Hdys a hdys, přewažnje mjez wobdźělnikami póndźelnych „wuchodźowanjow“, je rěč wo pozdatnje jednostronskim rozprawnistwje „medijow“ nastupajo wójnu w Ukrainje. Štóž so trochu dokładnišo do maćizny zanuri měł lochce spóznawać, zo tele wumjetowanje prědku a zady njepřitrjechi. Nawopak, hdźežkuli tež přeco pokuknješ: wšudźe posrědkuja zastupjerjo Ruskeje swój wid. A kajke běchu to wusprawnjenja za nadpad na susodny kraj! Knjez Lawrow bě, ignorujo zakaz słowa „wójna“ w swojej domiznje, najprjedy wo potłóčowanju Rusow přez „neonacistiski Kiewski režim“ rěčał, kotryž je nimo toho wot „homoseksualnych a wot drogow wotwisnych podrywany“. Pozdźišo „konkretizowaše“ wón přičiny „wosebiteje wojerskeje akcije“, bamborjo raz wo ukrainskim programje za wuwiwanje biologiskich brónjow, raz warnujo wo „nuklearnych ambicijach“ kraja, orchestrowane wot USA. Skónčnje njebě jemu přehłupje, posłužować stare antisemitiske klišeje a „teorije“ zapřisahanja, po kotrychž su Židźa sami na holocausće wina – a Wolodymyr Zelenskyj dźě je přisłušnik tejele nabožiny.

Maćica Serbska zhladuje lětsa na 175 lět wobstaća. Prawy wokomik to, sej zaso jónu wuznam tohole najstaršeho serbskeho towarstwa wuwědomić a do brošurki „Trać dyrbi Serbstwo“ bywšeho předsydy dr. Měrćina Völkela pohladać. Jako bě 18. apryla 1847 štyriatřiceći mužow Maćicu Serbsku jako štwórte tajke zhromadźenstwo po słowjanskim přikładźe załožiło, bě prěnjotny zaměr jasny: spisać a wudawać serbske knihi. To su činili, a hišće wjele wjace – poměrnje tunje Maćične knižki z ludowej literaturu za dorosćenych a dźěći wudawali, z Maćičnym časopisom zakład za serbsku wědomosć załožili a zdobom prěni jednotny serbski Maćičny prawopis zawjedli. Nimo toho su z Maćičnej peticiju wo runoprawosć serbšćiny w sakskich šulach wojowali a tak Serbam politiski hłós dali, Serbski dom natwarili, sej z tamnymi – zwjetša – słowjanskimi wědomostnymi towarstwami – spisy wuměnjeli, wuměłstwo a knihi zběrali atd.

Wójna Ruskeje přećiwo Ukrainje je naš dotalny swět dospołnje na hłowu stajiła a takrjec wšitke mjezy wotstroniła. Wurazy kaž „třeća swětowa wójna“, „atomowa wójna“ abo „zničenje Europy“ zdachu so być wutupjene. Hižo nas namołwjeja, zo njesměmy so na tutón wokabular zwučić. Zwučili pak smy so mjeztym na wobrazy roztřělanych ukrainskich městow kaž Mariupol abo Charkiw – před měsacami hišće dospołnje njepředstajomny to scenarij.

Runje tak njepředstajomne je, štož so na politiskim polu wothrawa. Wodźacy zastupnicy Zelenych – kiž běchu něhdy z měroweho hibanja wušli – žadaja sej za Ukrainu „brónje, brónje a hišće raz brónje“. Štóž tomu nablaku njepřihłosuje, steji spěšnje jako mjechkowc a bojazliwc w róžku, kaž zwjazkowy kancler Olaf Scholz. Tón nochce na Třećej swětowej wójnje prosće wina być. A nichtó wo tym njerěči, kak chcedźa ukrainscy wojacy jim dospołnje njeznatu němsku wojersku techniku kaž tank Gepard posłužować.

Zwěsćenje wěsteho stejnišća za skónčne składowanje radioaktiwnych wotpadkow ludźi w Hornjej Łužicy zaběra. Wočakuje jich po wudobywanju brunicy, ze zničenjom krajiny a wot politiki postajenym kóncu fosilneje doby na dobro klimy, ze zaměstnjenjom tajkeho składa hłuboko we łužiskim zornowcu dalši dóńt? Na prašenje tuchwilu zasadnje z „haj“ abo z „ně“ wotmołwić njemóžemy. A tež Zwjazkowa towaršnosć za kónčne składowanje (BGE) na to dźensa hišće žaneje wotmołwy nima. Wšako přepytowanje definowanych 90 dźělnych kónčin dawno wotzamknjene njeje.

Za wulki dźěl serbskeho sydlenskeho ruma w Budyskim wokrjesu to žana změrowaca powěsć njeje. Ale profylaktisce so – Domowina a komuny – ze zhromadnym stejišćom přećiwo tudyšemu tajkemu składej za cyłu Němsku wobarać, kaž je to wuběrk za změnu strukturow, hospodarstwo a infrastrukturu njedawno poručił, wokomiknje wuspěch njelubi. Tajki protest móže so jenož na politiskich zamołwitych měrić. Nic pak na fachowcow, kotřiž namjet zdźěłaja, wo kotrymž skónčnje zwjazkowy sejm rozsudźi.