Z wudaća: póndźela, 15 apryla 2019

Lipsk/Kamjenica (dpa/SN). Delegaća sakskeje Lěwicy su runje tak kaž sakscy Zeleni kónc tydźenja swojich kandidatow za wólby krajneho sejma 1. septembra wuzwolili. Lěwica wupraji so w Lipsku za frakciskeho­ předsydu Rica Gebhardta ­jako načolneho kandidata. 55lětny Gebhardt dósta 77,6 procentow hłosow. Tak móža so po dotalnych woprašowanjach něhdźe 20 mandatow w Sakskim krajnym sejmje nadźijeć.

Tuchwilny zapósłanc Lěwicy w krajnym sejmje, Serb Hajko Kozel, pak nima praktisce žane wuhlady, po přichodnych wólbach hišće raz do parlamenta přińć. Na zjězdźe w Lipsku su jeho na 60. a tak na poslednje městno lisćiny wuzwolili. Jako wažnu přičinu za špatny wuslědk mjenowaše rěčnik Lěwicy w sakskim ­sejmje Marcel Brauman pobrachowacu podpěru Kozelej w jeho Budyskim wo­krjesnym zwjazku.

Sakscy Zeleni su w Kamjenicy zapósłanču Katju Meier a frakciskeho šefa Wolframa Günthera za načolneju kandidatow k wólbam sejma wuzwolili.

Zwjazkowy sejm wo róli Europy w swěće debatował

Berlin (dpa/SN). Politikarjo w zwjazkowym sejmje su hladajo na trajnu zwadu brexita dla před tym warnowali, na krizy a socialne napjatosće z nacionalistiskimi refleksami reagować. „Wšón swět widźi, što so stanje, hdyž populistam wěriš“, rjekny načolna kandidatka SPD za wólby Europskeho parlamenta Katarina Barley minjeny pjatk w debaće zwjazkoweho sejma k róli Europy w swěće. Tući nimaja žane wobmyslenja, „wšitko, štož wobsteji, na małe kuski rozbić“, nimaja pak žane zdaće, kak móhli škodu zaso wuporjedźeć. Barley žadaše sej po wšej Europje płaćiwu minimalnu mzdu a přiměrjene dawki za internetne koncerny.

W Malešecach su wčera přemysłownicy z nowym formatom za swoju wjes wabili. Spomóžna to wěc, wšako je derje wědźeć, što wšo we wsy sewjerowuchodnje Budyšina tak maja. A pospyt je iniciatoram prawje dał. Tójšto ludźi bě wćipnych sej něšto wobhladać, štož dotal hišće widźeli njeběchu – cyle po hesle wćipnota ćehnje. Zo to towarstwa, zwjazki a předewzaća zhromadnje činja, je hišće lěpje. Tak wobydlerjow a zajimcow wobšěrnje a cyłotnje informuja. A nic jenož to. Tež rozmołwy su wažne, a tomu runje tajke zarjadowanje polěkuje. Kak často słyšiš, zo na wsy hižo žane městnosće zetkanja njejsu, dokelž pjekarjow, rěznikow a předawanišća kaž něhdy lědma hišće namakaš. Tuž je prawje popołdnjo za wšěch zarjadować, so zetkać, so rozmołwjeć a wo přichodnych projektach rěčeć. Hdyž tež hišće serbskosć wažnu rólu hraje, ćim lěpje za naš mały serbski lud. Wo nim njemóžeš ženje dosć informować. Janek Wowčer

Praha (ČŽ/K/SN). Kwota bjezdźěłnosće je w Čěskej w měrcu na tři procenty spadła, mjeztym zo bě w februaru 3,2 procentaj wučinjała. Dźěło pytało je 227 000 wosobow, štož je najmjeńša měrcowska ličba wot lěta 1997. Loni w nalětniku bě 3,5 procentow bjezdźěłnych registrowanych. To wozjewja Dźěłowy zarjad Čěskeje republiki. Woteběracej ličbje bjezdźěłnych spočatk nalěća polěkowaše hłownje za­zběh sezonowych dźěłow. Tak je nimale 49 000 ludźi do twarstwa, ratarstwa gastronomije a turistiki wotešło. „Měrc je tež typiski měsac za to, zo mnohe rjedźerske firmy ludźi přidatnje přistajeja za trěbne čisćenje zjawnych płonin w komunach“, rjekny direktorka Dźěłoweho zarjada Kateřina Sadliková. Najbóle trjebaja předewzaćeljo mjez druhim twarskich dźěłaćerjow, pomocnikow w produkciji, fachowcow za montažu, rjedźenske a pomocne mocy w hotelach a dalšich objektach kaž tež skowarjow a druhich technikarjow. Najmjeńša je bjezdźěłnosć w stolicy, wučinjaca tam jeničce 1,9 procentow. Najwjetšu maja ju w Morawsko-šleskim wobwodźe a w Ústískim regionje hdźež 4,6 proc. ludźi dźěłowe městno pyta.

„Čestnohamtske nadawki jeho dale wužaduja“, tak rěkaše nadpismo gratulaciskich linkow Wolfganga Kotiseka před pjeć lětami. Kak wěrne tele słowa su! Hakle na hłownej zhromadźiznje Domowiny w Chrósćicach zetkach dźensnišeho jubilara Manfreda Hermaša, župana Domowinskeje župy „Jakub Lorenc-Zalěski“. Tele županstwo je jemu naležnosć wutroby. Před lětomaj hakle su delegaća župneje hłowneje zhromadźizny jeho znowa w zastojnstwje wobkrućili.

