Z wudaća: póndźela, 16 julija 2018

Peking (dpa/SN). Před pozadkom wikowanskeho konflikta mjez USA a Chinu je so dźensa w Pekingu kóždolětny wjeršk EU a Chiny zahajił. W srjedźišću wuradźowanjow wodźacych zastupnikow EU a nawodnistwa Chiny steja starosće hrožaceje wikowanskeje wójny dla, dlijace so jednanja nastupajo zrěčenje wo škiće mjezsobnych inwesticijow a žadanja EU za lěpšim přistupom k chinskim wikam. Tež reforma swětoweje wikowanskeje orga­nizacije steji na dnjowym porjedźe. Ćišć prezidenta USA Donalda Trumpa a jeho njeměr zbudźace postupowanje Europsku uniju a Chinu zbližitej.

Helsinki (dpa/SN). W finskej stolicy Helsinkach staj so dźensa ruski prezident Wladimir Putin a prezident USA Donald Trump zetkałoj. W prezidentskim palasće chcyštaj politikarjej wo poměrje mjez krajomaj a wo mjezynarodnych kon­fliktach, kaž w Syriskej a na Ukrainje, rěčeć. Dopołdnja bě finski prezident Sauli Niinistö Donalda Trumpa a mandźelsku Melaniju witał. Trump dźakowaše so jemu za „fantastisku hospodliwosć“, mjenujo Finsku „wulkotny kraj“.

Poměr mjez atomowymaj mocomaj Ruskej a USA je napjaty. Tak je Amerika Ruskej sankcije napołožiła, dokelž ma rusku­ politiku na Ukrainje a w zwisku z kupu Krim za agresiwnu. Tež rólu Ruskeje w Syriskej je Donald Trump wospjet kritizował. Europska unija a NATO wobhladujetej zetkanje wobeju statnikow chětro skeptisce. Prezident USA steji pod wulkim nutřkopolitiskim ćišćom. Přećiwnicy Ruskeje so boja, zo móhł so wón Putinej přejara zbližić a toho politiku witać. To móhło ruskeho prezidenta pohonjeć a sylnić.

Planuja nowy pytanski a kompetencny centrum policije

Budyšin (SN/MkWj). Z wulkim spokojenjom je serbski zapósłanc CDU w Sakskim krajnym semje Marko Šiman (CDU) na powěsć reagował, zo ma w Budyšinje přichodnje nowy „Pytanski a kompetencny centrum“ zwjazkoweje policije nastać. To je jemu „wažny signal“ a přewšo wuznamne za wšu Hornju Łužicu, kaž Šiman na nowinarskej rozmołwje minjeny štwórtk w Budyšinje rjekny. Zało­ženje centruma běchu zwjazkowy nutřkowny minister Horst Seehofer (CSU) kaž tež ministerski prezident Michael Kretschmer a nutřkowny minister Sakskeje Roland Wöller (wobaj CDU) w juniju wobzamknyli.

Na minjeny pjatk su so mnozy ludźo w Pančicach-Kukowje a wokolnych wsach dołho wjeselili. Předewšěm ći, kotřiž bydla při tych pućach, kotrež wužiwachu šoferojo minjene měsacy jako wokołopuć twarnišća noweho mosta nad Klóšterskej wodu dla. Tež ja móžach tónle dźeń lědma wočaknyć, wšako tež před našim domom awta we wotstawku sekundow nimo jězdźachu. Na pjatkowne přepodaće mosta dźěch tuž jako rozprawjer runje tak kaž jako wobydler. Najrjeńši wokomik za mnje pak njebě, jako su banćik přetřihali abo jako móžach sej darmotne piwko słodźeć­ dać. Ně, přišedši domoj sydnych so na terasu a dach sej rjany wječor lubić. Prěnje minuty zańdźechu, a ani jeničke awto na puću nimo njejědźeše. To bě kaž cyle nowe začuće měra, hdyž jenož ptački fifola a hewak ničo słyšeć njeje. Krasne! Ale hdźež je wjeselo, je tež stysk, mjenujcy tam, hdźež dyrbja wšón wobchad wotnětka zaso znjesć. Marian Wjeńka

Po 20 lětach je narodne koparske mustwo Francoskeje druhi raz swětowe mišterstwa w kopańcy dobyło. Wčera wječor přewiny wone w spektakularnej partiji Chorwatow ze 4:2. We 18. min. nawjedowaše Équipe Tricolore po samo­wrotach Marija Mandžukića. Antoine Griezmann bě njewoprawnjeny wólny kop do šěsnatki třělił, a Mandžukić bul njezbožownje z hłowu do wrotow dale šmórny. To běchu prěnje samowrota w stawiznach swětowych mišterstwow kopańcy w finalnej hrě. Njetraješe pak dołho, a Chorwaća z wrotami wotmołwichu (28.). Po wólnym kopje Ivana Rakitića přizemi hrajny nastroj po wjacorych hłójčkowanych bulach před nohomaj Ivana Perišića. A tón přetwori suwerenje ze šěsnaće metrow do praweho kuta. Hišće do přestawki docpěchu Francozojo 2:1. Po róžku bě bul z krótkeje distancy Perišićej njezbožownje na ruku skočił. Argentinski sudnik Nestor Pitana sej scenu na wobrazowce hišće razo wobhlada a rozsudźi na pokutny kop, byrnjež to tak mjenowana 50:50-jědnatka była. Antoine Griezmann wěsće přetwori (38.).

