LEAG wočakuje spěšny rozsud

póndźela, 03. měrca 2025 spisane wot:

Nowe płunowe milinarnje maja njespušćomne energije wurunać

Choćebuz (dpa/SN). Po dlijenjach nastupajo twar nowych płunowych milinarnjow nadźija so šef předsydstwa energijoweho koncerna LEAG Adolf Roesch wot noweho zwjazkoweho knježerstwa jasnosć hač do kónc lěta. Za Choćebuske předewzaće dźe při tym po swójskich wuprajenjach wo inwesticije cyłkownje třoch miliardow eurow. „Hdyž mamy ćmowu a měrnu dobu, potom su brunicowe milinarnje jeničke domjace ener­gijowe žórło zastaranja, kotrež hišće ­mamy“, rjekny Roesch powěsćerni dpa. „Tuž dyrbimy spěšnje jednać, zo móhli płunowe milinarnje wobnowjomne energije takrjec wudospołnić.“ Roesch steji wot lěta 2024 na čole LEAG.

Wón so nadźija, zo twar nowych milinarnjow hišće lětsa wupisaja. „Za nowe zwjazkowe knježerstwo je to jara naročny časowy plan“, wón rjekny. Při wupisanju maja wobhospodarjo milinarjow składnosć, swoje poskitki wotedać.

Wotwolene zwjazkowe knježerstwo njeje zakoń k zawěsćenju energijoweje wěstoty wjace schwalić móhło. Planowane poprawom bě, wupisanje milinarnjow hižo lětsa w nalěću přewjesć.

Hórki póstniski plack

póndźela, 03. měrca 2025 spisane wot:
Wjesołe nory, dosć alkohola, pisane kostimy – poprawom wšo kaž přeco w Kulowje. Tež zo su prawicarjo po puću, słuša bohužel do zwučeneho wobraza w serbskej stolicy póstnicow. „Hier wird Deutsch gesprochen“ a postrowy njekničomnikej Hitlerej – gestus a duktus nacijow njeje so w zašłych lětach a lětdźesatkach změnił. A tola: Nacionalizm zaso přiběra a z tym tež strach Serbowkow a Serbow w zjawnym rumje. Někak wšak smy so wšitcy ­hižo na to zwučili a tola dyrimy zwěsćić, zo bywa situacija dale a napjećiša. Wažne nětko je, zo so zatrašić njedamy. Hižo wjace njeserbować a so pozdatnje do němskeje wjetšiny asimilować je runje wopačny puć. Tež serbscy norojo maja w Kulowje abo hewak hdźe prawo swoju ma­ćeršćinu nałožować! Tute prawo njeměli sej wot zaslepjenych pseudo-patriotow skazyć dać. Přiwšěm pak měli so prašeć, kak jako serbska zhromadnosć z přibě­racymi prawicarskimi njeskutkami wobchadźamy. Maximilian Gruber

Prěni „awtowy póst“ w Sakskej

póndźela, 03. měrca 2025 spisane wot:

Markkleeberg (dpa/SN). W póstnym času chcedźa prěni króć w jednym ze sakskich městow akciju „awtowy póst“ přewjesć. Wot srjedy, 5. měrca, hač do 19. apryla su ludźo w Markkleebergu pola Lipska namołwjeni, awto stejo wostajić a město toho trěbne puće z busom, železnicu, kolesom abo pěši zmištrować. Akciju organizuje krajny zwjazk Naslědna Sakska. Wothłós na akciju njemóža zamołwići dotal hišće posudźować, projektna koordinatorka Stephanie Scholz rjekny. Zwjazk nadźija so znajmjeńša sto wobdźělnikow. Tući móža wšědnje do kalendra zapisać, kajke puće su z druhimi wobchadnymi srědkami zwoprawdźili.

W susodnej Durinskej hižo wot lěta 2011 nazhonjenja z projektom „awtowy póst“ zběraja. Nošerjo akcije su wobchadne zwjazki a cyrkwje. „Dźe wo to, ludźi k rozmyslowanju pohnuć a swoju cyle wosobinsku mobilitu přepruwować.“

Zamołwići su spočatnje tójšto spjećowanja dožiwili. Ludźo jim wumjetowachu, zo chcedźa jim jězdźenje z awtom skazyć. Mjeztym pak je kritika w dalokej měrje womjelkła. Klětu planuja akciju tež w druhich městach.

Karnewalisća po Choćebuzu ćahnyli

póndźela, 03. měrca 2025 spisane wot:
„Ćah wjesołych ludźi“– najwjetši póstniski přećah wuchodneje Němskeje – je wčera zaso po Choćebuzu ćahnył. Dypkownje w 11.11 hodź. so ćah z něhdźe 4 000 sobuskutkowacymi z Braniborskeje, Berlina a Sakskeje na puć poda. Měsacy běchu so wobdźělnicy na tutón dźeń přihotowali. Cyłkownje 61 jednotliwych wobrazow bě widźeć. Hosćo, kotřiž po tysacach na kromje puća stejachu, wobdźiwachu pyšene awta, dujerske orchestry, a rejowarki a rejowarjow. Puć wjedźeše póstnicarjow po cen­trumje města a bě po informacijach zarjadowarjow dokładnje 2 803 metrow dołhi. Přećah skónči so w swjedźenskim stanje na Skótnych wikach. Foto: Michael Helbig

To a tamne (03.03.25)

póndźela, 03. měrca 2025 spisane wot:

Młodym ludźom hroža škody słyšenja, hdyž často a přewótře widejowe hry hraja. Składnostnje swětoweho dnja słuchanja je Swětowa strowotniska organizacija WHO nowy standard za widejowe hry a nastroje za wothrawanje předstajiła. Po wšěm swěće hraje tři miliardy ludźi prawidłownje widejowe hry. Studije dopokazuja, zo zhubja młodostni při wužiwanju widejowych hrow dwójce tak často kmanosće słuchanja kaž druzy.

