Z wudaća: pjatk, 13 apryla 2018

Institut na datowych wikach

Lipsk. Budyski Serbski institut wobdźěli so na tak mjenowanym kulturnym hackathonje Coding da Vinci. Na jutřišim zarjadowanju zetkaja so wuwiwarjo software a hardware w Lipšćanskej uniwersitnej bibliotece. Zaměr je, na zakładźe swobodnje přistupnych digitalizatow nowe­ kompjuterowe programy tworić. Institut přewostaji za to daty „statistiki Serbow“ a historiske fota.

Deklaracija Łužiskeje aliancy

Landshut. Za lětuši kongres Europskeje swobodneje aliancy (EFA) je Łužiska alianca deklaraciju zapodała. W njej namołwja Němsku, Saksku a Braniborsku, zo bychu wutworjenje demokratisce legitimowaneho ludoweho zastupnistwa Serbow aktiwnje podpěrali. Nimo toho je EFA prošena, pósłać mjezynarodnych wólbnych wobkedźbowarjow na zjawne wuličenje hłosow. Kongres EFA je dźensa a jutře w bayerskim Landshuće.

Wowčerjo peticiju přepodali

Z mandźelskej Birgit Denecke-Friedrich a pjeć sobudźěłaćerjemi wobhospodarja Falk Friedrich Deneckec zahrodnistwo, a to z Budyšina w směrje do Dobruše. Po chłódnym wjedrje wokoło jutrow kupuja ludźo pola nich nimo kwětkow za rowy a balkony nětko wosebje tomatowe a zelowe rostliny. Na wuběr pak maja tam tež słódne družiny wina a samo whisky.

Milenka Rječcyna

Krok po kroku wuknyć – to měło za čłowjeka samozrozumliwe być. Zwjetša zdokonjamy to njewědomje a zdobywamy sej ze wšědnym wuknjenjom nowe horiconty. Tež hdyž to druhdy dosć na wědomje njebjerjemy, w Serbach a zwonka Łužicy je móžno wot kolebki hač do rowa serbšćinu wuknyć. Cyle wědomje sej nowu wědu přiswojić – tomu dopomhaja aktualne poskitki wšelakich serbskich institucijow a zarjadnišćow. Při tym njezłožuja so wone hižo jenož na klasiske wuknjenske a wuwučowanske srědki, na wučbnicy a dźěłowe zešiwki. Dźeń a bóle so serbski swět digitalizuje. Štó pak poskitki wšitke znaje? A kotry maćernorěčny Serb je za sebje pruwował, hač móže nadawki za započatkarjow, šulerjow abo pokročenych, serbšćinu wuknjacych prawje rozrisać?

Choćebuski filmowy festiwal prezentuje twórby młodych talentow

Budyšin (SN/bn). Pod hesłom „Łužiske filmowe talenty“ zarjadujetej Cho­ćebu­ski filmowy festiwal (CFF) a Załožba za serbski lud přichodny štwórtk wose­bity wječor hibacych so wobrazow w Budyskej Röhrscheidtowej bašće. Pokazaja tam cyłkownje dźewjeć krótkofilmow, kotrež su we wobłuku Choćebuskeje filmoweje rewije „FilmSchau“ pak wuznamjenili, pak su wone z wubědźowanja wusahowali. Wurisanje za wuměłski dorost je stajnje dźeń do za­hajenja CFF. Na nim­ spožčeja hłowne kaž tež publi­kumowe myto w hódnoće dohromady 1 750 eurow. Załožba za serbski lu wu­pisuje k tomu wosebite, z 1 000 eurami dotěrowane myto, z kotrymž hódnoći serbske temy a z toho wuchadźacu łužisku dwurěčnosć wobjednawace filmy.

Na lětušich Wojerowskich hudźbnych dnjach stej znowa tež serbskej programaj planowanej: bajka „Překlepana liška“­ z SLA a literarno-hudźbny wječor z Drježdźanskim trijom.

Wojerecy (SN/bn). Tradicionelnje ze zahajenskim koncertom we Łužiskej hali započnu so njedźelu mjeztym „53. Wo­je­rowske swjedźenske dny hudźby“. Nowa Łužiska filharmonija předstaji pod he­słom „Drama Queens“ twórby Giacoma Puccinija, Giuseppy Verdija a Gaetana Donizettija. Nimo toho spožča na zarjadowanju Čestne myto města Wojerec. Lětsa wuznamjenja Bukečanskeho trubkarja Gustava Hentgesa, kiž je na regionalnym wurisanju „Młodźina hudźi 2018“ prěnje městno wobsadźił.

Na wjacorych jewišćach wustupja přichod­­ne tři tydźenje solisća, komor­ne cyłki,­­ tři orchestry, swing pěstowaca skupina Zucchini Sistaz a Lipšćanski kwintet blachowych dujerjow emBRASSment. „Wosebity instrument“ je lětsa lutnja,­ kotrejž­ wječor sam za so wěnuja. Dalšej programowej dypkaj budźetej němy film Ernsta Lubitscha „Hórska kóčka“ ze žiwym hudźbnym přewodom a wustajeńca wobrazow Kurta Klinkerta.

Orchester Serbskeho ludoweho ansambla je na swojim sinfoniskim koncerće wčera na wulkej žurli Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła twórby Karla Jenkin­sa, Benja­mina Brittena a – podpěrany wot chóra SLA – Georga Friedricha Händela­ přednjesł.­ Wosebitosć wječora pak bě wuspěšna prapremjera 6. sinfonije Hinca Roja. Jakna pjećsadźbowa kompozicija wopřijima zdźěla sylnje rozeznawace so, wot­měnjawe dźěle, dwaj krótšej a tři dlěše. Sam přitomny Klětnjan Hinc Roj (napra­wo na wobrazu z dirigentom Andreasom Pabstom) kaž tež hudźbnicy žně­jachu za nju sylny přiklesk něhdźe 250 připosłucharjow. Foto: SN/Maćij Bulank

Budyšin/Drježdźany (SN/at). 27. synoda Ewangelsko-lutherskeje krajneje cyrkwje Sakskeje je swoje štyridnjowske nalětnje schadźowanje dźensa w Drježdźanskej cyrkwi Třoch kralow zahajiła. Mjez hłownymi temami wuradźowanjow budźe nowy cyrkwinski zakoń wo regionalnym zhromadnym dźěle wosadow, wosadnych zwjazkow, parochijow a sotřinocyrkwinskich poměrow. Woteběrace financy a woteběraca ličba fararjow nuzuje tež saksku krajnu cyrkej, swoje struktury přiměrić.

Kaž w naćisku zakonja rěka, su wosadne zwjazki nowy strukturny element. K tajkim maja so wosady zwjazać, hdyž zhromadnu nowu wosadu abo parochiju njewutworjeja abo do sotřinocyrkwinskeho poměra z dalšej wosadu njestupja. K tomu ma so mjenowany cyrkwinski zakoń wo nowy wotrězk rozšěrić, kiž rjaduje wutworjenje wosadnych zwjazkow.

Wšitke strukturne naležnosće płaća za cyrkwinske wobwody sakskeje kraj­neje cyrkwje. Skutkowanje Serbskeho wosadneho zwjazka wone njepotrjechja, kaž superintendent Jan Malink na naprašowanje zdźěli.

Berlin/Den Haag (dpa/SN). W padźe wot  španiskeje justicy přesćěhaneho nawody kataloniskich separatistow Carlesa Puigdemonta su so w Den Haagu zastupnicy němskeje justicy a španiskich institucijow schadźowali. Wuradźowanje w justicnym zarjadnistwje Europskje unije traješe wčera hač do pózdnjeho wječora. K wobdźělnikam słušeše tež generalny statny rěčnik Schleswigsko-Holsteinskeje. Puigdemont bydli tuchwilu w Berlinje.

Sadźbu Hartza IV drje zwyša

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy dźěłowy minister Hubertus Heil (SPD) je sej wěsty, zo dóstanu přijimarjo Hartza IV spočatk noweho lěta zaso trochu wjace pjenjez. W tym zwisku chcył wón tež prašenje wosebiteje potrjeby pruwować, na přikład, hdyž so płokanska mašina skóncuje, rjekny wón nowinarjam. Sadźby Hartza IV su minjene lěta prawidłownje spočatk lěta zwyšili, wotpowědnje wuwiću płaćiznow a mzdow. Tuchwilu dóstwaja samostejacy 416 a pory 374 eurow.

Tójšto nadawkow za šefa

W cyłoněmskim tarifowym rozestajenju wo wyše mzdy w zjawnej słužbje su wčera tež w Choćebuzu stawkowali. Dźěłarnistwo ver.di bě přistajenych měšćanskeho zarjadnistwa, dźěłoweje agentury a dalšich institucijow k cyłodnjowskemu warnowanskemu stawkej namołwjało. Něhdźe 450 ludźi so wobdźěli. Foto: Michael Helbig

Brüssel (dpa/SN). W zwadźe wo namjeznych kontrolach w Europje přeproša komisar EU za nutřkowne naležnosće Dimitris Avramopoulos Němsku a druhe kraje k rozmołwam. Wone měli so hišće w aprylu zahajić, rjekny Avramopoulos nowinarjam. Němska bě připowědźiła, kontrole na awstriskej mjezy tež po planowanym zakónčenju w meji podlěšić. Komisija EU žada sej porno tomu spěšny kónc. W Schengenskim rumje njesměło poprawom scyła žanych kontrolow na mjezach być. Za čas krizy ćěkancow a stracha terora dla běchu wuwzaća při­zwolene, wone pak maja so 12. meje skónčić. Němski nutřkowny minister Horst Seehofer (CSU) je wčera w Parisu zdźělił, zo bě podlěšenje kontrolow wo šěsć měsacow wukazał.