Praha (ČŽ/K). W Čěskej je bjezdźěłnosć w juniju prěni raz pod tři procenty spa­dła, wučinjejo 2,9 procentow. 225 786 ludźi­ njeměješe w smažniku dźěło, štož je tak mało kaž hišće nihdy. Před lětom wučinješe bjezdźěłnostna kwota hišće štyri procenty. Najniša bě wona minjeny měsac z 1,8 procentami w Pardubicskim wobwodźe, najwyša ze 4,7 procentami w Morawskošleskim regionje‚ Ústíski na sewjeru kraja registrowaše 4,6 procentow. Z 1,1 procentom ma wokrjes Rychnov nad Kněžnou lědma rěčehódnu bjezdźěłnosć, něhdy wuhlowa kónčina Karviná dyrbi so porno tomu ze 7,1 procentom dźěłopytacych bědźić.

Tak zwjeselaca a mała kaž hewak ni­hdźe po cyłej Europskej uniji bjezdźěłnosć na jednej stronje je, na druhim boku ma wona tež njelubozne wuskutki. Tak wosebje na eksport pokazane předewzaća skorža, zo njemóža njedostatka kwalifikowanych mocow dla produkciju hižo rozšěrić. Bankownicy pokazuja warnujcy na to, zo praksa firmow, płaćić za dźer­ženje abo přiwabjenje fachowcow spochi wyše mzdy, wuskutkuje jich přezměrny róst, štož zaso inflaciju pohonja.

Gmejnski swjedźeń w Njebjelčicach z mnohimi partnerami wotměli

Njebjelčicy (SN/bn). Sta wopytowarjow su sej kónc tydźenja program 21. mjezynarodneho gmejnskeho swjedźenja w Njebjelčicach wobhladali a wobšěrny kulturny kaž tež kulinariski poskitk wužiwali.

Wosebity wjeršk bě, zo su tak mjenowany partnerski štom na swjedźenišću stajili. Podobnje pućnikej pokazuja tam připrawjene taflički směr a zdalenosć dohro­mady sydom partnerskich gmejnow resp. městow Njebjelčic w Něm­skej, Čěskej, Madźarskej a Pólskej. „Štom njech je znamjo našich dobrych sty­kow, kotrež­ chcemy dale skrućić a rozšěrić“, rjekny wjesnjanosta Tomaš Čornak (CDU) w přitomnosći zastupjerjow z čěskich Heřmanic, Roztok a Hlučína. Partnerojo Njebjelčanskeje gmejny předstajichu so njedźelu nimo toho we wobłuku małych wikow, hdźež w narodnej drasće typiske wudźěłki regionalneho wuměłstwa a kuchnje kaž tež wosebite napoje prezentowachu.

Kašecy (SN/MWj). Na nimale kóždym posedźenju gmejnskich radow zaběraja so radźićeljo zwjetša na kóncu dnjoweho porjada z dypkom, za kotryž so přewjele ludźi njezajimuje. Parlamenty maja mjenujcy zjawnje wobzamknyć, hdyž je komuna někajki dar dóstała. To móža pjenjezy runje tak być kaž materielne hódnoty, hdyž na přikład zawod w bliskosći ławku abo něšto druhe přewostaji. Tež na zašłym posedźenju gmejnskeje rady Pančicy-Kukow w Kaščanskim wjace­zaměrowym twarjenju bě tajki dypk na dnjowym porjedźe zapisany. To pak bě wšo druhe hač njezajimawe. Kaž wjesnjanosta Markus Kreuz (CDU) zdźěli, je něchtó gmejnje 1 000 eurow za cyle wosebity zaměr darił. Za pjenjezy ma so kupić mobilna, spěšnosć pokazowaca připrawa. Štó darićel bě, njejsu zjawnje zdźělili, přetož tón chce anonymny wostać, štož je jeho dobre prawo.

Bukecy (CS/SN). Twarske plany na swojim twarjenju je Bukečanska Ewangelska wyša šula na zašłym posedźenju tamnišeje gmejnskeje rady předstajiła. Předwidźane naprawy maja wohnjoškit polěpšić. Nimo toho maja pod třěchu projektowe rumnosće nastać, za čož chcedźa poschod dospołnje wutwarić. Kaž z předstajenych planow wuchadźa, budźe město nachwilneho wohnjoškitneho schoda nětko kruty schód zatwarjeny. Při­hotowanske naprawy za twarske dźěła maja so hišće lětsa zahajić. Mjez druhim chcedźa wotpowědne próstwy wo spěchowanske srědki zapodać. Ručež dóstanu spěchowanje přizwolene, započnu klětu twarić. Wosebite wužadanje za šulerjow, wučerjow a dźěłaćerjow drje budźe, zo ma so tež za čas šulskeje wučby twarić.

Dale na posedźenju Bukečanskich gmejnskich radźićelow informowachu, zo dźěłaja w Něćinje (Niethen) tuchwilu na mostach, kotrež běchu wulkeje wody dla škody poćerpjeli. W tym zwisku su radźićeljo přidatnym wudawkam přihłosowali, zo móža pomocny móst za pěškow natwarić.

W tunlu awto ćišćał

Königshain. Lědma wěrić móžachu sobudźěłarjo kontrolneho centruma awtodróhoweho tunla pod Limasom, štož su sobotu wječor na wobrazowkach widźeli. Tam muž swoje wosobowe awto typa Peugeot na prawej jězdni do směra na Zhorjelc ćišćeše. Krótko do wuchoda tunla alarmowana policija dalšemu ćišćenju zadźěwa. Pola šofera přewjedźeny test wunjese 1,56 promilow alkohola w kreji. Njewšědny wulět skónči so za 43lětneho z tym, zo sej zastojnicy jeho jězbnu dowolnosć wobchowachu.