Cyły tydźeń staj mortwaj Gene Hack­man a toho mandźelska Betsy Arakawa w domje ležałoj, bjeztoho zo by tole něchtó pytnył. To je policija w Santa Fe w staće USA New Mexico zwěsćiła. Wuhódnoćenje pohonjowaka wutroby Hackmana je wunjesło, zo je nastroj 17. februara dźěłać přestał. Podhlad, zo staj wobaj na zajědojćenje z wuhlikowym monoksidom zemrěłoj, njeje so potwjerdźił.

Zapósłanc wšěch mjeńšinow

pjatk, 28. februara 2025 spisane wot:

Stefan Seidler (SSW) wuspěšny – Šenkec: Prezencu Serbow analyzować

Berlin (SN/MiP). Wot lěta 1953 su strony narodnych mjeńšinow po zwjazkowym wólbnym prawje wot pjećprocentowskeje hraničneje klawsle při wólbach zwjazkoweho sejma wuwzate. Z toho profituje dotal jeničce Južnoschleswigski wolerski zwjazk (SSW), kotryž zastupuje narodnej mjeńšinje Frizow a w Němskej bydlacych Danow w Schleswigsko-Holsteinskej. Po lěće 1961 so SSW na wólbach Zwjazkoweho sejma hižo wobdźělił njeje. 2021 pak je sej z kandidatom Stefanom Seidlerom wuspěšnje zaso městno w zwjazkowym sejmje zdobył. Z historiskim wólbnym wuslědkom 76 126 hłosow je so jemu to minjenu njedźelu znowa poradźiło. Porno wólbnemu wuslědkej w lěće 2021 je to přidobytk wjace hač 20 000 hłosow.

Öcalan namołwja k měrej

pjatk, 28. februara 2025 spisane wot:

Istanbul (dpa/SN). Mjeztym wjele lět zajaty nawoda zakazaneje kurdiskeje dźěłaćerskeje strony PKK, Abdullah Öcalan, je swojich přiwisnikow namołwjał, brónje złožić. PKK měła so nimo toho rozpušćić, rěka we wosobinskej deklaraciji Öcalana, kiž sedźi wot lěta 1999 w turkowskim jastwje. Apel móhł nowy měrowy proces mjez kurdiskej PKK a turkowskim knježerstwom nastorčić. PKK je w EU a w USA jako terorowa organizacija zakazana.

Wo trans-splažnych njerodźa

Washington (dpa/SN). Zakitowanske ministerstwo USA chce trans-splažnych ludźi z wojerskeje słužby wuzamknyć, tež aktiwnych wojakow. „Słužba tutych indiwiduwow njeje w zajimje wójska a njewotpowěduje zajimam narodneje wěstoty“, rěka we wukazu Pentagona, kiž běchu po přikazu prezidenta Donalda Trumpa zdźěłali. Dokument bu w zwisku ze skóržbu wjacorych skupin LGBTQ přećiwo knježerstwu USA znaty.

SPD w Hamburgu prědku

Młodźi Palestinjenjo hraja kopańcu mjez rozwalinami w dospołnje zničenym Gazaskim pasmje. Mjez islamistiskej Hamas ­a ­Israelom wujednany přiměr płaći hač do kónca tydźenja. Wulki dźěl wobydlerjow je so po wojowanjach do swojeje domizny nawróćiło, byrnjež žiwjenske wuměnjenja w pasmje katastrofalne byli. Foto: dpa/Ramadan Abed

Na konferency UNO so dojednali

pjatk, 28. februara 2025 spisane wot:
Rom (dpa/SN). Na mjezynarodnej konferency UNO w Romje su so zastupnicy 200 krajow na wjelelětny plan financowanja škitnych naprawow na dobro přirody a mnohotnosće družin dojednali. Štyri měsacy po zwrěšćenym wjeršku w Kolumbiskej je so 16. konferenca UNO k biologiskej mnohotnosći wčera wječor praktisce w poslednim wokomiku na kompromis dojednała. Zasadnje dźe wo to, we wobłuku „Swětoweho přirodoweho zrěčenja“ hač do lěta 2030 znajmjeńša 30 procentow płoninow na zemi a na morjach jako škitne pasmo zastopnjować. Nimo toho měli industrijne kraje kóžde lěto 20 miliardow eurow za škit přirody a zwěriny přinošować. Zrěčenje su z wulkim přikleskom witali.

Zelenskyj k podpisanju přijěł

pjatk, 28. februara 2025 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je dźensa ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho w Běłym domje přijał. Tam měješe Zelensky w běhu popołdnja zrěčenje z USA wo rědkich surowiznach podpisać. Washington zaruča sej po tutym puću ukrainske zemske pokłady jako zarunanje za dotalnu wojersku a pjenježnu pomoc k wotwobaranju před třomi lětami zahaje­neho ruskeho wojerskeho nadpada. Wosebje zajimawe za USA su metale ze skupiny rědkich surowiznow, kotrež wosebje w elektroniskej industriji nuznje trjebaja. Nimo toho měrja so USA na ukrainske składy zemskeho wolija a płuna.

Zelenskyj je minjene dny potwjerdźił, zo jedna so wo ramikowe dojednanje. Dokładne zrěčenje ma pozdźišo sćěhować. W nim chcedźa předewzaćelske poćahi a pjenježne aspekty dokładnišo rjadować. Zelenskyj bě prěni naćisk zrěčenja wotpokazał. Na to jemu Trump chětro raznje wumjetowaše a hrožeše.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND