Regina Šołćina z Konjec podawa swoje zaćišće k najnowšej inscenaciji NSLDź „Wopušćeny dom“:
Dołho njejsym wjace tajku jimacu tematiku na jewišću dožiwiła. Zo pak z tutym měnjenjom sama njejsym, pokazachu mi rozmołwy z druhimi wopytowarjemi předstajenja. Wothłós bě woprawdźe pozitiwny, haj, někotři maja samo wotpohlad, sej hru hišće raz wobhladać. Prěni rezimej w Serbskim rozhłosu wo premjerje „Wopušćeneho domu“ njebě jenož tuni a zwjeršny – wón boleše!
Přitomnosć so w hrě ze zašłosću wotměnja, a w srjedźišću steji stajnje zaso wowka: jónu jako staruška we wozyčku, jónu jako młoda holca, kotraž ma so po woli staršeju na njelubowaneho muža wudać, ale mjeztym wot swojeho lubowaneho Jakuba dźěćo wočakuje. Tón pak dyrbi do wójny a ju a synka Michała wopušćić.
Marka Maćijowa, jednaćelka Ludoweho nakładnistwa Domowina, piše:
Čitajo komentar Jana Krala „Wědźeć, hdźe črij tłóči“ we wudaću Serbskich Nowin z 22. februara so prašam, hač komentator list, wo kotrymž pisa, scyła znaje a hač je tež ze znajmjeńša jednym nawodu rěčał abo hač nječerpa swoju wědu jeničce z diskusijow w zwjazkowym předsydstwje. Runje dokelž trjebaja nawodźa serbskich institucijow młodych Serbow z jara dobrymi znajomosćemi serbšćiny a dokelž hraje šula (ale nic jeničce šula) bytostnu rólu, su so na kultusoweju ministrow w Sakskej a Braniborskej wobroćili. Ale staw serbšćiny njeje jenož problem serbskich institucijow. Su da serbske šule a serbska ciwilna towaršnosć ze situaciju spokojom? Drje nic, kaž to najwšelakoriše zjawne reakcije pokazuja. Analyza situacije je trěbna, runje dokelž je maćizna kompleksna. Nam je wědome, zo smy z listom diskusiju nastorčili, kotraž ma so ze wšěmi potrjechenymi wjesć. Tajki nastork bě trěbny.
K přinoškej w SN z 11. februara „Signal zhromadnosće wusyłali“ piše dr. Peter Kroh z Neubrandenburga:
Dołhi čas njeje mje žana nowinska powěsć tak zwjeseliła kaž mjenowana. Wšitkim chcu k symboliskemu, ale zdobom jara ze žiwjenjom zwjazanemu zawdaću rukow gratulować. Wjeselo je powěsć předewšěm zbudźiła, dokelž wona nadźiju na započatk něčeho noweho pozitiwneho naslědnje skruća. Wjeselo wězo tež, dokelž spóznawaš, zo móžeš z rozumom a wěcownosću njejednotu přewinyć. A skónčnje wjeselo, dokelž móže so ze zawdaćom rukow wobkrućene zhromadne dźěło bórze jako wnučkokmany rozsud wopokazać – to rěka, na dobro přichoda serbskeho ludu.
Wažnišo wšak zda so mi być, nětko rozsudźeni doprědka hladać. Nastorčić tohodla chcył, zo so jako jedyn z přichodnych krokow zasadne zaměry, nadawki a projekty Domowiny a Serbskeho sejma – po myslach abo na zakładźe wobzamknjenjow a dokumentow – porno sebi staja. Tak móhli wobstejace paralele dokładnje zwěsćić a za jich zwoprawdźenje zhromadne, ale tež specifiske aktiwity pomjenować.
Milena Stockowa, nawodnica Serbskeje kulturneje informacije Lodka w Choćebuzu, rozprawja wo njerjanym dožiwjenju při wotewrjenju wustajeńcy w Budyskej SKI:
Dnja 6. februara je Serbska kulturna informacija w Budyšinje wosebitu wustajeńcu wotewrěła. Zběrka drohotnych stawizniskich wobrazow pokazuje serbske žiwjenje w Delnjej Łužicy. Znosył bě eksponaty hobbyjowy zběrar Heiko Lobert. Zamołwity za rozšěrjenje Ludoweho nakładnistwa Domowina w Delnjej Łužicy hižo wjele lět historiske fota a dokumenty zběra. Pokazka bě mjeztym na šěsć wšelakich městnach w Delnjej Łužicy widźeć, prěni raz lěta 2016 w Choćebuskim Serbskim domje. Wot toho časa je wona jako pućowanska wustajeńca Załožby za serbski lud zjawnosći přistupna.
Pawoł Kinderman z Worklec: Kóžde lěto zas – ptači kwas
To je chwalbyhódne. Pěstowarnje a šule z dźěćimi serbski kwas předstajeja. Přeco zaso widźu na wobrazach w nowinje, zo hólcy prawje zdrasćeni njejsu. To nastupa wěnčk, bant abo rubiško. Chcu to jónu posrědkować:
Wěnčk při cylindrje nawoženje słuša naprawo. Bant při cylindrje swata je naprawo, rubiško nalěwo při sukni, běła mucha při kornarju. Bant z wěnčkom při cylindrje braški je nalěwo, rubiško při sukni nalěwo. Krawata ma so k barbam kwětkow na wěnčku hodźeć.
Myslu sej, zo tele pokiwy klětu nastupajo prawe zdrasćenje zawěsće pomhaja.
Marka Cyžowa z Lejna so praša: ćělnje zbrašenych wuzamknyć?
