To a tamne (29.10.24)

wutora, 29. oktobera 2024 spisane wot:

Na wšěch 2,46 promilow alkohola w kreji měješe šofer nakładneho awta, jako ze swojim wozydłom na awtodróze A 14 do směra na Halle znjezboži. Njedaloko Schkeuditza zajědźe won do nabóčneho wobhrodźenja. Na to so awto powali a jězdnju blokowaše. Policiji alkoholowa wón napadny, na čož njezranjeneho 46lětneho šofera kontrolowachu. Wěcna škoda wučinja 100 000 eurow. Awto­dróha bě wjacore hodźiny zawrjena.

Hłódni paduši su sej w młodźinskim centrumje w Darmstadće najprjedy raz něšto k jědźi činili. Kaž policija zdźěli, su so skućićeljo kónc tydźenja namócnje do objekta zadobyli. W kuchni centruma so na to posłužowachu a zhotowichu sej pizzu, kotruž su wočiwidnje zhromadnje zjědli. Po wječeri so skućićeljo zminychu, bjez toho, zo by jich nichtó widźał. Policija prosy móžnych swědkow wo pomoc.

Volkswagen zawěra twornje

póndźela, 28. oktobera 2024 spisane wot:

Wolfsburg (dpa/SN). Awtotwarc Volks­wagen chce po informacijach zawodneje rady w Němskej znajmjeńša tři twornje zawrěć a dźesaćitysacy dźěłowych městnow wottwarić. Wo tym je nawodnistwo koncerna zastupnistwo dźěławych informowało, předsydka zawodneje rady koncerna Daniala Cavallo dźensa we Wolfsburgu rjekny. Wšitke druhe zawody chcedźa pomjeńšić. VW ma w Němskej 120 000 sobudźěłaćerjow.

Žada sej tuńšu energiju za wšěch

Berlin (dpa/SN). Hospodarstwo Němskeje žada sej wot zwjazkoweho knježerstwa zniženje kóštow energije za wšě přede­wzaća a nic jenož za industriju. „Politika ma centralny nadawk, trajne stabilne ­zastaranje z energiju za šěroki wobłuk předewzaćow zaručić“, rjekny prezident Němskeje industrijneje a wikowanskeje komory Peter Adrian nowinarjam. Jutře chce so zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD)ze zastupjerjemi industrije a dźěłarnistwow zetkać.

Israel: Móžemy hišće wjace

Kandidat republikanow za zastojnstwo prezidenta USA Donald Trump je wčera w New Yorku w sławnym Madison Square ­Garden něhdźe 20 000 přiwisnikow na wólby prezidenta 5. nowembra nastajił. Swoju demokratisku kontrahentku Kamalu ­Harris 78lětny při tym jako „njekmanu“ a „dospołnje njekompetentnu“ wočornješe. Foto: dpa/Kouhei Chouji

Wjele namjetow za statne zrěčenje

póndźela, 28. oktobera 2024 spisane wot:

Budyšin (SN/mb). Zapósłancy Serbskeho sejma su so sobotu na swoje poslednje regularne posedźenje do nowowólbow gremija w Budyskim dźiwadle na hrodźe zešli. Na spočatku wužištej zastupjerce Serbskeho muzeja a Němsko-serbskeho ludoweho dźiwadła (NSLDź), Andrea Pawlikowa a Hanka Jenčec, poskitk rozprawy wo swojej instituciji. W NSLDź pobrachuje serbski dorost, hač w dźiwadłowej pedagogice, technice abo w druhich wobłukach, tohodla je so prezenca serbšćiny jara pohubjeńšiła. W muzeju maja porno tomu cyle hinaši problem: Je dale a mjenje šulerjow, kotřiž serbskorěčne poskitki docyła rozumja, a ćežko, ze serbskimi dźěćimi konsekwentnje serbować, hdyž měšane rjadownje muzej wopytuja.

Sakski sejm za wuběrk korony dla

póndźela, 28. oktobera 2024 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski krajny sejm je wobzamknył, přepytowanski wuběrk nastupajo koronapandemiju wutworić. Wotpowědna próstwa frakcije AfD je na wurjadnym posedźenju minjeny pjatk wjetšinu hłosow dóstała. Tež zapósłancy BSW su za požadanje AfD hłosowali.

Přepytowanski wuběrk chce „zmylki njesmilnje wotkryć, kotrež su knjez Kretsch­mer, knjeni Köpping a druzy sakscy zamołwići činili“, rjekny krajny předsyda AfD Jörg Urban w sejmje. Thomas Prantl (AfD) dźakowaše so BSW za hłosy.

Zadźerženje BSW při wothłosowanju mjenowaše parlamentariski jednaćel ­Zelenych Valentin Lippmann „ćežke brěmjo při planowanej koaliciji“. Město toho, zo by BSW zhromadnje z CDU a SPD móžnu enquete-komisiju podpěrował, hłosuje wón zhromadnje z AfD za přepytowanski wuběrk. „Spušćomne zhromadne dźěło hinak wupada.“

Jako reakciju na zadźerženje BSW je sakska SPD sonděrowanske rozmołwy k móžnej koaliciji ćernjowki SPD, CDU a BSW přetorhnyła.

W Braniborskej na dobrym puću

póndźela, 28. oktobera 2024 spisane wot:

Sonděrowanja SPD a BSW k móžnej koaliciji z dobrym wuslědkom

Podstupim (dpa/SN). W Braniborskej stej SPD a BSW na dobrym puću k móžnym koaliciskim jednanjam. Ani štyri tydźenje po zahajenju sonděrowanskich rozmołwow chcetej wobě stronje dźensa wuhibki stajić. Sonděrowanskej skupinje wobeju stronow chcetej po informacijach powěsćernje dpa stronskimaj předsydstwomaj doporučić, jednanja zahajić. Nawodnistwje wobeju stron chcyštej dźensa wo tym wuradźować.

Spočatk oktobra běštaj ministerski prezident Dietmar Woidke za SPD a krajny šef Zwjazka Sahry Wagenknecht (BSW) Robert Crumbach sonděrowanja wo móžnej koaliciji zahajiłoj. Woidke a Crumbach hódnoćitaj rozmołwy dotal zasadnje pozitiwnje. Politikarjej znajetaj so dosć derje: Crumbach bě 40 lět dołho socialdemokrat.

Žadyn jednory partner

póndźela, 28. oktobera 2024 spisane wot:

Zo njebudźe Zwjazk Sahry Wagenkencht w jednanjach k wutworjenju noweho knježerstwa w Sakskej jednory partner, bě zwoprědka jasne. Přerazne běchu wuměnjenja, kotrež bě sej strona do wólbneho programa zapisała. Mjez nimi bě jasne žadanje za přepytowanskim wuběrkom k předźěłanju koronapandemije. Minjene dny běchu hižo spekulowali, hač njedóńdźe snano k wotpačenju krajnych zwjazkow BSW wot Berlinskeje centrale. Wuhlady na sobuskutkowanje w knježerstwje móhli słódše być, hač žadanja we wólbnym programje. Zo strony po wólbach swoje wólbne přilubjenja wjace njeznaja, wšak tež ničo nowe było njeby.

Tuchwilu pak wšitko za tym wupada, zo předsydka Sahra Wagenknecht wšitke nitki kruće wodźi. Kak ministerski pre­zident Michael Kretschmer (CDU) na to reaguje, dyrbimy wočaknyć. Wón chce stabilne knježerstwo, kaž sam praji. Čas pak jemu poněčim ćěka. A swěra BSW je wšo druhe hač wěsta. Marko Wjeńka

Stawki móžne

póndźela, 28. oktobera 2024 spisane wot:

Frankfurt nad Mohanom (dpa/SN). Dźěłarnistwo IG metal je dźěłodawarjam branše z němskeje metaloweje a elektroindustrije warnowanskimi stawkami wot jutřišeho hrozyło. „Naše koleginy a kolegojo w zawodach maja za wažne, dźěłodawarjow na swoje połoženje skedźbnić. Warnowanske stawki su nětko trěbne, zo móhli zastupjerjo dźěłopřijimarjow a dźěłodawarjow w jednanjach něšto pozitiwneho zeskutkownić“, wuzběhny předsydka tarifowych jednanjow dźěłarnistwa Nadine Boguslawski.

Doba winowatosće za měr, kaž je w tarifowych zrěčenjach za dohromady něhdźe 3,9 milionow dźěławych branše zakótwjene, dźensa w nocy wotběži. Dotal njejsu tarifowi partnerojo w dwěmaj jednanskimaj kołomaj žane dojednanje docpěli. IG metal žada sej sydom procentow wjace mzdy w běhu jednoho lěta, mjeztym zo su dźěłodawarjo branše 3,6 procentow wjace w běhu 27 měsacow poskićili. Prěni schodźenk cyłkownje 1,7 procentow ma so hižo klětu w juliju realizować. Hladajo na žadanja dźěłopřijimarjow skedźbnjeja zawody metaloweje a elektroindustrije na słabe produkciske hódnoty a pobrachowace nadawki.

Özdemir nastupi

póndźela, 28. oktobera 2024 spisane wot:

Stuttgart (dpa/SN). Zwjazkowy ratarski minister Cem Özdemir (Zeleni) chce jako načolny kandidat Zelenych na wólbach krajneho sejma w Badensko-Württembergskej nalěto 2026 nastupić. „Chcu wobydlerjam jako ministerski prezident ­Badensko-Württembergskeje słužić“, piše Özdemir w lisće wobydlerkam a woby­dlerjam zwjazkoweho kraja. Po słowach rěčnicy chce Özdemir zastojnstwo jako zwjazkowy ratarski minister dale wukonjeć.

58lětny běše hižo dlěje kandidat z najwjace wuhladami za načolnu kandida­turu. Tuchwilny ministerski prezident kraja Winfried Kretschmann (Zeleni) nochce hišće raz při wólbach nastupić. Jenož Özdemir je podobnje znaty kaž Kretschmann. Nimo toho móže zwjazkowy ratarski minister na dołhe politiske nazhonjenje zhladować a je pragmatiski, runje tak kaž Kretschmann. Nimi Özdemira ma najwjac wuhladow na zastojnstwo předsyda CDU kraja a frakciski předsyda Manuel Hagel.

To a tamne (28.10.24)

póndźela, 28. oktobera 2024 spisane wot:

Kónčki wukurjenych cigaretow chowa sej moderatorka Sandra Maischberger jako dopomnjenku na posledni telewizijny interview z bywšim zwjazkowym kanclerom Helmutom Schmidtom. Jedna so wo cyły popjelnik ze zbytkami cigaretow notoriskeho kurjaka. Helmut Schmidt (SPD, 1918–2015) bě za to znaty, zo so wo zakazy kurjenja njestara. Tak dyrbjachu so w telewizijnych studijach stajnje zaso na to nastajić, zo sej Schmidt jednu cigaretu po druhej zapali. Cigareta bě jemu sobu „najwažniši žiwjenski stimulus“.

Atrapa ručneje granaty je w Mišnu zasadźenje policije zawiniła. Njeznaći běchu mału plastowu blešu tak změnili, zo ­wupadaše kaž ručna granata. Atrapu połožichu před zachod towarstwa „Pisane Mišno“. Zastojnicy atrapu zrumowachu. Nětko pruwuja, hač jedna so wo žort abo hač wobsteji politiski pozadk.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND