List pólskemu parlamentej

štwórtk, 14. julija 2022 spisane wot:

Berlin (SN/at). Parlamentowe koło „Mjeńšiny“ w zwjazkowym sejmje je so jako nadfrakciske zjednoćenje z listom na pólski sejm wobroćiło. W spisu tamnych politiskich zastupjerjow proša, rozmyslować wo wukazu nastupajo wobmjezowanje rěčneje wučby za přisłušnikow němskeje mjeńšiny. Rozsud pólskeho knježerstwa, dotalnu hodźinsku ličbu za tule wučbu wot třoch na jednu přikrótšić, „njewotpowěduje europskim hódnotam wo škiće a připóznaću narodnych mjeńšin“, zdźěli wčera Stefan Seidler, zapósłanc SSW w zwjazkowym sejmje.

Seidlerej je jako iniciatorej a předsydźe parlamentoweho kruha wažne, „so z Waršawu wo tym dorozumić a zhromadne rozrisanje namakać. Rěč nawuknyć je centralny fundament kulturneje identity a wuwića, ju měli tohodla runje mjez mjeńšinami spěchować – tak kaž to europske zrěčenja předwidźa.“

Parlamentowe koło „Mjeńšiny“ bu 22. junija wutworjene. Gremij chce ze ­zastupjerjemi štyrjoch awtochtonych mjeńšin w Němskej rěčeć, nic wo nich, a tak jich widźomnosć w zjawnej a wosebje parlamentariskej debaće zwyšić.

Wo eksporće žita wuradźowali

štwórtk, 14. julija 2022 spisane wot:

Istanbul (dpa/SN). Zastupnicy Ukrainy, Ruskeje, Turkowskeje a UNO su wčera w Istanbulu wo rozrisanju zwady eksporta ukrainskeho žita dla wuradźowali. Po informacijach wobdźělnikow su so na někotre zasadne naprawy dojednali. Konkretne wuslědki njewozjewichu. Mjezynarodne statowe zjednoćenstwo sej wot Ruskeje žada, w ukrainskich přistawach ležacym łódźam zmóžnić, žito přez morjo do druhich krajow transportować. UNO warnuje w tym zwisku před hło­dowej katastrofu po wšěm swěće.

Płun bórze hišće dróši

Berlin (dpa/SN). Měsačne popłatki za wužiwarjow zemskeho płuna móhli po posudku zwjazkoweje syćoweje agentury klětu znajmjeńša trójce tak drohe być kaž nětko. Za mnohich su so popłatki mjeztym hižo podwojili, rjekny prezident zarjada Klaus Müller nowinarjam. „Wot lěta 2023 dyrbja so wužiwarjo płuna na trójce tak wysoke popłatki nastajić, znajmjeńša“, Müller rjekny. Na bursach je płun hižo sydom króć tak drohi kaž do wójny Ruskeje přećiwo Ukrainje.

Schrödera z SPD wuzamknyć?

Friedrich Merz (2. wotprawa), zwjazkowy předsyda CDU, je so wčera w dole rěki Ahr wo stawje nowonatwara po katastrofje ­zapławjenja runje před lětom z wjace hač 180 smjertnymi woporami informował. W městačku Rech wobhlada sej tež wobškodźene tykowane domy, kotrež chcedźa zaso natwarić. Dźensa su tam katastrofu oficialnje wopominali. Foto: dpa/Thomas Frey

Woidkeza podlěšenje

štwórtk, 14. julija 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) je hladajo na hrožacy njedostatk nastupajo zemskeho płuna za to wotewrjeny, dźěłowy čas atomowych milinarnjow w nuzy na krótki čas podlěšić. „Poslednje milinarnje maja so 31. decembra 2022 za­wrěć. Wone wučinjeja tuchwilu něhdźe šěsć procentow našeho milinoweho zastaranja. Hdyž tutón termin wo tři abo štyri měsacy podlěšimy, zo bychmy płun lutowali, potom měli chutnje a njeideologisce wo tym diskutować“, rjekny Woidke powěsćerni dpa. Srjedźo- a dołhodobnje pak njewidźi Woidke za němsku atomowu energiju žadyn přichod, wosebje njerozrisaneho problema atomowych wotpadkow dla. Amplowa koalicija SPD, Zelenych a FDP njeje sej w prašenju atomowych milinarnjow přezjedna. FDP žada sej podlěšenje dźěła milinarnjow, SPD a Zeleni tole wotpokazuja.

Zwjazkarstwo wobkrućene

štwórtk, 14. julija 2022 spisane wot:
Jerusalem (dpa/SN). Na prěnim wopyće prezidenta USA Joewa Bidena w Bliskim wuchodźe su USA a Israel Iran doraznje před dalšim přiwótřenjom napjatosćow w tutej kónčinje warnowali. Biden a isra­elski ministerski prezident Jair Lapid chcyštaj dźensa w běhu dnja wotpo­wědnu zhromadnu deklaraciju podpisać. W dokumenće chcedźa „njepowalne zwjazkarstwo“ wobeju krajow zakótwić. Dźěl deklaracije je zawjazk, wšitko činić, zo njeby Iran nihdy atomowe brónje wobsedźał. Za to planuja zwjazkarstwo z druhimi arabskimi krajemi.

Poslednje posedźenje sejma

štwórtk, 14. julija 2022 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Sakski krajny sejm je so dźensa na swojim poslednim posedźenju do dowoloweje přestawki z přiběracymi płaćiznami energije zaběrał. Zapósłancy mějachu k tomu dwaj naćiskaj na blidźe. Lěwica chce ludźi před sćěhami wuwića płaćiznow škitać. Zeleni chcyli energijowu suwerenitu ze škitom klimy zwjazać a wo wobnowjomnych energijach w klimowej krizy debatować. Na próstwu SPD rěčachu wo šulskej syći a wo dlěšim zhromadnym wuknjenju šulskich dźěći. Při woprašowanju statneho knježerstwa bě kultusowe ministerstwo wosebje prašane: Tema bě kubłanje za dźěći a młodostnych, kotrež su sej před wójnu w Ukrainje do Sakskeje wućeknyli. Wčera běchu zapósłancy zakoń za transparencu schwalili, kiž ma ludźom přistup k dokumentam knježerstwa a zarjadnistwa wolóžić. Opozicija zakoń kritizowaše. AfD rěčeše wo „běrokratiskim monsteru“. Frakciski šef Lěwicy Rico Gebhardt ma zakoń za wuraz bojazliwosće, dokelž mjenuje 22 přičinow, ludźom přistup k dokumentam zapowědźić.

Pólska a Israel na nowym puću

štwórtk, 14. julija 2022 spisane wot:

Waršawa/Tel Aviv (dpa/SN). Pólska a Israel chcetej po dlěšej diplomatiskej krizy swój mjezsobny poměr zaso polěpšić. Na to je so wón z israelskim prezidentom Isaacom Herzogom dorozumił, piše pólski prezident Andrzej Duda na swojej internetnej stronje. Přichodny israelski wulkopósłanc w Pólskej Yacov Livne, je mjeztym swój powołanski dokument zapodał. „To je wažna kročel, pólsko-israelski poćahi normalizować“, zdźěla Herzog tohorunja internetnje. Wón čaka nětko na powołanski dokument noweho pólskeho wulkopósłanca w Israelu.

W awgusće 2021 bě Israel wjele diskutowaneho pólskeho zakonja dla swojeho zastupjerja z Waršawy domoj zwołał. Nowy wulkopósłanc njebě swoju słužbu we Waršawje scyła nastupił. Pólskemu wulkopósłancej w Israelu běchu radźili, so po dowolu do Israela njenawróćić. Hłowna přičina njedorozumjenjow bě změna pólskeho zarjadniskeho prawa. Po nim njeje móžno, přećiwo rozsudam zarjadow po 30 lětach wjace sudnisce postupować. W Israelu so bojachu, zo je z tym wotškódnjenje za čas holocausta wuswojenych Židow doskónčnje z blida.

To a tamne (14.07.22)

štwórtk, 14. julija 2022 spisane wot:

Liška je so do zarjadnistwa Berlinskeho senata zabłudźiła. Zwěrjo sedźeše wčera před zarjadom za integraciju, dźěło a socialne w Kreuzbergu a nóžkowaše potom po twarjenju hač do najwyšeho poschoda, senat zdźěla. Sobudźěłaćerjam so poradźi, lišku změrować a do kartona tyknyć, kotryž přepodachu policiji. Ta dowjeze zwěrjo ke skótnemu lěkarjej. Liški so w Berlinje derje rozmnožeja.

Wupyšeny pas swětoweho pjasćowarskeho mištra, kiž bě zemrěty južnoafriski prezident Nelson Mandela něhdy wot pjasćowarskeje legendy Raya Leonarda dóstał, su z muzeja w Južnej Africe pokradnyli. Pas, kotrehož hódnotu trochuja na 3 000 eurow, su njeznaći z muzeja Mandela House Museum w Soweto spakosćili. W domje bě Mandela wot 1946 hač do 1962 bydlił. W nim chowaja wosobinske wěcy bywšeho prezidenta.

Zelenskyj optimistiski

srjeda, 13. julija 2022 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj je hladajo na pomoc zapadnych krajow nastupajo moderne brónje optimistiski za dalši wotběh wójny. „Okupanća su mjeztym nazhonili, što je moderna artilerija. Woni njezměja nihdźe w našim kraju, kiž su wobsadźili, wjace wěste kónčiny“, rjekny Zelenskyj minjenu nóc we widejowym poselstwje. Minjene tydźenje su ukrainscy wojowarjo po informacijach medijow wjacore zepěranišća a składy bróni a municije ruskich jednotkow daloko za frontu zničili.

Přihłosuja přistupej k NATO

Den Haag (dpa/SN). Nižozemska je tomu přihłosowała, zo Šwedska a Finska NATO přistupitej. Prěnja komora parlamenta – podobnje Zwjazkowej radźe – w Den Haagu je wčera z wjetšinu wotpowědnemu naćiskej zakonja přihłosowała. Minjeny tydźeń bě hižo prěnja komora přihłosowała. Nordiskej stataj běštej po ruskim nadpadźe na Ukrainu wo přistup k zapadnej wojerskej aliancy prosyłoj.

FDP za atomowe milinarnje

Demonstranća su dźensa palast prezidenta Sri Lanki w stolicy Colombo wobsadźili, po tym zo bě prezident Gotobaya Rajapaksa minjenu nóc po dny trajacych protestach na Maledivy ćeknył. Protesty ćežkeje hospodarskeje krizy dla běchu so minjeny čas dale a bóle přećiwo 73lětnemu prezidentej měrili, kiž w swojim luksusowym palasće knježeše. Foto: pa/Rafiq Maqbool

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND