Z wudaća: štwórtk, 13 junija 2019

Kapacity přepruwować

Kiel. W boju přećiwo lěsnym wohenjam wobstawaja nutřkowni ministrojo krajow na tym, zo Zwjazk swoje kapacity za hašenje z powětra přepruwuje. To wuchadźa z předłohi za wobzamknjenje, kotruž rozjimuje tuchwilna konferenca nutřkownych ministrow w Kielu. Předłoha powěsćerni dpa předleži. Kraje maja podpěru z helikopterami Zwjazkoweje wo­bory a Zwjazkoweje policije za rozsudne.

Słona woda na planetoidźe

Köln. Najwyša hora Ahuna Mons na planetoidźe Ceres w pasmje asteroidow je „jedna z najdźiwnišich strukturow našeho słónčneho systema“, rěka w zdźělence Němskeho centruma za lětarstwo a astronawtiku DLR. Objekt je „aktiwny wulkan, nastaty něhdy z erupcijow słoneje wody“. Dotal tajki fenomen wobkedźbowali njeběchu.

Modelowy region za strowotu

Truskalcy ze zahrodki abo na polu w regionje šćipane zwjetša lěpje słodźa hač tajke z kupnicy. Wšudźe we Łužicy zetkawaš na truskalcowych polach tak mjenowanych samošćiparjow, kaž bě to pola Kašec swójba Kuss z Frankenthala. Swoje korbiki su spěšnje pjelnili, wšako chcedźa woblubowany sad doma tež konserwować. Předewšěm pak wjesela so na słódnu truskalcowu tortu. Foto: SN/Maćij Bulank

Federalistiska unija europskich narodnych mjeńšin (FUEN) wobsteji 70 lět. To je čłonam přičina, na zdokonjane dźěło na škit mjeńšin zhladować a so na dalše 70 lět hotować.

Bratislava (SN/MkWj). W słowakskej stolicy Bratislavje wotměwa so wot dźensnišeho kongres Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN). Je to zdobom jubilejne zetkanje składnostnje 70. róčnicy załoženja organizacije, kotrejž tež Łužiscy Serbja přisłušeja. Na oficialnym zahajenskim zarjadowanju wočakowachu dźensa wječor prezidenta FUEN Loránta Vincze, wulkopósłanca Němskeje w Słowakskej republice Joachima Bleickera a Williama Romansa, zastupnika wysokeho komisara za narodne mjeńšiny Organizacije za wěstotu a zhromadne dźěło w Europje (OSZE) Lamberta Zanniera. Delegaciju Serbow nawjeduje wiceprezident FUEN Bjarnat Cyž, bywši jednaćel Domowiny.

Sakski kultus ma wabjensku kampanju a zastojnistwo za wuspěch

Drježdźany/Budyšin (SN/MiR). Přistajenske rozmołwy za nowych wučerjow, kotřiž chcyli wot šulskeho lěta 2019/ 2020 w Sakskej skutkować, njejsu hišće wotzamknjene. Kaž rěčnik kultusoweho ministerstwa Dirk Reelfs na naprašowanje SN zdźěli, „budu wone tež hišće w lětnich měsacach. Do spočatka noweho šulskeho lěta chce kultus – kaž hižo w předchadźacych lětach – wo dotalnych wuslědkach přistajenjow we wobłuku nowi­- narskeje konferency informować.“ Hač do toho dnja njebudu žane aktualne ličby wozjewjene. Wšako so situacija tuchwilu wšědnje měnja. Tež w Budyskej wotnožce Sakskeho krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB) njemóža hišće wo doskónčnych ličbach rěčeć. „Nimo přistajenskich rozmołwow dźě dotal jasne njeje, hač tež wšitcy zajimcy naš poskitk přiwozmu“, rozłožuje rěčnik LaSuB dr. Jens Drummer. „Při­wšěm“, wón dodawa, „smy znajmjeńša třom požadarjam, kotřiž móža serbšćinu jako předmjet wuwučować, poskitk předpołožili.“ Tež na serbskich a serbšćinu podawacych šulach su nowi wučerjo trěbni.

Něhdźe měsac do zahajenja XIII. mjezynarodneho festiwala „Łužica 2019“ staj přihotowanski wuběrk swjatk wuhotowaceje Domowiny a wjesnjanosta gmejny Chrósćicy medije wo lětušim wjeršku informowałoj.

Spěwarki a spěwarjo chóra 1. serbskeje kulturneje brigady hotuja so na přichodny wjeršk we wobłuku lětušeho 70. jubileja ćělesa. Na lětušim 73. serbskim ewangelskim dnju předstaja gymnaziasća njedźelu popołdnju zhromadnje z orchestrom Serbskeho ludoweho ansambla kaž tež ze štyrjomi solistami pod nawodom cyrkwinskeho hudźbneho direktora Friedemanna Böhmy oratorij Korle Awgusta Kocora a Handrija Zejlerja „Podlěćo“ w Budyskej Michałskej cyrkwi. Byrnjež třidźělna twórba sławny cyklus „Počasy“ krónowała a k najznaćišim serbskeju klasikarjow słušała, bě wona dotal skerje zrědka dospołnje słyšeć. Foto: SN/Maćij Bulank

Budyšin (kl/SN). Namjety za Domowinske wuznamjenjenja je předsydstwo župy „Jan Arnošt Smoler“ Budyšin na swojim wčerawšim posedźenju rozjimało. Namołwja tuž wšitke skupiny a towarstwa župy, swoje namjety za wosoby, kotrež so nadměru za serbske narodne žiwjenje angažuja, hač do 30. junija zapodać. Rěčeli su wčera tež wo kandidatach, kotrychž měli za wólby serbskeje rady Sakskeje namjetować.

Po dobyću dweju mytow w Sakskim fondsu Čiń sobu dorozumi so župne předsydstwo wo prěnich krokach a předewzaćach za zwoprawdźenje. Jedyn projekt rěka „motiwator k wožiwjenju rěče w nakromnych kónčinach sydlenskeho ruma Serbow“. Tak budźe wosoba w kónčinje Budyskeje župy po puću, hdźež je so serbšćina ze wšědneho dnja nimale pozhubiła, kaž na wsach wokoło Malešec. Najwažniše tam je serbskorěčne poskitki wožiwić a zachować. Přinošować maja k tomu wšelakore zarjadowanja w regionje hromadźe z wobydlerjemi. Malešanski „Wódny muž“ chcedźa jako zarjadowanišćo wužiwać.

Předsydstwo je dale dźeń wotewrjenych duri 22. junija w domje Měrćina Nowaka w Njechornju dopřihotowało.

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je zjawnje připowědźił, ameriske wojerske jednotki do Pólskeje přepołožić. Na zetkanju z pólskim statnym prezidentom Andrzejom Dudu wčera we Washingtonje wón rjekny, zo chce něhdźe 2 000 wojakow z Němskeje a dalšich krajow Europy w Pólskej zaměstnić. Wospjet je Trump zwjazkowu republiku kritizował, dokelž po jeho měnjenju přemało pjenjez do zakitowanja inwestuje.

Zežiwidła z kontejnera brać

Bremen/Berlin (dpa/SN). Lestra-kupnica w Bremenje ludźom nětko dowola zežiwidła z kontejnerow brać. Z tafličkami na wotpadkowych sudobjach podawaja samo pokiwy, na čo maja tak mjenowani wuchowarjo zežiwidłow dźiwać. Runje tak na to skedźbnjeja, zo njetrjeba nichtó z chłostanjom ličić. Wšako je dotal zakazane žiwidła z kontejnerow brać. Při­wšěm so jednaćel kupnicy nadźija, zo so wjace potrěbnych wodnjo hač w nocy z kontejnerow posłužuje. Němski zwjazk wikowanja ze zežiwidłami akciju Bremenskeje kupnicy jara wita.

Proces wólbow zahajeny

Zwjazkowe sudnistwo je dźensa najprjedy raz dale dowoliło muske ćipki morić. Hač do zawjedźenja alternatiwnych metodow, hdźež móža hižo w jejku splah ćipkow dopokazać, smědźa plahowarjo kokošow muske ćipki morić. Do wozjewjenja wusuda dźensa w Lipsku su čłonojo zwěrinoškitneje organizacije Peta morjenje ćipkow symbolisce demonstrowali. Kóžde lěto w Němskej něhdźe 45 milionow ćipkow hnydom po wulehnjenju morja. Foto: pa/Jan Woitas

We wotewrjenskim času skradźu banku nadpadnyłoj staj předwčerawšim ru­bježnikaj w Düsseldorfje. Tam staj bankowki a debjenki w hódnoće wjacorych tysac eurow ze zawrjeneho kašćika w tresorowej rumnosći pokradnyłoj. Kak bě­štaj so tam dóstałoj, njeje znate. Swědcy pak rozprawjachu policiji wo mužomaj w starobje něhdźe 30 do 35 lět, kotrajž móhłoj za nadpad zamołwitaj być. Jedyn z njeju měješe sportowu tobołu sobu. So­budźěłaćerjo nadpad ani pytnyli njejsu.

Wulka gumijowa klanka je wohnjowoborne zasadźenje na Łobju zawiniła. Wuchodźowarjo běchu w Geesthachće pola Hamburga žonu w rěce wuhladali a hnydom wuchowansku pomoc zawołali. Jako wobornicy z čołmom za wosobu pytachu, nańdźechu woni wulku klanku bjez hłowy. Štó bě sej tajki hubjeny žort dowolił, njeje dotal znate.