Jolku raz digitalnje a darmo dožiwić
Jakub Brězan je jedyn z hłownych organizatorow lětušeho Nukničanskeho jolka-swjedźenja, kotryž sobotu internetnje přewjedu. Měrćin Weclich je so z młodym Prawočanom rozmołwjał.
Móže sej kóždy jolka-swjedźeń internetnje darmo wobhladać?
J. Brězan: Wužiwamy samsny program, kaž su jón na lońšej digitalnej schadźowance w nowembru měli. Štóž ma doma wotpowědnu internetnu syć, móže so pod adresu www.jolka-nuknica.de přizjewić. To dyrbi datoweho škita dla tak być. Potom móže so kóždy rozsudźić, hač chce so na jolce interaktiwnje z kameru a mikrofonom wobdźělić, abo hač chce jenož přihladować. Na kóždy pad to ničo njepłaći. Interaktiwne přihladowarske městna pak su na 500 wobmjezowane.
Bjez dochodow a trěbnych pjenjez za wudawki pak tež digitalnje ničo njeběži. Zwotkel pomoc dóstanjeće?
J. Brězan: Wězo su nam zaso naši swěrni sponsorojo poboku. Załožba za serbski lud nas při techniskich naležnosćach podpěruje. A dale móžemy financielnje tež z předatych pakćikow našeho „zarězaneho swinka“ čerpać.
Hdy so jolka započnje, a što na přihladowarjow čaka?
Zaměr je zhromadnosć
Katharina Jurkowa je so rozsudźiła kandidować za nowu předsydku Serbskeho šulskeho towarstwa. Milenka Rječcyna je so z rěčnicu za region župy „Michał Hórnik“ rozmołwjała.
Kak je k tomu dóšło, zo za tele zastojnstwo nastupiće?
K. Jurkowa: Jako maćeri třoch dźěći słušeja kubłanske temy k mojemu žiwjenju. To je mje pohnuło za předsydku SŠT kandidować. Smy wosom młódšich ludźi, kotřiž su so rozsudźili tworić předsydstwo SŠT. Jenički mjez nimi tam hižo aktiwnje sobu skutkuje. Dalši sedmjo su takrjec nowačcy. W rozmołwje smy rozmyslowali, štó móhł předsydstwo přewzać. Po wjacorych rozmołwach sym so rozsudźiła za naslědnistwo Ludmile Budarjoweje kandidować.
Maće zwisk z Ludmilu Budarjowej, kotraž je třiceći lět tónle čestnohamtski nadawk wukonjała?
Towarstwo ma přičinu swjećić
Dźensa před 30 lětami bu Serbske šulske towarstwo załožene. Wulka syła wučerkow a wučerjow, kubłarkow a kubłarjow kaž tež dalšich zajimcow bě so 1991 skupinje iniciatorow přidružiła. Milenka Rječcyna je so z předsydku SŠT Ludmilu Budarjowej rozmołwjała.
Na čo mysliće, ručež słyšiće zapřijeće Serbske šulske towarstwo?
L. Budarjowa: To je agilne nadregionalne fachowe towarstwo z wulkim spektrumom skutkowanja w Delnjej kaž tež w Hornjej Łužicy.
Kotre naroki su towarstwu tehdy při załoženju, jako bě murja mjez němskimaj statomaj powalena a demokratiske myslenje móžne, nošne byli, to rěka za serbske žiwjenje bytostne?
QuizSerb-akcija wuspěšna
Loni wot 16. do 25. decembra přewjedźe towarstwo Serbska murja akciju prašenjow, zo by sej na te wašnje nowe prašenja za swoju aplikaciju QuizSerb zdobyło. Pětr Dźisławk je so z městopředsydku towarstwa a zamołwitej za akciju Kiru Hrjehorjec rozmołwjał.
Što běchu wuměnjenja akcije?
K. Hrjehorjec: Smy časowy wobłuk dźewjeć dnjow podali. W nich měješe kóždy, kiž chcyše so na akciji wobdźělić, znajmjeńša pjeć prašenjow ze serbskim kontekstom přez wotpowědny tool aplikacije QuizSerb zapósłać. Mjez wšěmi wobdźělnikami smy sej zapósłarja najzajimawšich prašenjow wupytali. Wón je akciju a zdobom wosebity hodowny pakćik dobył.
Sće z wobdźělenjom spokojom?
K. Hrjehorjec: Jara, cyłkownje smy 109 nowych prašenjow dóstali. Zdźěla su ludźo tež wjace hač pjeć zapodali. Za dobyćerja akcije bu Werner Měškank z Choćebuza wuzwoleny. Wón je na přikład 35 zajimawych prašenjow zapodał. Ale tež druzy su nam dźesać a wjace tajkich připósłali, tak zo smy tež někotre dalše małe myta z wosobinskim dźakom rozdźělili.
Kak nětko z nowymi prašenjemi dale dźe?
Dlěje hač 30 lět zhromadnje
Wojerowske wuměłstwowe towarstwo wuznawa so k serbskim korjenjam města a čuje so z nimi wusko zwjazane. To měni předsyda cyłka Martin Schmidt. „Knihi su tuchwilu jeničke, na čož móžeš so spušćeć“, praji wón wo koronalěće 2020. Wo tym, wo skutkowanju towarstwa a wo klětušich planach chcyše Andreas Kirschke wjace zhonić.
Kak je lěto 2020 za towarstwo běžało?
M. Schmidt: Měsacy měrc, apryl a nowember běchu ćežke. Mamy dźě kruty program z něhdźe 60 zarjadowanjemi. Třećina pak je wupadnyła. Wobdźělili smy so lětsa na wědomostnej konferency dalnouniwersity w Münsteru 19. septembra. Tema, posrědkowanje literatury a wuměłstwa, je nas wulce wobohaćiła.
Wjeršk bě 12. junija matineja „Moja dróha“ na česć Brigitty Reimann?
M. Schmidt: To bě hnujaca prapremjera. Dźěše wo jeje teksty z 1960tych lět. Wona wopisuje w nich luboznje a wobraznje Hasu Liselotty Herrmann we Wojerecach, hdźež bě chwilu bydliła. Zarjadowanje su hudźbnicy z twórbami Malty Hübnera a serbskeho komponista Jana Cyža wobrubili. Jan Cyž bě jeničce za to někotre melodije spisał.
Kak wusko čujeće so ze Serbami zwjazani?
„Jenož njerěčeć, ale jednać“
Motorsportowy kolumnist Serbskich Nowin Toni Ryćer angažuje so w hodownym času jako čestnohamtski sobudźěłaćer Budyskeje chorownje. SN su so z nim rozmołwjeli.
Knježe Ryćerjo, što bě nastork za Waš angažement?
T. Ryćer: Słyšimy wšědnje wo połoženju w hornjołužiskich chorownjach, wosebje pobrachowaceho personala dla. Myslach sej, zo je nětko wažne jednać a nic jenož wo problemach rěčeć. Chcu pomhać, ćežki čas pandemije přetrać.
Čehodla sće so runje za Budysku chorownju rozsudźił?
T. Ryćer: Prašach so najprjedy we Wojerecach, hač maja někajku potrjebu pomocy. Běch trochu překwapjeny, jako tam mój poskitk wotpokazachu. Ze samsnym prašenjom wobroćich so na Budysku chorownju. Tam su hnydom reagowali a prajili, zo su pomocnicy tu jara trěbni, a to nic jenož w strowotnistwje wukubłani.
Što tam nětko konkretnje činiće?
T. Ryćer: Tuchwilu sym w kuchni zasadźeny. Wopłokuju sudobjo, přihotuju jědźe a zestajam indiwidualne jědźe za pacientow a personal. Činju takrjec wšitko, štož móžeš jako njewukubłany pomocnik zmištrować.
Kajki je Waš dźěłowy dźeń w chorowni?
„Tež w ćežkim času dale dźěłamy“
Spěchowanske towarstwo Zetkanišćo Dom Zejlerja a Smolerja Łaz bě po towaršnostnym přewróće prěnje, kotrež je so w Łazu ze kulturu a stawiznami regiona zaběrało. Wo bilancy dźěławosće kulturneho cyłka w lěće 2020 je so Andreas Kirschke z předsydu Reinhardtom Schneiderom, kiž přewza zastojnstwo lěta 2002 wot Wernera Thomasa z Běłeho Chołmca, rozmołwjał.
