Domchowanku w pěstowarni swjećili
Wučbna hodźina we wsy
Wjace wo Ćišinskim zhonili
Fota: Jurij Bjeńš
Wutoru tydźenja přebywaštej rjadowni 4. lětnika Serbskeje zakładneje šule „Michał Hórnik“ z Worklec w Pančicach-Kukowje, zo byštej so tam na projekće wo Jakubje Barće-Ćišinskim wobdźělili. Organizowała bě jón za šulerjow Domowinska župa „Michał Hórnik“.
Skónčnje prózdniny!
(Katka leži we łožu. Mać přihotuje w kuchni snědań.) mać: (woła) Katka, stań, snědań je hnydom hotowa. Katka: (njewotmołwi, mać ju zas a zaso woła, skónčnje přińdźe a sydnje so mórkotajo za blido) W prózdninach njemóžu so wuspać! mać: Je hižo pozdźe. Twój kakaw budźe zymny a warjene jejko tež. Katka: Sym pak hišće mučna. mać: Prózdniny su dołhe dosć a móžeš so kóždy dźeń wuspać. Katka: Što ha dyrbju cyły luby dołhi dźeń činić. mać: Dźensa móžeš ze mnu na zahrodźe jabłuka zezběrać, kotrež je wětřik wčera ze štomow storhał. Chcu jabłučnicu warić. Katka: (zdychnje) Hižo zaso jabłučnicu ... mać: (so smějkoce) Tebi by wězo lubšo było, hdyž bychu tam jenož spagetije rostli ... Katka: ... a šokolodźany lód. Katka: Dźi sama jabłuka zběrać. Ja budu tak dołho telewizu hladać. Přińdźe zawěsće zajimawy film. mać: Haj, haj, popołdnju a wječor tež zas. Katka: Ně, popołdnju póńdu k Madlence. Ta ma nowy kompjuter. mać: Ty derje wěš, što je ći nan prajił: Přewjele telewizu hladać čini hłupe. Katka: Domanic Beno ma telewizor samo w swojej stwě, a tón je lute jedynki na wuswědčenju měł.
„Z młodymi ludźimi dźěłać je Boži dar“
Rozmołwa z rozžohnowacym so Budyskim tachantskim kantorom Friedemannom Böhme
Lětsa 1. nowembra rozžohnuje so Friedemann Böhme ze zastojnstwa jako kantor Budyskeje katolskeje tachantskeje cyrkwje a poda so na wuměnk. Alfons Wićaz je so z nim rozmołwjał.
Z kotrymi začućemi rozžohnujeće so po wjace hač 30 lětach kantorstwa?
F. Böhme: Sym jara dźakowny za to, štož sym tule w Budyšinje dožiwił. Sym dźakowny za hudźbu, kotruž móžach hrać abo dirigować. Sym jara dźakowny za wjele přećelow, kotrychž sym w tym času zeznał a sej zdobył. To su moje hłowne začuća. Na tamnej stronje so trochu starosću, přetož cyłe procedere mojeho naslědnika abo naslědnicy hišće wujasnjene njeje.
Sće zamołwity był za hudźbny přewod Božich słužbow a scyła za pěstowanje cyrkwinskeje hudźby we wosadźe. Jako sće zastojnstwo w Budyšinje nastupił, što sće sej jako wosebity nadawk stajił a sće jón zmištrował?
Z KAMERU PO CYŁEJ ŁUŽICY A DO SWĚTA 4. dźěl
Pod nadpismom „Z kameru po Łužicy a do swěta won“ wěnuje so w nowej seriji Serbskich Nowin dr. Toni Bruk stawiznam serbskeho filma. Mjez druhim rozprawja wón w swojich wuwjedźenjach wo wosebitosćach a njewšědnosćach před a za kameru kaž tež wo wuwiću serbskeho filma hač do přitomnosće.
Słoharšćina
W tutej kolumnje powědaja štyrjo redakciji SN znaći mjezynarodni awtorojo, wotměnjacy so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich nazhonjenjach a dožiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych mjeńšin.
Prof. Wink je po cyłym swěće pućowała a w mnohich wšelakorych krajach bydliła. Přeco, hdyž je so do druheho kraja podała, spyta wona so sčasom přihotować a zakłady tamnišeje rěče wuknyć. Wona lubuje nowe rěče wuknyć a so do nowych kulturow zanurić. Bórze chce wjacore kraje we wuchodnej Europje wopytać. Je pak spóznała, zo njemóže započeć sej wjacore słowjanske rěče přiswojić. Što by potajkim najlěpša strategija była z tamnišimi ludźimi komunikować?
Wězo móhła so w jendźelšćinje rozmołwjeć. Přiwšěm so tójšto Słowjanow derje nječuje, hdyž jendźelsce rěča. Nimo toho wobknježa ju mnozy jenož na jara jednorym niwowje abo scyła nic. A chceš-li so tróšku do słowjanskeje kultury integrować, njeje jendźelšćina najlěpši srědk komunikacije.
Stawizny jako„dźiwadło swěta“ předstajene
Panorama Wernera Tübki w durinskim Bad Frankenhausenje wo Němskej burskej wójnje
Z aktualnych přičin je snano tón abo tamny lětsa runja dopisowarjej tohole přinoška swój planowany dowol we wukraju cofnył. Ćim bóle wabja w tukraju kónčiny w relatiwnej bliskosći. Jedyn tajki wjele lubjacy cil tule předstajimy.
Durinske městačko Bad Frankenhausen leži něhdźe 70 kilometrow sewjernje Weimara na južnej kromje Kyffhäuserskich horin. Porno južnej Durinskej leža tule mjez horami šěroke doły, a na wapnowc kaž tež šćěpjel bohata póda zemju wohrěwa, tak zo zdawatej so wegetacija a klima krajiny na lětnich dnjach samo trochu mediteranej być.
Ilustracija: Isa Bryccyna, wurězk z akwarela „Nazyma we Worcynje“ (2014) (16
Bywša briketownja powabliwy muzej
Za 14 milionow eurow přetwarjenu Energijowu fabriku w Hórnikecach zjawnosći zaso spřistupnja
Sakski industrijowy muzej Energijowa fabrika Hórnikecy chce so wot 16. oktobra w cyle nowym swětle prezentować. Zjawnosći přistupne budu w něhdyšej briketowni najmoderniše wustajenske swěty ze swěcy, kowa a škleńcy, zwjazane z čerwjenocyhelowej industrijowej kulturu.
„Industrijowy ansambl briketoweje fabriki ze zawodnym sydlišćom Hórnikecy je so wot lěta 1990 na jónkrótnu pomnikowu městnosć we Wojerecach a Łužicy wuwił“, wuswětla Birgit Weber, přirjadnica Budyskeho krajneho rady. „Z projektom ,energijowe dwory‘ chcemy wuspěšny proces nětko rozšěrić, tworjo tak wosebitu městnosć žiweje industrijoweje kultury.“ Za 25 hektarow wulki areal a k tomu słušacy zjawnosći njepřistupny Čaplacy jězor je Budyski wokrjes jako wobsedźer z pomocu spěchowanskich srědkow wot lěta 2017 něhdźe 14 milionow eurow nałožił.
