Stawiznisku wědu množić
Hłubšo ze stawiznami narodneje organizacije w Braniborskej so zaběrać namjetuje župan župy Delnja Łužica tamnišim Domowinskim skupinam a towarstwam. Přiležnosć je data, wšako bu před nimale 75 lětami, 8. septembra 1946 we Wjerbnje, dźensniši třěšny zwjazk w Delnjej Łužicy nowozałoženy.
Hač su to tónle specifiski delnjoserbski jubilej abo mjeztym sto lět wobstejace župy „Arnošt Smoler“ Budyšin, „Michał Hórnik“ Kamjenc a „Handrij Zejler“ Wojerecy – wobě róčnicy byštej sej zasłužiłoj, zo sej Domowinjenjo wuwiće wot jich spočatka hač do dźensnišeho wuwědomja. Přewšo powabne prašenje w tymle konteksće nimo toho je, čehodla 1921 we Wojerecach prěnjotnje sobu namjetowanu delnjołužisku župu „Hendrich Jordan“ ženje wutworili njejsu.
Serbski motiw za skulpturu
Młoda wuměłča Rosalie Buchtal z Flensburga dźěła we wobłuku lětušeje Miłočanskeje rězbarskeje dźěłarnički na figuromaj z duboweho drjewa. Milenka Rječcyna je so z njej rozmołwjała.
Kak sće scyła k tomu přišła za dźěłarničku so přizjewić?
R. Buchtal: Mój nan, kiž je wuměłc, dósta wotpowědne informacije z towarstwa Kamjenjak, kotrež je mi dale posrědkował. Sym so za dźěłarničku požadała, byrnjež sej njemysliła, zo šansu dóstanu tule tworić. Dóstawši připrajenje pak běch jara zbožowna.
Što je Was k tomu pohnuło dźěłać na postawomaj, kotrejž zwobraznjatej Serbowce w katolskej narodnej drasće?
R. Buchtal: Sym so w přihotach na swoje požadanje za wosebitosćemi regiona rozhladowała. Chcych wědźeć, kak su ludźo tule žiwi. Serbska drasta je mje jara narěčała. Mam ju za rjanu, a tak sym so rozsudźiła tworić skulpturje w žiwej wulkosći. Model twórby w mojim požadanju je drje jury přeswědčił.
Sće hižo wo dwurěčnej a bikulturnej Łužicy wědźała?
Prašenje dyrbi dowolene być
Na njedawnym serbskim kulturnym popołdnju we Wochožanskim parku błudźenkow sym so wjeselił, zo móžeš so po nim nětko tež ze serbskim awdijowym přewodnikom wodźić dać. Jako swójba smy sej hižo dorěčeli, zo chcemy sej tam w blišim času zhromadnje wulećeć. Tež za staršich ludźi, kiž hižo tak derje na nohomaj njejsu, je to rjany cil. Za nich dźě maja elektromobil. App za serbski přewodnik mam mjeztym na swojim smartphonje instalowanu, tak zo móžach sej rozłoženja k někotrym stacijam hižo serbsce naposkać. Wšitko funguje. Wšo w porjadku.
Dobry wothłós na premjeru
10. septembra přeměni so pobrjóh Bjezdowskeho jězora prěni raz na zetkanišćo lubowarjow yoga. Hromadźe z dalšimi organizatorami je Dagmar Steuer po wšěm zdaću dobry čuch měła. Silke Richter je so z njej rozmołwjała.
Knjeni Steuer, čehodla trjeba łužiska jězorina yogowy festiwal?
D. Steuer: Łužiska jězorina je so wuwiwacy dowolowy region. Ze swojim festiwalom chcemy jón hišće bóle do zjawnosće přinjesć. Nimo toho mamy tu za swoje zaměry jara dobre wuměnjenja.
Što maće dokładnje planowane?
D. Steuer: Yogowy festiwal započnje so pjatk, 10. septembra, w 16 hodź. a traje hač do njedźele, 12. septembra, něhdźe do 17 hodź. Poskićeć chcemy přibližnje 50 kursow rozdźělnych stilow a kmanosćow, a to na łuce, w stanje abo tež na wodźe. Wjacori wučerjo z regiona, ale tež ze zdalenišich kónčin wotwjedu wobdźělnikow do swěta yoga. Pjatk a sobotu změjemy koncerty. Dospołny program nańdu zajimcy internetnje pod yoga-beachfestival.de.
Kajki je dotal wothłós? Maće hižo přizjewjenja?
Prěnja serbska dźěłarnička „rěčane słowo“
Pod hesłom „zhubjeni poeća“ organizuje referentka Domowiny za młodźinu Virginia Hanuzowa prěnju serbsku dźěłarničku „spoken word“. Cordula Ratajczakowa je so z njej rozmołwjała.
Kak sće ideju projekta zrodźiła?
Dźensa Brüssel, jutře Weimar?