Knježe Schneidero, hladaće-li na lěto 2020, na čo jako prěnje mysliće?
R. Schneider: Na dobry a nadźijepołny spočatk, ale tež na ćežki běh lěta a runje tak na komplikowany kónc.
Kotre sćěhi měješe korona?
R. Schneider: Někotre derje přihotowane wosebite wustajeńcy a zarjadowanja dyrbjachmy wotprajić. W našej trajnej wustajeńcy njejsmy dołhi čas žanych wopytowarjow witać móhli, štož wšak je tež na małych rumnosćach zaležało. W nich je ćežko wěstotne wotstawki dodźeržeć. Korony dla njeběchu tež žane wodźenja móžne.
Kotre wobsahi běchu lětsa wažne?
Saksow za Serbow sensibilizować
Za krótkofilm „My Serbja“, nastaty we wobłuku kampanje „So geht sächsisch“, je režiserka-producentka Patricia Kaube ze swojim teamom w oktobrje mjez druhim w Žuricach sceny nahrawała. Cordula Ratajczakowa je so ze swobodnje skutkowacej filmowču z Lipska rozmołwjała.
Kak sće ideju zrodźiła, krótkofilm wo Serbach wjerćeć?
Dobry wothłós ju překwapja
Njedawno je 24 kapitlow wopřijaca adwentna dźěćaca knižka Měrki Mětoweje „Fräulein Schmollbraten feiert Advent“ wušła. Andreas Kirschke je so z awtorku rozmowjał.
Kak je k nowostce dóšło?
M. Mětowa: Tanja Gerstel z nakładnistwa Butze w Schleswigsko-Holsteinskej měješe ideju, mój zapodaty manuskript w rjedźe „Das Adventsbüchlein“ wudać. Dotal su tam tři adwentne knižki za dorosćenych wušli, tole je prěnja dźěćaca.
Po „Skónčnje 14“ w lěće 2008 a „Komplot na ptačim kwasu“ 2014 njejsće hižo žanu dźěćacu abo młodźinsku knihu spisała. Čehodla je nětko němska knižka wušła?
M. Mětowa: Lěta 2016 je w LND moja serbska wobrazowa kniha z hłownej protagonistku Lisku wušła. Po ideji z Lisku sym stawizničku na to znowa a němsce napisała, dokelž su mje znaći zas a zaso prosyli jónu něšto němskorěčne za dźěći spisać. Běch tež wćipna, hač so mi radźi němske nakładnistwo za manuskript zajimować. Dlěši čas sym za małym nakładnistwom pytała, a tak dóstach so do rozmołwy z knjeni Gerstel.
W knižce jewja so tež serbske zapřijeća.
Šěrić serbšćinu a dwurěčnosć
Loni w Radworju wutworjena staršiska iniciatiwa, zasadźaca so za to, zachować serbšćinu a ju we wobłuku kubłanja dale šěrić, je wotnětka towarstwo. Bosćan Nawka je so z wuzwolenej předsydku Katrin Suchec-Dźisławkowej rozmołwjał.
Knjeni Suchec-Dźisławkowa, što sej wot nětko takrjec oficialneho statusa wočakujeće?
K. Suchec-Dźisławkowa: Smy dołho wo tym rozmyslowali a diskutowali, kak móhli dźěło iniciatiwneje skupiny polěpšić a je zdobom wobstajnišo organizować. Ličimy z wjetšej akceptancu, tež dokelž towarstwo ludźom snano pokaza, zo nam wo někajki akcionizm njeńdźe. Chcemy signalizować: Smy tu, narěčće nas, smy wam poboku, a to prawidłownje a nic jenož wěsty, jednotliwy problem nastupajo. Nimo toho skići status towarstwa lěpšiny, chcemy-li so wo zjawne spěchowanje prócować.
Towarstwo je připowědźiło, zo chce župje „Jan Arnošt Smoler“ a tak zdobom Domowinje přistupić. Čehodla?