Serbske Nowiny rozprawjachu srjedu wo jednohłósnym wobzamknjenju zastupjerjow pjeć sobustawskich gmejnow zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe w Róžeńće, přetwarić běrowowy dom w Pančicach-Kukowje. Zo njebychu za to twarsku dowolnosć trjebali, rozsudźichu so spočatnje planowaneho lifta so wzdać. Za to chcedźa wobłukaj z mnohimi wopytowarjemi kaž přizjewjernju za wobydlerjow a stawnistwo do přizemja přepołožić. Tak daloko wječornik rozprawja.
Při tajkim rozsudźe pak měło so hišće wjace wobkedźbować: Zarjadniski dom je zjawne twarjenje a ma kóždemu wobydlerjej přistup zmóžnić. Ma potajkim twarjenje bjez barjerow być, štož je zakonsce rjadowane. Z přepołoženjom wobłukow z mnohimi wopytowarjemi do přizemja je přistup za kiprych po mojim zdaću jeno dźělnje wolóženy. Přetož: Kajku šansu maja potom ćělnje zbrašeni požadarjo na runohódne dźěłowe městno w běrowowym domje?
Lucija Škodźina z Wotrowa: Módre za holcy a čerwjene za hólcow?
Minjeny pjatk čitach w Dźěćiznaku artikl Milenki Rječcyneje „Najbóle cool hort swěta“. Wotćišćane běchu tam měnjenja dźěći k nowemu hortej w Pančicach-Kukowje. Nimo pozitiwneho wothłosa hortskich šulerjow mi napadny, zo su jednotliwe měnjenja barbnje wuzběhnjene: Holcy maja čerwjenu barbu, hólcy módru. Tajke přirjadowanja dźensniši dźeń husto namakaš. Wosebje, chceš-li dźěćacu drastu kupić, namakaš zwjetša čerwjenu resp. róžojtu za holcy a módru za hólcow. Hišće před sto lětami njeby nichtó na ideju přišoł jednotliwu barbu jednomu splahej přirjadować. Ćěšenki běchu hustohdy běłe zdrasćene. Pozdźišo su to donošeli, štož bě staršemu bratrej abo staršej sotře přemałe.
Křesćan Krawc z Hrubjelčic je so nastupajo Zapósłane Jana Nuka z Radworja we wutornym wudaću SN wo stawje serbskeho šulstwa pjera jimał:
Štož dawno wěmy: Serbsku rěč podawaja w šulach dźensa kaž cuzorěčny předmjet. To ći přišeptnu serbske wučerki, kaž njebychu to wótře prajić směli. Wuwzaća su šule w Ralbicach, Pančicach-Kukowje, Chrósćicach, Worklecach, Radworju z maćernorěčnej wučbu. W někotrych z nich wuwučuja serbšćinu tež dźělnje kaž cuzu rěč. Schodźenk niže: Na pjeć porstach móhł wotličić, na kotrych šulach serbšćinu hišće jako runoprawny předmjet podawaja, wězo w praksy jako předmjet kaž cuzeje rěče. A třeći schodźenk: W nam znatych dwurěčnych šulach serbšćina mjeztym docyła žanu rólu wjace njehraje, w dalokim wobkruhu z Bórkhamora, Łaza, Wujězda, Hamora, Wósporka, Huski, Hodźija atd.
Jan Nuk so praša: „Móžemy na wobstejacej katastrofalnej situaciji hišće něšto změnić?“ Wón sej žada: „Je načasu wolić nowe puće, a je načasu wzać swój dóńt do swójskeju rukow.“ Ja so prašam: Kelko zajimowanych na tutón apel wotmołwi?
Jan Nuk z Radworja piše: Na pomoc, tepimy so!
Tak začuwam, hdyž čitam přinoški Serbskich Nowin wo wuslědkach ewaluacije serbskorěčneho kubłanja w Braniborskej. Začuwam tak, hdyž čitam list nawodow serbskich institucijow kultusowymaj ministerstwomaj Sakskeje a Braniborskeje falowaceho kwalifikowaneho dorosta w serbskich institucijach dla.
Nowina mi nimale z ruki padny, jako čitach wo zwěsćenju knjenje Kathleen Komolka jako čłonki staršiskeje iniciatiwy w Delnjej Łužicy, zo je wěda WITAJ-šulerjow serbšćiny po wotchadźe z pěstowarnje lěpša hač pola šulerjow w 6. lětniku. Kajke mějachmy nadźije w 1990tych lětach po zawjedźenju WITAJ-kubłanja, zo budźe Łužica bórze zaso dwurěčna.
Hižo před dźesać lětami warnowachu w Hornjej Łužicy, zo njeměli so zanjechać maćernorěčne dźěći w našich šulach, zo njeby kwalita wobknježenja serbšćiny ćerpjeła.
Nětko leži dźěćo w studni, a w němskorěčnej přiłoze SN lětnik 29 čitam „Gesetzgeber muss handeln“. Što wočakujemy wot kultusoweju ministrow Sakskeje a Braniborskeje?
Budyski wokrjes předstaji kónc nowembra składnostnje dźesaćlětneho wobstaća pod www.facebook.com/landkreis.bautzen prěni dźěl imageoweho filma, kotryž je mjez druhim Benedikt Dyrlich na Facebooku raznje kritizował. Wědomostnik dr. Robert Lorenc z Wuježka je na tohorunja na internetnej platformje wozjewjenu wotmołwu wokrjesa reagował a Serbskim Nowinam slědowacy dopis sposrědkował.
Rozumju na Facebooku wozjewjenu kritiku Benedikta Dyrlicha a sym samsneho měnjenja.