Rěč so wobstajnje měnja, telko měło mjeztym jasne być. Přičina toho su nimo nowych wunamakankow, produktow, smjerć komplikowanje sformulowanych politiskich projektow abo teje abo tamneje pandemije předewšěm změny w towaršnosći. Kaž bě na tym městnje hižo čitać, wotměwaja so tajke procesy hłownje na podwědomej runinje. To wšak njewoznamjenja, zo njehodźeli so přiwšěm wobwliwować. Nawopak, nowe wobroty, wurazy a wopřijeća su w stawiznach častodosć tomu słužili, negatiwne woznamy złahodnić – dopomńmy so na přikład na „antifašistiski škitny nasyp“ abo na „kolateralne škody“. „Změna klimy“ njeklinči cyle tak zlě kaž „klimowa katastrofa“, štož bě lobbyjowej skupinje Global Climate Coalition, zestajanej wot wjacorych mjezynarodnych energijowych wulkokoncernow, po lětdźesatki trajacym wotprěću sćoplenja zemje impuls, tele „porjeńšenje“ aktiwnje šěrić.
Swójsku hruza kompjuter wuwiwali
Wot zwjazkoweho ministerstwa spěchowany projekt „Kultur trifft Digital“ su minjeny tydźeń we Wojerowskej Kulturnej fabrice wotzamknyli. Silke Richter je so ze sobudźěłaćerku Inu Züchner rozmołwjała.
Što tči za projektom „Kultur trifft Digital“?
I. Züchner: Projekt wobsteješe z třoch zarjadowanjow, w kotrychž su dźěći a młodostni w starobje dźesać do pjatnaće lět kulturne twórby z pomocu digitalnych medijow wuhotowali. W juliju su prěnje nazhonjenja z mnohotnosću kreatiwnych móžnosćow w digitalnym wobłuku zběrali, mjez druhim ze zwukom, techniku, rěču a realitu. Smy zwěsćili, što jich wosebje zajimuje a kotre ideje maja. Na nakładźe toho su hromadźe z medijowym fachowcom projektowe ideje wuwiwali.
... kotrež su na to zwoprawdźili.
Najprjedy single, potom album
Singer-songwriter Milan Grojlich alias Rokotak je swoju prěnju oficialnu single připowědźił. Cordula Ratajczakowa je so z hudźbnikom-redaktorom Serbskeho rozhłosa rozmołwjała.
Z připowědźenjom single sće zdobom tež spěwne widejo „Letzte Hemden“ na kanalu Youtube wozjewił. Budźe tónle spěw single?
M. Grojlich: Ně, „Letzte Hemden“ je cyle nowy spěw, je hakle zašły tydźeń nastał a so zawěsće tež hišće kusk změni a rozšěri. Běch jenož spontanje tónle spěšny widejo nahrał. Připowědźena single budźe spěw, kiž rěka „Emma“. Single wuńdźe na Drježdźanskim labelu djummi records a rozšěrja so přez Spotify a wjele dalšich platformow za streaming a download hudźby, kaž to su Apple Music, Deezer, Tidal atd.
Bě znowa lětuši lockdown korony dla přičina kreatiwneho outputa?
M. Grojlich: Je skerje tak, zo je mój prěni soloalbum hotowy a zo drje mějach hłowu zaso kusk swobodnu za nowe wěcy. Tak su w minjenych tydźenjach wjacore nowe spěwy nastali. Ale poprawom wšak přeco we wěstych wotstawkach spěwy pisam.
Kak rěka album a hdy a hdźe ma wuńć?
Wólby: Nadobo wšitko móžno
Wěsće hižo, komu chceće k lětušim wólbam Němskeho zwjazkoweho sejma 26. septembra swój hłós dać? Sym sej wěsty, zo je podźěl njerozsudźenych wolerjow tónkróć tak wulki kaž hišće nihdy do toho a zo je tuchwilu w našim kraju tak derje kaž wšitko móžno.
Jako bě SPD před měsacami daloko před druhimi stronami Olafa Scholza za kanclerskeho kandidata strony nominowała, so jemu mnozy sobuželniwje smějachu: Toho tak a tak nichtó njewoli, tuž njemóže žanu škodu načinić. Tónle wobraz pak je so mjeztym změnił, štož leži w prěnim rjedźe na słabosći kandidata CDU/CSU Armina Lascheta. Runje hišće 13 procentow wolerjow móže sej jeho jako noweho zwjazkoweho kanclera předstajić. Porno tomu je so Olaf Scholz w nahladnosći mjez wolerjemi na 21 procentow polěpšił. Tež kanclerska kandidatka Zelenych Annalena Baerbock žněje přeco hišće 18 procentow, kaž najnowše woprašowanje wolerjow zwěsća.
Ludnosć sama swoju potrjebu lěpje znaje
Załožba za serbski lud přihotuje idejowe wubědźowanje „Rěč zwjazuje. Rěc
zwězujo. Sorbisch verbindet“ z mytami w cyłkownej hódnoće 80 000 eurow. Hač do spočatka nowembra 2021 budźe chwile, ideje za wotpowědne projekty zapodać. Trěbne pjenjezy wupłaći załožba hišće lětsa. Klětu měli projekty potom zeskutkownić. Cordula Ratajczakowa je so ze załožbowym direktorom Janom Budarjom rozmołwjała.
Kak sće ideju wubědźowanja zrodźili?
J. Budar: W zwisku z prioritu spěchowanja, wozrodźić a skrućić nałožowanje serbskeje rěče a serbsku identitu w regionach smy sej wuwědomili, zo ludnosć sama swoju potrjebu wjele lěpje znaje hač my na našich zarjadach. Chcemy tuž z wubědźowanjom nastork dać, zo ludźo ideje rodźa a je potom z wulkim zapalom zwoprawdźa. A snano z nich tón abo tamny trajny projekt wurosće.
