła. Personaliju sporjedźa tak, zo nutřkowneho ministra Milana Chovaneca staji na čoło strony a wonkownemu ministrej Lubomírej Zaorálekej nada funkciju managera winowcowych wólbow. Wobsahowje wupječe tež hnydom „wólbny program“, nic pak někajki – na 35 stronach napjelni jón z lutymi „wabjakami“ wolerjow. Tak načinja jim słódkeje huby z lubjenjom, w běhu přichodnych pjeć lět přerěznu mzdu zwyšić z nětko 28 000 na zboha 40 000 krónow (k přirunanju: wot lěta 2012 do 2017 bě přerězna mzda runje ze 24 000 na 28 000 krónow zlězła). Dźěławym kiwa program k tomu ze zniženjom dawkow po miliardach.

„Wichorojte diskusije“ wo ćěkancach

Dienstag, 20. Juni 2017 geschrieben von:

Waršawa (dpa/SN). Pólska, Čěska, Madźarska a Słowakska so dale spjećuja, so na rozdźělowanju ćěkancow we wobłuku planowanja Europskeje unije wobdźělić. Tole su knježerstwowi šefojo statow tak mjenowaneje­ Visegrádskeje štyrki na wčerawšim zetkanju ze swojimi ko­legami z Benelux-krajow hišće raz po­twjerdźili. Při tym dóńdźe k „wichorojtym diskusijam“, kaž słowakski ministerski prezident Robert Fico powěsćerni kraja TASR zdźěli. Hosćićelka zetkanja, pólska premierka Beata Szydło, mjenowaše zeńdźenje „historiski dialog“. Wobdźělnicy­ běchu sej po jeje słowach w tójšto prašenjach dospołnje přezjedni, z wuwzaćom kwotow ćěkancow. Jako přikład mjenowaše narodnokonserwatiwna premierka zhromadny škit wonkownych mjezow EU.

Komisija EU bě njedawno přećiwo Pólskej,­ Madźarskej a Čěskej jednanje ranjenja zrěčenjow dla zahajiła, dokelž so zhromadnemu dźěłu při rozdźělenju ćěkancow wobaraja. Na tamnym boku Słowakska zhromadnje z Madźarskej pře­ćiwo EU skorži, dokelž bě Brüssel roz­dźělowanje ćěkancow přećiwo woli mjeńšich krajow wobzamknył.

Zeman pola kralowny był

Montag, 19. Juni 2017 geschrieben von:
London (ČŽ/K). Čěski prezident Miloš Zeman bě minjeny pjatk na dnjowym wopyće Wulkeje Britaniskeje. Připołdnju přija kralowna Elizabeth II. w Buckinghamskim palasće hłowu Čěskeje repu­bliki z mandźelskej Ivanu k priwatnej awdiency. Naslědnje połoži Zeman kwěćel při pomniku za padnjenych w lětadłowej bitwje wo Jendźelsku spočatk 1940tych lět. W rezidency čěskeho wulkopósłanstwa wuznamjeni wón pjeć wójnskich weteranow z Medalju rjekowstwa. W Jendźelskej bydlacemu čěskosłowakskemu pilotej Miroslavej Liškutinej, w Druhej swětowej wójnje słužacemu w britiskej RAF, přepoda prezident diplom, z čimž wobkrući jeho powyšenje na generala. Česć priwatneje awdiency pola kralowny Elizabeth II. měještaj tež hižo čěskaj prezidentaj Václav Havel a Václav Klaus. Pjatk popołdnju zetka so Zeman z britiskim wonkownym ministrom Borisom Johnsonom, zo by z nim rozjimał aktualne naležnosće nastupajo jednanja wo brexiće kaž tohorunja prašenja čěsko-britiskich poćahow.

Serbiska ma prěni króć premierku

Freitag, 16. Juni 2017 geschrieben von:

Běłohród (dpa/SN). Dotalna ministerka za zjawne zarjadnistwo, Ana Brnabić, budźe nowa ministerska prezidentka Ser­biskeje. Statny prezident Aleksandar Vučić, dominantna wosobina balkanskeho stata, je 41lětnu wčera w Běłohrodźe do tutoho zastojnstwa powołał. Wona je z tym prěnja ministerska prezidentka Serbiskeje.

Po wustawje trěbne přihłosowanje parlamenta je ryzy formalna naležnosć, dokelž maja přiwisnicy Vučića wšo přesahowacu wjetšinu w ludowym zastupnistwje. Zastojnstwo bě wakantne, po tym zo bě so Vučić w aprylu ze statnym prezidentom stał. Medije w kraju wočakuja, zo wšitko postajowacy Vučić tež přichodnje dźěło knježerstwa sylnje wob­wliwuje, byrnjež prezident w Serbiskej jenož reprezentatiwne nadawki měł. Dotal njeje jasne, hač Vučić jako statny prezident zastojnstwo předsydy z wotstawkom najwjetšeje knježerstwoweje strony SNS złoži, kaž sej to wustawa kraja žada.

Neuheiten LND