W mnohich gremijach zastupuje jubilar swoju Slepjansku domiznu: jako čłon zwjazkoweho předsydstwa runje tak kaž jako čłon předsydstwow Serbskeho ewangelskeho towarstwa, Serbskeho kulturneho turizma abo towarstwa Njepilic dwór. Hdźež sobu dźěła, wón zdobom zaruča, zo njejsu zajimy tamnišich Serbow jeno zastupowane, ale tak wobkedźbowane, zo maja wužitk z toho. Hłós Hermaša je připosłucharjam serbskeho programa RBB z jeho nabožnych słowow znaty. W Slepjanskej wosadźe skutkuje jubilar jako predikant (prědar).

Jedna z třoch nowych žurlow Budyskeho kina je nimale dotwarjena. Minjene dny je italska firma do najwjetšeje z nich sto kinowych křesłow zatwariła. Wone su do třoch kategorijow rozrjadowane a skića wšón móžny komfort. Hižo štwórtk chcedźa tam prěni film pokazać. Tamnej nowej žurli matej w lěću hotowej być. Foto: SN/Maćij Bulank

Worklecy (JK/SN). Za nowy Worklečanski hort při tamnišej šuli započachu so dźensa hłubokotwarske dźěła. Bager twarskeje firmy z Psowjow je tam prěnje kubikne metry pjeršće storkał. Po jutrach chce Róžeńčanska Sorabija z wysokotwarom pokročować. Runočasnje přihotujetej gmejna a twarski wotrjad zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe dalše nadawki. Minjeny štwórtk přewjedźechu tam tak mjenowanu submisiju a wuhódnoćichu poskitki firmow za přichodne losy. Zapodali běchu firmy swoje kalkulacije za ćěsliske, blidarske a aluminijowe dźěła kaž tež za róštytwar a třěchikry­jerstwo. Rozsudźene wšak ze submisiju hišće ničo njeje. Najprjedy dźě ma Kulowski planowanski běrow Gumpert poskitki přepruwować a přirunać a gmejnskej radźe takrjec swojeho faworita po­ručić. Gmejnscy radźićeljo potom roz­sudźa, kotry zawod nadawk skónčnje dóstanje.

Radźićeljo gmejny Łaz wo wužiwanju komunalneje pawšale diskutowali

Łaz (AK/SN). Lětnu pawšalu 70 000 eurow Swobodneho stata Sakskeje k zesylnjenju wjesneho ruma chce gmejna Łaz takrjec na dwaj dźělej rozkuskować. Kaž radźićeljo na swojim zašłym posedźenju wobzamknychu, wužiwaja 50 000 eurow za ponowjenje Łazowskeje pěstowarnje w nošerstwje Křesćansko-socialneho kubłanskeho skutka. 20 000 eurow ma na dobro jednotliwych wjesnych dźělow być, hdźež rozdźěla pjenjezy po ličbje wobydlerjow. Srědki móhli potom za mjeńše naprawy wužiwać. Wjesne rady dyrbja hač do 27. junija swoje namjety gmejnje zapodać. Při tym maja tež ideje wobydlerjow zapřijeć. Wo doskónčnym wužiwanju rozsudźi potom gmejnska rada­.

Błohašecy (SN). Kolesowarjam ze za­padnych kónčin Budyšina přichodnje puć do wokrjesneho města trochu wolóža. W Błohašecach planuja kolesowanski puć a chódnik podłu statneje dróhi S 100. Za njej je město tele dny přizwolenje spěchowanskich­ srědkow we wobjimje 526 000 eurow dóstało. Naprawa je dźěl projekta krajneho zarjada za dróhotwar a wobchad, kotryž planuje wutwar křižowanišća S 100 a S 107 a z tym zwisowacy kolesowanski puć wot Błohašec hač ke křižowanišću.

Nowa šćežka ma wobstejacy kolesowanski puć wot wotbóčki k přemysłownišću z Błohašecami zwjazać a dale hač ke křižowanišću wjesć. To budźe přede­wšěm tež na dobro šulerjow, kotřiž dóstanu so potom po wěsćišim puću hač k busowemu zastanišću. Tuchwilu dyrbja woni podłu hłowneje dróhi nóžkować.

Wot lěta 1992 přewjeduja w Nowołučanskim hotelu „Při młynje“ jutrownojejkowe wiki. Byrnjež wjes ze swojimi něhdźe 200 wobydlerjemi najmjeńša gmejny Halštrowska Hola była, pěstuja Nowołučenjo w běhu lěta tójšto aktiwitow a tradicijow.

Nowa Łuka (aha/SN). Njeposrědnje po politiskim přewróće załožene Towarstwo za hajenje regionalneje kultury srjedźneje Łužicy ze swojimi dwaceći čłonami stara so wo hajenje najwšelakorišich nałožkow. Mjeztym šeste lěto Werner Bejma towarstwo nawjeduje. Kónc tydźenja je wone 23. jutrowne wiki w Nowej Łuce wuhotowało. Něhdźe 1 200 wopytowarjow tam zličichu. 18 žonow a muži je tam debjenje jutrownych jejkow w rozdźělnych technikach pokazowało. Renate Šarfowa z Horow pisanješe jutrowne jejka z dźěćimi-započatkarjemi. Kirstin Bejmina informowaše zajimcow wo Wojerowskej narodnej drasće.